مبطلات روزه: چه چیزهایی روزه را باطل میکند؟
9 چیز روزه را باطل میکند که برخی از آنها عبارتند از:
خوردن و آشامیدن، دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان پیغمبر(ع)، رساندن غبار غلیظ به حلق،فرو بردن تمام سر در آب، باقى ماندن بر جنابت و حیض تا اذان صبح،،اماله کردن با چیزهاى روان،قى کردن است که در این گزارش به بخشی از آنها پرداخته ایم .
خوردن و آشامیدن
اگر روزهدار عمدا چیزى بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل میشود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاک و شیره درخت، چه کم باشد یا زیاد.
حتى اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل میشود مگر آنکه رطوبت مسواک در آب دهان طورى از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.
چه چیزهایی روزه را باطل میکند؟
اگر موقعى که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمدا فرو برد روزهاش باطل است و به دستورى که بعدا گفته خواهد شد کفاره هم بر او واجب میشود.
اگر روزهدار سهوا (غیرعمدی) چیزى بخورد یا بیاشامد، روزهاش باطل نمیشود.
احتیاط واجب آن است که روزهدار از استعمال آمپولى که به جاى غذا به کار می رود خوددارى کند ولى تزریق آمپولى که عضو را بى حس میکند یا به جاى دوا استعمال میشود اشکال ندارد.
اگر روزهدار چیزى را که لاى دندان مانده است عمدا فرو ببرد، روزهاش باطل میشود.
کسى که میخواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند، ولى اگر بداند غذایى که لاى دندان مانده در روز فرو می رود، چنانچه خلال نکند و چیزى از آن فرو رود روزهاش باطل میشود، بلکه اگر فرو هم نرود، بنابر احتیاط واجب باید قضاى آن روز را بگیرد.
فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطهی خیال کردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمیکند.
فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضاى دهان نرسیده اشکال ندارد ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
گر روزه دار به قدرى تشنه شود که بترسد از تشنگى بمیرد، میتواند به اندازهاى که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد، ولى روزه او باطل میشود و اگر ماه رمضان باشد باید در بقیه روز از انجام دادن کارى که روزه را باطل میکند خوددارى نماید.
جویدن غذا براى بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولا به حلق نمیرسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد روزه را باطل نمیکند ولى اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد چنانچه فرو رود روزهاش باطل میشود و باید قضاى آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است.
انسان نمیتواند براى ضعف روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است که معمولا نمیشود آن را تحمل کرد خوردن روزه اشکال ندارد.
قی کردن
هرگاه روزه دار عمدا قى کند ،چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد روزهاش باطل میشود، ولى اگر سهوا یا بیاختیار قى کند، اشکال ندارد.
اگر در شب چیزى بخورد که میداند به واسطه خوردن آن در روز بیاختیار قى میکند، احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
اگر روزه دار بتواند از قى کردن خوددارى کند، چنانچه براى او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خوددارى نماید.
اگر سهوا چیزى را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شکم یادش بیاید که روزه است، چنانچه به قدرى پایین رفته باشد که اگر آن را داخل شکم کند خوردن نمیگویند، لازم نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است.
اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن چیزى از گلو بیرون میآید، نباید عمدا آروغ بزند، ولى اگر یقین نداشته باشد اشکال ندارد.
اگر آروغ بزند و بدون اختیار چیزى در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد و اگر بىاختیار فرو رود، روزهاش صحیح است.
فرو بردن سر در آب
اگر روزهدار عمدا تمام سر را در آب فرو ببرد، اگرچه باقى بدن او از آب بیرون باشد، بنا بر احتیاط واجب باید قضاى آن روزه را بگیرد ولى اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقدارى از سر بیرون باشد روزه او باطل نمیشود.
اگر نصف سر را یک دفعه و نصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فرو برد روزهاش باطل نمیشود.
اگر شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزهاش صحیح است.
اگر سر زیر آب برود ولى مقدارى از موها بیرون بماند روزه باطل میشود.
احتیاط واجب آن است که سر را در گلاب هم فرو نبرد ولى در آبهاى مضاف دیگر یا چیزهاى دیگر که روان است، اشکال ندارد.
اگر روزهدار بیاختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد یا فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمیشود.
اگر برحسب عادت، با افتادن در آب، سرش زیر آب می رود؛ چنانچه با توجه به این مطلب خود را در آب بیندازد و سرش زیر آب برود روزهاش باطل میشود.
اگر فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد یا دیگرى به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید که روزه است یا آن کس دست خود را بردارد، باید فورا سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد، روزهاش باطل میشود.
اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحیح است.
اگر بداند که روزه است و عمدا براى غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او روزه واجبى باشد مثل روزه کفاره که وقت معینى ندارد، غسل صحیح و روزه باطل میباشد ولى اگر مثل روزهی نذری در روز معین واجب در زمان معین باشد، اگر با فرو بردن سر در آب قصد غسل کند روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب غسل او هم باطل است، مگر آن که در زیر آب یا در حال خارج شدن از آب نیت غسل کند که در این صورت غسل او صحیح است و اما اگر روزه ماه رمضان باشد، هم غسل و هم روزه باطل است مگر آن که در همان زیر آب توبه نماید و در حال خارج شدن از آب نیت غسل کند که در این صورت غسل او صحیح است.
اگر براى آنکه کسى را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد، اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزهاش باطل است.
رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل میکند، چه غبار چیزى باشد که خوردن آن حلال است، مثل آرد، یا غبار چیزى باشد که خوردن آن حرام است.
رساندن غبار غلیظ به حلق
اگر به واسطه باد، غبار غلیظی پیدا شود و انسان با این که متوجه است مواظبت نکند و به حلق برسد، روزه اش باطل میشود.
اگر روزه دار مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه یقین داشته که به حلق نمیرسیده روزهاش صحیح است.
اگر به واسطه باد، غبار غلیظی پیدا شود و انسان با این که متوجه است مواظبت نکند و به حلق برسد، روزه اش باطل میشود.
اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند یا بیاختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد روزهاش باطل نمیشود و چنانچه ممکن است باید آن را بیرون آورد.
دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص)
اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان آن حضرت(ع) عمدا نسبت دروغ بدهد اگر چه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه کند روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که حضرت زهرا(سلام الله علیها) و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقى ندارند.
اگر بخواهد خبرى را که نمیداند راست است یا دروغ، نقل کند، بنابر احتیاط واجب باید از کسى که آن خبر را گفته یا از کتابى که آن خبر در آن نوشته شده، نقل نماید لیکن اگر خودش هم خبر بدهد روزهاش باطل نمیشود.
اگر چیزى را به اعتقاد این که راست است از قول خدا یا پیغمبر(ص) نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمیشود.
اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص) روزه را باطل میکند و چیزى را که میداند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعدا بفهمد آن چه را که گفته راست بوده، روزه اش صحیح است.
اگر دروغى را که دیگرى ساخته عمدا به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان پیغمبر(ع) نسبت دهد، روزه اش باطل میشود، ولى اگر از قول کسى که آن دروغ را ساخته نقل کند، اشکال ندارد.
اگر از روزه دار بپرسند که آیا پیغمبر(صلى الله علیه و آله و سلم) چنین مطلبى فرموده اند و او جایى که در جواب باید بگوید نه، عمدا بگوید بلى، یا جایى که باید بگوید بلى، عمدا بگوید نه، روزه اش باطل میشود.
اگر از قول خدا یا پیغمبر(ص) حرف راستى را بگوید، بعد بگوید دروغ گفتم یا در شب دروغى را به آنان نسبت دهد و فرداى آن روز که روزه میباشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل میشود.
احکام چیزهایى که روزه را باطل میکند:
اگر انسان عمدا و از روى اختیار کارى که روزه را باطل میکند انجام دهد، روزه او باطل میشود و چنانچه از روى عمد نباشد اشکال ندارد، ولى جنب اگر بخوابد و به تفصیلى که در مساله گفته شد تا اذان صبح غسل نکند، روزه او باطل است.
اگر روزهدار سهوا یکى از کارهایى که روزه را باطل میکند انجام دهد و به خیال این که روزهاش باطل شده، عمدا دوباره یکى از آنها را بجا آورد، روزه او باطل میشود.
اگر چیزى به زور در گلوى روزهدار بریزند یا سر او را به زور در آب فرو ببرند، روزه او باطل نمیشود، ولى اگر مجبورش کنند که روزه خود را باطل کند مثلا به او بگویند اگر غذا نخورى ضرر مالى یا جانى به تو می زنیم و خودش براى جلوگیرى از ضرر، چیزى بخورد، روزه او باطل میشود.
روزهدار نباید جایى برود که میداند چیزى در گلویش میریزند یا مجبورش میکنند که خودش روزه خود را باطل کند، اما اگر قصد رفتن کند و نرود یا بعد از رفتن چیزى به خوردش ندهند، روزه او صحیح است و چنانچه از روى ناچارى کارى که روزه را باطل میکند انجام دهد، روزه او باطل میشود ولى اگرچیزى در گلویش بریزند، باطل شدن روزه او محل اشکال است.
آنچه براى روزهدار مکروه است:
ریختن دارو به چشم و سرمه کشیدن، در صورتى که مزه یا بوى آن به حلق برسد.
انجام دادن هرکارى که مانند خون گرفتن و حمّام رفتن، باعث ضعف می شود.
بوکردن گیاهان معطر
نشستن زن در آب
استعمال شیاف
خیس کردن لباسى که در بدن دارد.
کشیدن دندان و هرکارى که به واسطه آن از دهان خون بیاید
مسواک کردن با چوب تَر