غسل در شب اول ماه شوال / غسل در شب عید فطر (مفاتیح الجنان)
اعمال شب اول شوال – این شب از جمله لیالی شریفه است و در فضیلت و ثواب عبادت و احیای آن احادیث بسیار وارد شده و روایت شده است که آن شب، کمتر از شب قدر نیست و از برای آن چند عمل است: اول- غسل است در وقتی که غروب کرد آفتاب.
غسل در شب عید فطر (اقبال الاعمال)
الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب السادس و الثلاثون فیما نذکره مما یختص بلیله عید الفطر
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب سی و ششم- اعمال و دعاهای مخصوص شب عید فطر، ابتدا غسل کردن در این شب:
و هی عده مقامات فمنها الغسل المندوب المشتمل على غسل الأجساد بالماء و غسل القلوب من الذنوب و روی أنه یغتسل قبل الغروب من لیلته إذا علم أنها لیله العید و روی أنه یغتسل أواخر لیله العید و منها أن یعرف قدر المنن لله جل جلاله کیف عرفک ما عرفت من فضله و أدخلک فی شهر الصیام [رمضان] تحت ظله و وصل حبلک بحبله و رفقک للإقبال علیه و کما تشرفت به من الأدب بین یدیه و تکون مشغولا بالشکر و الحمد لله و الثناء علیه عن طلب شیء من الحوائج إلیه فإنه یوشک إذا رآک الله جل جلاله قد قدمت الاشتغال بتقدیس مجده و تعظیم حمده عن طلب رفده اقتضى کمال ذلک الکرم و الجود أن یزیدک عمن لم یکن [مثلک] فی الوفود [من الوفود] و منها أن تفهم معنى العید الموجود و أنه من مقامات السعود و إنجاز الوعود و إقبال الله تعالى على العبید و إحضارهم بین یدی مقدس سرادق ظله المجید و إطلاق خلع الحب على القلب و نشر ألویه القرب من الرب و إشراق شموس الإقبال على وجوه الآمال و تباشر الأعمال و الابتهال بالقبول و إجابه السؤال و تقدیم الممالک و الاتکاء على الأرائک و تسلیم مفاتیح دار الرضا و الرضوان و سطر کتب الأمن و الأمان و تهیئه ما یحتاج هذا العبد المسعود إلیه فی المنزل الذی یقدم علیه
اعمال و نکات مربوط به این شب عبارت‌اند از: غسل که مستحب است و تن انسان را با آب و دل او را از گناهان شستشو می‌دهد. در حدیث آمده است: «اگر انسان بداند امشب، شب عید است، مستحب است پیش از غروب غسل کند.» و بنابر روایت دیگر: «مستحب است در اواخر شب عید فطر [نیز]غسل کند.» قدر منّت خداوند-جلّ جلاله-را بشناسد که چگونه او را نسبت به تفضّل خود آشنا گردانید و در ماه صیام در زیر سایه‌ى خود وارد کرد و ریسمان او را به ریسمان خود متصل نمود و به توجه و اقبال بر خود موفّق گردانید و این‌که چگونه به رعایت ادب در پیشگاه خداوند مشرّف شده است و در نتیجه به‌جاى درخواست حوایج خود از او، به سپاس و ستایش و ثناى او مشغول گردید. در این صورت، هرگاه خداوند-جلّ جلاله-ببیند که تو اشتغال به تقدیس عظمت و بزرگداشت ستایش او را بر درخواست عطایاى او مقدم داشته‌اى، مقتضاى کمال کرم و جود الهى آن است که افزون از دیگران به تو عطا کند. معناى عید حاضر را دریابى و بدانى که این شب یکى از اوقات نیکبختى بندگان و هنگام وفا به وعده و اقبال خداوند متعال بر بندگان و احضار آنان در پیشگاه سراپرده‌ى مقدس و بلند خود و وقت بخشیدن خلعت‌هاى دوستى به دل‌ها و زمان به اهتزاز در آمدن پرچم‌هاى قرب از سوى پروردگار و درخشش خورشیدهاى اقبال بر چهره‌ى آرزوها و ظهور سپیده‌ى اعمال و تضرّع به درگاه الهى براى قبول و اجابت دعاها و زمان مقدم داشتن بندگان و تکیه زدن آن‌ها بر تخت‌ها و سپردن کلیدهاى سراى خشنودى الهى و نگارش نامه‌هاى امنیت و امان و زمان فراهم آوردن تمام نیازمندى‌هاى این بنده‌ى نیکبخت در منزلى که بدان برده خواهد شد، می‌باشد.
غسل در شب عید فطر (بلدالامین)
شهر شوال
ماه شوال
یُسْتَحَبُّ فِیهَا اَلْغُسْلُ بَعْدَ غُرُوبِ اَلشَّمْسِ
در شب اول ماه شوال غسل مستحب است هنگامی که آفتاب غروب کرد.
غسل در شب عید فطر (مصباح المتهجد)
رَوَى أَبُو اَلْبَخْتَرِیِّ وَهْبُ بْنُ وَهْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ ع عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ:
روایت کرده است ابو البخترى وهب بن وهب از حضرت امام جعفر صادق از پدرش از جدش از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام:
یُسْتَحَبُّ اَلْغُسْلُ فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ بَعْدَ غُرُوبِ اَلشَّمْسِ
غسل کردن در این شب هنگامیکه غروب کرد آفتاب، مستحب است.
غسل در شب عید فطر (زاد المعاد)
اعمال ماه شوال؛ از جمله ایّام متبرکه ماه شوال روز عید فطر است و شبش از جمله لیالى شریفه است و در فضیلت ثواب عبادت و احیاى آن احادیث بسیار است و یکی از اعمال آن غسل است که در این شب سنّت است.
شخصى به خدمت حضرت صادق علیه السّلام عرض کرد که: مردم می‌گویند که آمرزش نازل می‌شود بر کسى که روزه دارد ماه رمضان را در شب قدر. امام صادق علیه السلام فرمودند که کارگر را آمرزش نمی‌دهند مگر بعد از فارغ شدن از کار و آن در شب عید است. راوى گفت: چه کار سزاوار است که در آن شب بکنیم؟ فرمود که چون آفتاب غروب کند غسل بکن