شیوه مخالفان وحى و نبوت براى مقابله با پیامبران را از نظر قرآن کریم بیان فرمایید؟
مخالفان دعوت پیامبران، از شیوه هاى متعددى بهره می گرفتند: یکى حربه تهمت و افترا، دیگرى انتقادهاى بى جا و به عبارت دیگر، تفسیر یک سلسله واقعیت ها به صورت غیر صحیح، سوم جنگ و قتل پیامبران، چهارم محاصره اقتصادى و … . برخى از تهمت ها عبارتند از:
1. تهمت جنون و دیوانگى: این تهمت در میان پیامبران بیش از همه متوجه پیامبر اسلام شده است و در عین حال قرآن کریم، درباره حضرت نوح و صالح و شعیب و موسى(ع) بلکه عموم پیامبران یادآورى می شود: (کَذلِکَ ما اَتَى الَّذینَ مِن قَبلِهِم مِن رَسول اِلاّ قالوا ساحِرٌ اَو مَجنون )؛[30] هم چنین براى امت هاى پیشین پیامبرى نیامده مگر این که به او گفتند: جادوگر است یا دیوانه.
2. تهمت سحر و جاودگرى: همه پیامبران یا غالب آنها به چنین تهمت (جادوگرى) متهم بوده اند، قرآن کریم درباره عموم پیامبران چنین می فرماید: (کَذلِکَ ما اَتَى الَّذینَ مِن قَبلِهِم مِن رَسول اِلاّ قالوا ساحِرٌ اَو مَجنون )؛[31] هم چنین براى پیشینیان پیامبرى نیامد، مگر این که گفتند: جادوگر و یا دیوانه است.
3. اتهام به دروغ گویى: کسانى که پیامبران را به «جنون» و «سحر و جادو» متهم می کردند، طبعاً باید به دروغ گویى هم متهم کنند. قرآن کریم درباره این اتهام آنان می فرماید: (واِنّا لَنَظُنُّکَ مِنَ الکـذِبین )؛[32] تو را از دروغ گویان می اندیشیم.
4. اتهام به اخلال گرى و فساد در زمین: نمونه بارز آن را در مبارزه حضرت موسى با فرعون مصر مشاهده می کنیم.
وقتى موسى در مقام احتجاج بر فرعون پیروز شد، فرعون چنین گفت: (وقالَ فِرعَونُ ذَرونى اَقتُل موسى ولیَدعُ رَبَّهُ اِنّى اَخافُ اَن یُبَدِّلَ دینَکُم اَو اَن یُظهِرَ فِى الاَرضِ الفَساد )؛[33] فرعون [به تمسخر] گفت: موسى خداى خود را به کمک فرا خواند، من می ترسم آیین شما را تغییر دهد و[ در مصر] فساد کند.
5. اتهام به جدال: پیامبران گرامی در دعوت به توحید و معاد نیرومندترین دلیل و برهان را در دست داشتند، ولى چون دعوت آنان با مزاج بت پرستى و دنیا خواهى، موافق نبود، آنان را به فقدان دلیل ومنطق متهم می نمودند. قرآن کریم درباره این اتهام آنان درباره حضرت نوح(ع) می فرماید: (قالوا یـنوحُ قَد جـدَلتَنا فَاَکثَرتَ جِدلَنا فَأتِنا بِما تَعِدُنا اِن کُنتَ مِنَ الصّـدِقین )؛[34] گفتند: اى نوح، زیاد با ما به جدال برخاستى و زیاد جدل کردى وعده خود(عذاب) رابیاور اگر راست می گویى.
6. اتهام به افسانه بودن محتواى دعوت: هرگاه پیامبرى آیین توحید و دعوت به رستاخیز را مطرح می کرد، مردم به فکر این که محتواى دعوت او در شریعت پیشین و دعوت هاى قبلى بوده، بر چسب افسانه و اسطوره بودن بر آن می زدند، قرآن کریم این تهمت را از زبان مشرکان عصر رسالت به صورت مکرر نقل کرده و می فرماید: (یَقولُ الَّذینَ کَفَروا اِن هـذا اِلاّ اَسـطیرُ الاَوَّلین )؛[35] افراد کافر می گویند: قرآن جز داستان هاى گذشتگان چیزى نیست.[36]
—————
[30] ذاریات، آیه 52.
[31] ذاریات، آیه 52.
[32] اعراف، آیه 66.
[33] غافر، آیه 26.
[34] هود، آیه 32.
[35] انعام، آیه 25.
[36] ر.ک. جعفر سبحانى، منشور جاوید، ج 10، ص 402 ـ 412.