چرا پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) متعدّد داشت؟
یَا أَیُّهَا النَّبِی‌ُّ إِنَّآ أَحْلَلْنَا لَکَ أَزْوَاجَکَ التِی آتَیْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَکَتْ یَمِینُکَ مِمَّآ أَفَآءَ اللَّهُ عَلَیْکَ وَ بَنَاتِ عَمّکَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِکَ وَ بَنَاتِ خَالِکَ وَبَنَات خَالاتِکَ التِی هَاجَرْنَ مَعَکَ وَامْرَأَهً مُّؤْمِنَهً إِن وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِی‌ّ إِنْ أَرَادَ النَّبِی‌ُّ أَن یَسْتَنْکِحَهَا خَالِصَهً لَّکَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِینَ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَیْهِمْ فِی أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ لِکَیْلَا یَکُونَ عَلَیْکَ حَرَجٌ وَکَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحِیماً
ای پیامبر! ما برای تو همسرانی را که مهرشان را پرداختهای حلال کردیم و همچنین کنیزانی را که (به عنوان غنایم جنگی) خداوند بر تو ارزانی داشته و مالک شدی (بر تو حلال کردیم) و نیز (ازدواج با) دختران عمویت و دختران عمّههایت ودختران دایی و دختران خالههایت را که با تو هجرت کردهاند، (برای تو حلال کردیم،) و زن با ایمانی که خود را به پیامبر ببخشد (و مهریّهای از حضرت نخواهد) اگر پیامبر بخواهد میتواند او را به عقد خویش در آورد؛ (این قانونِ عقد بدون مهریّه) مخصوص توست نه دیگر مؤمنان؛ همانا میدانیم که برای مؤمنان دربارهی همسران و کنیزانشان چه حکمی کردهایم، (این برای آن است که) تا برای تو مشکلی نباشد، و خداوند آمرزندهی مهربان است.۱
اوّلًا: در ازدواجهای رسول خدا صلی الله علیه و آله مسأله شهوت محور نبوده است، زیرا پیامبر عزیز اسلام از ۲۵ سالگی تا ۵۳ سالگی فقط با خدیجه زندگی کرد، زنی که هنگام ازدواج سنّش پانزده سال از حضرت بیشتر بود و پیامبر تا او را داشت با دیگری ازدواج نکرد.
ثانیاً: تمام قبایل علیه حضرت بودند و پیامبر باید با طرحی دقیق این وحدت نا مقّدس را میشکست و بهترین و سادهترین و ارزانترین و طبیعیترین راه این بود که پیامبر داماد قبایل مختلف شود و مردم طبق رسوم آن زمان حمایت داماد را بر خود لازم میدانستند و پیامبر بدین وسیله میتوانست مشکلات راه تبلیغ دین را هموار کند.
ثالثاً: بعضی ازدواجها برای مبارزه با آداب و رسوم غلط بود. نظیر ازدواج پیامبر با زینب دختر عمّهاش که در آیه‌ی ۳۷ همین سوره گذشت.
رابعاً: پیامبر بعضی زنان را تنها عقد نمود و با آنان همبستر نشد و از بعضی قبایل تنها خواستگاری نمود و عقد هم نکرد و همین رفتارها وسیلهی ارتباط میشد.
خامساً: اگر هدف مسألهی جنسی بود باید از این همه همسر فرزندان بسیاری میداشت.
سادساً: عایشه بسیار کوچک بود که به عقد پیامبر درآمد و مدّتها گذشت تا توانست همسر واقعی حضرت باشد. اگر هدف مسایل جنسی باشد انسان با بچّه ازدواج نمیکند.
سابعاً: ما نباید پیامبر را با خود مقایسه کنیم؛ ما با داشتن یک همسر از بسیاری توفیقات باز میمانیم، ولی پیامبر اکرم با داشتن چند همسر چنان غرق در عرفان و مناجات و تبلیغ بود که خداوند به حضرت خطاب میکند: چرا این قدر برای هدایت مردم حرص میخوری، «لعلّک باخع نفسک»۲
چرا خود را به مشقّت میاندازی، «لتشقی»۳
چرا حلالهایی را بر خود حرام میکنی، «لم تُحرّم …» آری، نسیم تند معرفت، خیمهی وجودی پیامبر را چنان بلند میکرد که این همه زن، نمیتوانست آن را از پرواز باز دارد.
به هر حال، ازدواجهای مجدّد پیامبر بعد از سنّ ۵۳ سالگی بوده است، آن هم با زنان بیوه و متروکه یا داغ‌دیده، با تمایل کامل آنان به ازدواج و اجرای عدالت از سوی پیامبر و آموختن درس عملی برای اداره چند همسر و انتخاب زندگی ساده و بی توجّهی به خواستههای تجّمل گرایانهی برخی همسران. علاوه بر همهی اینها در آن زمان داشتن چند همسر هیچ عیبی نبوده است و گاهی همسر اوّل به خواستگاری همسر دوّم میرفت و دهها نکتهی دیگر که باید در آنها دقّت نمود.۴
پی‌نوشت‌ها
احزاب/آیه‌ی۵۰.
شعراء/آیه‌ی۳.
طه/آیه‌ی۲.
منبع: پرتوی از نور/ حجهالإسلام والمسمین قرائتی.