معنای شعر “پسر نوح با بدان بنشست” چیست؟

شعر:
پسر نوح با بدان بنشست***خاندان نبوتش گم شد
سگ اصحاب کهف روزى چند***پى نیکان گرفت و مردم شد
را معنا کنید.

حضرت نوح(ع)نه تنها یک پیامبر و مربّى، بلکه پدرى دل سوز بود که تا آخرین لحظه دست از هدایت فرزندش برنداشت و حتى هنگامی که توفان شروع شد و کشتى بر روى آب قرار گرفت به فرزندش فرمود: (یـبُنَىَّ ارکَب مَعَنا ولا تَکُن مَعَ الکـفِرین )؛[16] پسرم! همراه ما سوار شو، و با کافران مباش. امّا فرزند نوح اندرز پدر را گوش نکرد و تا آخرین نفس دست از کفر و لجاجت و خیره سرى بر نداشت و سرانجام در میان امواج توفان غرق شد.
خداى متعال درباره او می فرماید: (قالَ یـنوحُ اِنَّهُ لَیسَ مِن اَهلِکَ اِنَّهُ عَمَلٌ غَیرُ صــلِح)؛[17] اى نوح! او از اهل تو نیست؛ او عمل غیرصالحى است ]= فرد ناشایسته اى است].
پسر نوح آن قدر با بَدان بنشست و در اعمال زشت و نادرست و فساد و تباهى غوطهور گشت که گویى وجودش به عمل غیرصالح تبدیل شد؛ به همین جهت تا آخرین لحظه هم ایمان نیاورد و سرانجام کافر از دنیا رفت و جهنمی شد.[18]
از سوى دیگر سگ اصحاب کهف چون نگهبان و همراه مردان الهى بود، مقام و رفتار آنها در او مؤثر واقع شد و ـ بر اساس برخى روایات ـ جزء حیوانات بهشتى شد.
بنابراین سرگذشت فرزند نوح و سگ اصحاب کهف ضرب المثل و هشدارى است براى کسانى که با دوستان و معاشران بد نشست و برخاست دارند، چنان که سعدى در گلستان می گوید:
پسر نوح با بدان بنشست***خاندان نبوتش گم شد
سگ اصحاب کهف روزى چند***پى نیکان گرفت و مردم شد
قرآن کریم، مقام انسان هایى را که در برابر حق، چشم بینا و گوش شنوا ندارند و از هواى نفس پیروى کرده و زیر بار حق نمی روند، از حیوانات پست تر می داند؛ (أولـئِک کالأنعـم بل هم أضلّ)[19] و (اِن هُم اِلاّ کالاَنعـمِ بَل هُم اَضَلُّ سَبیلا).[20]
—————
[16] هود، آیه 42.
[17] هود، آیه 46.
[18] اقتباس از: تفسیر نمونه، ج 9، ص 100 و 114 ـ 117.
[19] اعراف، آیه 179.
[20] فرقان، آیه 44.