در قرآن کریم، قبض روح به چه کسی نسبت داده می شود؟

چرا در قرآن کریم، قبض ارواح یک جا به خدا و در جاى دیگر به ملک الموت و فرشتگان نسبت داده شده است؟

قرآن مجید قبض ارواح را هم به خدا نسبت می دهد: (اللَّهُ یتَوَفَّى الاَْنفُسَ حِینَ مَوْتِهَا)[11]؛ خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض می کند. و هم به عزراییل و فرشتگان دیگر: (قُلْ یتَوَفَّـکُم مَّلَکُ الْمَوْتِ الَّذِى وُکِّلَ بِکُم)[12]؛ بگو: جان شما را فرشته مرگ که موکل شماست می گیرد. و (الَّذِینَ تَتَوَفَّـهُمُ الْمَلَـئِکَه)[13]؛ آنان که فرشتگان جانشان را می گیرد.
این نسبت هاى چندگانه در میراندن به خاطر اختلاف اسباب است؛ به همین جهت هیچ منافاتى با یک دیگر ندارند؛ مانند نوشتن است که هم می توانیم به قلم نسبت دهیم و هم به دست و انگشتان.
بنابراین، در اصل، قبض کننده ارواح، خداست و در عالم اسباب، فرشتگان و ملک الموت مجرى این فرمان می باشند. علاوه بر آن، ممکن است این نسبت هاى مختلف بر حسب اختلاف در مقام افراد باشد؛ به این معنا که ارواحِ پست و نازل تر توسط فرشتگان عادى و ارواح برتر توسط فرشتگان مقرب و سرانجام عزائیل(ع) و ارواح متعالى را خداى تعالى قبض می کند.[14]
—————
[11] زمر، آیه 42.
[12] سجده، آیه 11.
[13] نحل، آیه 28.
[14] ر.ک: طبرسى، الاحتجاج، ج 1، ص 579؛ المیزان، ج 16، ص 376.