پس از پایان یافتن ماه مبارک رمضان ; یعنى در شب عید فطر, افرادى که داراى شرایط باشند, باید زکاتى بپردازند که مقدار و موارد مصرف آن خواهد آمد. این زکات به نام زکات فطره خوانده مى شود.
افرادى که در شب عید فطر داراى این شرایط باشند زکات فطره بر آنها واجب است :
1- بالغ باشد.
2- عاقل باشد.
3- بندهء کسى نباشد.
4- فقیر نباشد.
فردى که داراى شرایط فوق باشد باید زکات خود و کسانى که در مغرب شب عید فطر نان خور او هستند را بپردازد, کوچک باشند یا بزرگ , مسلمان باشند یا کافر, خرج آنان بر او واجب باشد یا نه , در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر (یعنى حتى اگر فرزند او که نان خور اوست به مسافرت رفته باشد باید زکات او را بدهد) و همچنین مهمانى که با رضایت او پیش از غروب شب عید فطر وارد خانه اش شده باشد, باید زکات او را بدهد.
مقدار زکات فطره : هر نفرى یک صاع که تقریباً 3کیلو است .
جنس زکات فطره : گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها.
وقت وجوب زکات فطره : شب عید فطر.
وقت پرداخت زکات فطره : از شب عید تا ظهر روز عید فطر و بهتر آن است که در روز عید بدهد و اگر نماز عید مى خواند بنابر احتیاط واجب قبل از نماز عید بپردازد.
مصرف زکات فطره : همان مصرف زکات مال است , گر چه احتیاط مستحب آن است که فقط به فقراى مومن واطفان آنها و به مساکین بدهد.
احکام زکات فطره
1- کسى که مخارج سال خود و اهل و عیالش را ندارد و کسبى هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و اهل و عیالش را تامین کند فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست .
2- فطرهء مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر, بدون رضایت صاحبخانه وارد مى شود در صورتى که نان خور او حساب شود, واجب است و همچنین است فطره کسى که انسان را مجبور کرده اند که خرجى او را بدهد.
3- فطرهء مهمانى که بعد از غروب شب عید فطر وارد مى شود, بر صاحبخانه واجب نیست , اگر چه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.
4- کسى که دیگرى باید فطرهء او را بدهد واجب نیست فطرهء خود را بدهد.
5- اگر فطرهء انسان بر کسى واجب باشد و او فطره را ندهد بر خودش واجب نمى شود.
6- کسى که سید نیست نمى تواند به سید فطره بدهد, حتى اگر سیدى نان خور او باشد نمى تواند فطرهء او را به سید دیگر بدهد.
7- فقیرى که فطه به او مى دهند لازم نیست عادل باشد ولى احتیاط واجب آن است که به شرابخوار و کسى که آشکارا معصیت کبیره مى کند فطره ندهند.
8- به کسى که فطره را در معصیت مصرف مى کند نباید فطره بدهند.
9- احتیاط واجب آن است که به یک فقیر بیش از مخارج سالش و کمتر از یک صاع فطره ندهند.
10- اگر فطره را کنار بگذارد, نمى تواند آن را براى خودش بردارد و مالى دیگر را براى فطره بگذارد.
11- اگر در محل خودش مستحق پیدا شود احتیاط واجب آن است که فطره را به جاى دیگر نبرد و اگر به جاى دیگر ببرد و تلف شود باید عوض آن را بدهد.