به مناسبت تقارن نیمه شعبان و هفته پاک مسیحیان که بنا بر اذعان اناجیل چهارگانه معتبر، هفته مقدس هفته آخر زندگی عیسی مسیح در کره خاکی بوده و توسط مسیحیان به صورت سالانه جشن گرفته می‌شود، خاورشناس محافظه‌کار آمریکایی تیموتی فرنیش در وب سایت خود به نام Occidental Jihadist (مجاهد مغربی)، در ضمن نوشته‌ای با معرفی شخصیت و جایگاه مهدی موعود در بین مسلمانان به مقایسه ایشان با منجی مسیحیت، حضرت عیسی پرداخته و با تضعیف مقام امام مهدی ع درصدد القای درستی و برتری منجی پنداری حضرت مسیح ع برآمده است.
به مناسبت تقارن نیمه شعبان و هفته مقدس مسیحیان درسال 2021 (بنا بر نوشته‌های چهار انجیل معتبر، هفته مقدس هفته آخر زندگی عیسی مسیح در کره خاکی بوده است که توسط مسیحیان به صورت سالانه جشن گرفته می‌شود) ، خاورشناس محافظه‌کار آمریکایی آقای تیموتی فرنیش در وب سایت خود به نام مجاهد غربی[1]، نوشته‌ای را با عنوان “حتی بدتر از یک موجود واقعی” به رشته تحریر درآورده[2] و ضمن معرفی شخصیت و جایگاه مهدی موعود در بین مسلمانان، به مقایسه ایشان با منجی مسیحیت، حضرت عیسی پرداخته و با تضعیف مقام امام عصر درصدد القای درستی و برتری منجی باوری حضرت مسیح برآمده است. وی به بهانه منجی خواندن امام عصر برای بشریت توسط یکی از خبرگزاری‌های ایران، موضوع نجات و رستگاری انسانها بوسیله امام زمان را صرفا یک مقوله جنگی و سیاسی بیان کرده و در ادامه پا را فراتر نهاده منکر وجود تاریخی امام عصر شده و آن را از مجعولات تاریخ می‌داند. وی در این باره می‌نویسد: او{امام زمان} بسیار بیشتر از یک جنگ سالار مذهبی است. هر نجاتی که او به وجود می آورد کاملاً در قلمرو نظامی و سیاسی است ، نه معنوی یا شخصی. علاوه بر این جنبه نظامی, بزرگترین مشکل امام دوازدهم قطعی نبودن وجود تاریخی او است.
فرنیش در ادامه امام حسن عسکری را بدون فرزند و ولادت امام مهدی را افسانه‌ای ازجانب ایشان برای زنده نگهداشتن مکتب تشیع بیان می‌کند. وی در پایان ضمن‌مستند دانستن وجود تاریخی عیسی وذکر برخی ویژگیهای مسیح مانند مرگ فدیه‌وار و رستاخیز ایشان، منجی بشریت را حق ایشان دانسته وامام مهدی را شایسته آن نمی‌داند.
نقد و بررسی
علاوه بر ادله عقلی، دلائل تاریخی و روایی فراوانی برای اثبات امام مهدی وجود دارد ونه تنها در کتب متقدم شیعی بلکه در منابع زیادی از اهل سنت هم به آن اشاره شده به گونه‌ای که در مجموع نوعی تواتر معنوی بر تولد امام عصر شکل می‌گیرد. به عنوان نمونه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1. کلینى (متوفاى 329 ه.) گوید: حضرت‌صاحب علیه‌السلام درنیمۀ شعبان سال 255به دنیا آمد.[3]
2. حافظ سلیمان حنفى مىگوید: «خبر معلوم نزد محققان و مؤثّقان این است که ولادت قائم (عج) در شب پانزدهم شعبان سال 255 ه. ق در شهر سامرّا واقع شده است.[4]
3. خواجه محمد پارسا در کتاب «فصل الخطاب» گفته: «یکى از اهل بیت ابو محمد بن عسگرى است که فرزندى جز ابو القاسم که قائم و حجّت و مهدى و صاحب الزمان نامیده مىشود باقى نگذاشت و او در نیمه شعبان سال 255 هجرى متولد شد. مادرش نرجس نام دارد، او هنگام شهادت پدرش، پنج سال داشت.[5]
4. ابن خلکان متوفى 681، در کتاب خود آورده است: «ابو القاسم محمد بن حسن العسکرى که بر اعتقاد امامیه، امام دوازدهم است، در نیمه شعبان سال 255 متولد شده است[6].»
ثبت اسامی مشاهده‌کنندگان حضرت حجت در منابع تاریخی کهن مانند کمال الدین شیخ صدوق و نوع رفتارحکومت عباسی با امام حسن عسکری شواهد دیگری بر وجودمبارک امام زمان است. نکته قابل توجه اینکه فرنیش مانند بسیاری از مستشرقان در مواجهه با مسأله مهدویت روش تاریخی‌نگری (Historicism)، ونه پدیدارشناسانه (Phenomenology)را اتخاذ کرده است.
اما در پاسخ به ادعای جنگاوری امام عصر و نگاه صرف نظامی و سیاسی به موضوع نجات و رستگاری و به تبع آن خطرناک‌بودن حضرت مهدی برای جهانیان، باید گفت که در آیات و روایات بسیاری، هدف اصلی قیام امام مهدی برقراری حاکمیت خداوند و برپایی عدل و قسط معرفی شده است و بر این اساس بعد از دوران کوتاه جنگ و خونریزی با ظالمان و مخالفان حکومت عدل الهی، عصر تکامل بشر اتفاق خواهد افتاد.
در کنار پاسخ به چنین اتهاماتی، سوالات اساسی و مهمی وجود دارد که پاسخ به آنها برای تحلیل دقیقتر وعمیقتر این مسائل می‌تواند راهگشای علاقه‌مندان و پژوهشگران در این عرصه باشد؛ اهداف و انگیزه امثال آقای فرنیش از تضعیف و نفی منجی اسلامی و برجسته کردن مسئله نجات بشریت توسط حضرت عیسی چیست؟ آیا آنها با اهداف از پیش تعیین شده، همسو با استکبار و در خدمت استعمارگران غربی به دنبال راهی برای استثمار و مقابله با جمهوری اسلامی و پیشرفت آن هستند یا صرفا نگاه علمی و پژوهشی به مباحث منجی‌گرایانه دارند؟ آیا حضور چندساله او در ارتش آمریکا تحت عناوینی مانند ﻣﺸﺎور ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت وﻳﮋه و ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ در زمینه تروریسم و جنبش‌های اسلامی و همکاری با موسسات و دانشگاه‌های نظامی مختلف[7]، در تحقیقات و پژوهشهای آخرالزمانی ایشان تأثیرگذار نبوده است؟
تحلیل و ترجمه: سید عبدالقائم تهامی
پی‌نوشت:
[1] . The Occidental Jihadist. فرنیش به دلیل نوعی جهت گیری علیه مسلمانان و باور جهاد نزد ایشان، سایت خود را مجاهد غربی نام نهاده تا به نوعی حالت تقابل شرقی-غربی (اسلامی-مسیحی) را به نمایش بگذارد..
[2] . https://occidentaljihadist.com/2021/04/06/even-worse-than-the-real-thing/
[3] . کلینی، محمدبن یعقوب، کافى: ج 1، ص 519
[4] . شیخ سلیمان قندوزى حنفى، ینابیع المودّة، ( چاپ قدیم)، ص 179.
[5] . همان
[6] . وفیات الاعیان، ج 4، ص 176 شماره 562.
[7] . Reinhardt University (2019)، https://www.reinhardt.edu/faculty-friday-tim-furnish-explores-the-middle-east-and-middle-earth/