امام علی (ع) پس از پیروزی بر اصحاب جمل و پایان بخشیدن به فتنه بزرگی که به بهانه خونخواهی عثمان انجام شده بود، پیروزمندانه وارد شهر بصره شدند و جنگجویانی از اهالی بصره که بر ضد حکومت قانونی و اسلامی حضرت علی (ع) وارد جنگ شده و پس از شکست، زخمی، اسیر و متواری شده بودند، همگی را مورد عفو و بخشش کریمانه خویش قرار دادند.
اهالی بصره، پس از فتنه اصحاب جمل با رغبت تمام با آن حضرت تجدید بیعت کرده و از همکاری برخی از مردم این شهر با غوغا سالاران جمل اظهار شرمندگی و پشیمانی نمودند. به هر روی، آن حضرت پس از چند روز توقف در بصره و تقسیم بیت المال در میان مردم و مداوای زخمیان جنگ، عبدالله بن عباس را به حکومت این شهر منصوب و برای بار دیگر در جمع مردم بصره، خطبه ای خواندند و آنان را به پیروی از قوانین حکومت اسلامی فرا خواندند. آنگاه این شهر را ترک و به سوی کوفه عزیمت کردند.
ورود امام علی (ع) به کوفه در سال 36 قمری با استقبال پرشور اهالی کوفه از آن حضرت همراه بود. آن حضرت آن جا را بعنوان مرکز حکومت اسلامی خود انتخاب کرده بود. کوفه از آن جهت که در مرز شام بود، این امکان را به امام می داد که در مقابل فتنه های معاویه، ایستادگی نمایند.
بسیاری از وی درخواست کردند که در کاخ حکومتی این شهر فرود آید ولی آن حضرت از رفتن به کاخ حکومتی امتناع کردند و فرموند: “به جای کاخ در فضای باز فرود خواهم آمد.” آنگاه به مسجد اعظم کوفه رفته و دو رکعت نماز به جای آوردند و برای اهالی کوفه که برای زیارت آن حضرت و شنیدن صدای روح نوازش لحظه شماری می کردند، خطبه ای تاریخی ایراد کردند:
«… اگر (در این مقام که هستم) نتوانم حق را برقرار و ثابت بدارم و باطل را زایل سازم، در نظر من کفش پاره وصله شده ام از حکومت بر شما مردم بهتر است و برتر …».
از آن پس به تنظیم امور حکومت پرداخته و استانداران را برای خدمت به سوی محل ماموریتشان فرستادند.