قریش
قریش یکی از مشهورترین و مهم ترین قبایل عرب در حجاز بود. بیشتر نسب شناسان عقیده دارند که قریش لقب نضر بن کنانه، جد دوازدهم پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله بوده است. قریش از دیگر قبایل عرب متمدن تر و به اداره حکومت و جامعه آشناتر بودند. آنان مردمی تجارت‌پیشه بودند و در هر سال دو سفر تجاری تابستانی و زمستانی به مناطق دیگر جهان داشتند. آنان به سرپرستی امور کعبه و مؤسسات آن توجه فراوانی داشتند و اقتصاد و سیاست آنان بر اساس مناصب مربوط به کعبه استوار بود. هر یک از مؤسسات وابسته به کعبه را یکی از بزرگان طوایف قریش عهده‌دار بود و غالباً مناصب کعبه در دست ده طایفه مهم قریش بود. مناصب کعبه که قریش عهده دار آن بود، عبارت بود از: منصب «سقایت»، منصب « رِفادت» (مهمانداری و پذیرائی زائران کعبه)، منصب «حجابت» (کلیدداری و دربانی)، منصب « قضاوت»، منصب «قیادت» (سرداری و سرپرستی کاروان های بازرگانی و جنگی)، منصب «عمارت» (نگهبانی و مراقبت از مسجدالحرام)، منصب جمع آوری و نگهداری اموال کعبه، منصب پرداخت دیه و غرامت و… . خداوند از میان قریش حضرت محمد صلی الله علیه و آله، را به نبوت بر انگیخت، ولی آنان نه تنها به او ایمان نیاوردند؛ بلکه در شمار سرسخت ترین دشمنانش در آمدند و افزون بر آزار و اهانت های سیزده ساله به او در مکّه، جنگ های زیادی همچون بدر، احد و خندق را پس از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله به مدینه علیه او به راه انداختند. ولی سرانجام در سال هشتم هجرت با فتح مکه تسلیم شدند و اسلام آوردند.(1)
__________________
1. معجم قبائل العرب ج 3 ص 947، آیتی، تاریخ پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، ص 21 – 27.