شهید مطهری در باره معنای مظلومیت گفتهاند، این کلمه بدو معنی است: یکی ستم کشی: دیگری ستمدیدگی: انسانهائی هستند که به علت ضعف درونی، ظلم و ستم را میپذیرند و ایشان ستم کشانند.
و کسانی هستند که در نفس یا حقوقشان ظلم و ستم میشوند اما نه بخاطر ضعف درونی بلکه بخاطر رعایت مصالحی مهم تر از شخص و یا حقوقشان که مورد تعدی واقع شده، ظلم را میبینند و صبر میکنند «صبرت و فی العین قذی و فی الحلق شجا »و به صبر گراییدم حالی که دیده از خار غم خسته بود، و آوا در گلو شکسته. [1]
و مظلومیت ائمه علیهم الصلاه و السلام از نوع دوم است و تمام ستمها را از جهت مصلحت بشریت، امت مسلمان و اسلام عزیز تحمل کردهاند.
اما راجع به اصل سؤال باید دانست که همه ائمه نور واحد هستند.
روایت است که امام رضا علیه السلام فرمودند: محرم ماهی است که اهل جاهلیت در آن ماه جنگ و خونریزی را حرام میدانستند ولی دشمنان در آن ماه خون ما را ریختند، حرمت ما را شکستند، زنان و فرزندان ما را به اسارت گرفتند… [2]
لکن شما میتوانید موضوع مظلومیت را از جهات مختلف نگاه کنید.
اگر از جهت مصائبی که میتواند به شخصی در یک روز وارد شود آن هم شخصی با آن عزت و شرافت به قضیه نگاه کنید، امام حسین علیه السلام مظلومترین ائمه هستند .
و اگر از جهت فراموشی و نپرداختن به فضائل و مظلومیتها و مظلومیت در خانه نگاه کنید، امام حسن مجتبی و بعضی دیگر ائمه علیهم السلام مظلومترین هستند و از جهت پیچیدگی ظلم و اشکال آن امام رضا علیه السلام.
در عین حال از دو یا چند جهت میتوان گفت که امام علی علیه السلام مظلومترین امام هستند :
جهت اول اینکه با توجه به تصریحات، تاکیدات و اشارات فراوانی که قرآن کریم در دهها آیه درباره فضائل، خدمات، مرجعیت علمی، حاکمیت و مذمت مخالفان امام علی علیه السلام دارد و همچنین سفارشات بی شماری که پیامبر صلی اللّه علیه و آله درباره ایشان کردند
“وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی”
و هرگز از روی هوای نفس سخن نمیگوید ! [3]
مع الاسف عدهای از بزرگان امت در طمع خلافت و عدهای از ترس عدالت و جمعی از ترس مخالفت با ظالمین به آن حقیقت ناجیه پشت کردند و حتی به این هم اکتفا نکردند و…
جهت دوم این اینکه غصب خلافت و حقوق دیگر امیرالمؤمنین علی علیه السلام پایه ستمهای ظالمین به اسلام، امت اسلامی و ائمه علیهم السلام شده است و مثلا عاشوراء مولود همان ظلمها و تعدیهاست و چنین است که ما در زیارت عاشورا میگوئیم «اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد».
در پایان لازم است یادآور شویم که ائمه علیهم الصلاه و السلام به امام حسین علیه السلام و مظلومیت ایشان بیشتر میپرداختهاند و برای ایشان عزاداری میکردهاند «لا یوم کیومک یا ابا عبد اللّه» و این مطلب محتملا بخاطر نکات زیر است:
1ـ ائمه علیهم السلام میخواستهاند امر امام حسین علیه السلام را به عنوان پرچم مظلومیت اهل بیت و اسلام خواهی حفظ کنند.
2ـ ظلم به ایشان را ظاهرتر، بزرگتر و نتیجه ی آشکارترین جسارتها میدانستند.
[1] نهج البلاغه خطبه3.
[2] بحارالأنوار، ج44، ص283، باب 34، ثواب البکاء علی مصیبته، ح 17
[3] سوره نجم، آیه3