آیا حیوانات عالم برزخ دارند؟
از برخى آیات قرآن مانند: آیه 38، سوره انعام و آیه 5، سوره تکویر و روایات اسلامی استفاده می شود که برخى از حیوانات نیز حشر دارند و در قیامت حاضر شده و در حد آگاهى و مسؤلیت هایشان، حساب رسى می شوند و هر کدام به حق خود می رسند. چون حیوانات در مرحله اى ساده و پایین از تکلیف قرار دارند و به اندازه فهم و شعور مختصر و ضعیفى که دارند تکلیف براى آنها قابل تصور است؛ به همین جهت حشر آنها هم با انسان ها تفاوت دارد.
حیوانات بعد از آن که به حسابشان رسیدگى شد و به حق خود رسیدند، برخى به بهشت متناسب با جایگاه خودشان می روند.
ممکن است از بحث حشر برخى از حیوانات در قیامت استفاده شود که برخى از حیوانات داراى عالم برزخ نیز هستند، چون عالم برزخ بر سر راه تمام کسانى که قرار است محشور شوند، قرار دارد و در حقیقت کسانى که از دنیا می روند تا برپایى روز قیامت، در عالم برزخ به سر می برند.[68]
—————
[68] ر.ک: بحارالأنوار، ج 7، ص 276؛ المیزان، ج 7، ص 73 ـ 83؛ نمونه، ج 5، ص 221 ـ 227؛ طبرسى، مجمع البیان، ج 10، ص 249.