ترجمه سوره احزاب – مکارم شیرازی

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

اى پیامبر! تقواى الهى پیشه کن و از کافران و منافقان اطاعت مکن که خداوند عالم و حکیم است. (۱)

و از آنچه از سوى پروردگارت به تو وحى می‏شود پیروى کن که خداوند به آنچه انجام می‏دهید آگاه است. (۲)

و بر خدا توکل کن، و همین بس که خداوند حافظ و مدافع (انسان) باشد! (۳)

خداوند براى هیچ کس دو دل در درونش نیافریده; و هرگز همسرانتان را که مورد «ظهار» قرارمی‏دهید مادران شما قرار نداده; و (نیز) فرزندخوانده‏هاى شما را فرزند حقیقى شما قرارنداده است; این سخن شماست که به دهان خود می‏گویید (سخنى باطل و بى‏پایه); اما خداوند حق را می‏گوید و او به راه راست هدایت می‏کند. (۴)

آنها را به نام پدرانشان بخوانید که این کار نزد خدا عادلانه‏ تر است; و اگر پدرانشان را نمی‏شناسید، آنها برادران دینى و موالى شما هستند; اما گناهى بر شما نیست در خطاهایى که از شما سرمی‏زند (و بى‏توجه آنها را به نام دیگران صدا می‏زنید)، ولى آنچه را از روى عمد می‏گویید (مورد حساب قرار خواهد داد); و خداوند آمرزنده و رحیم است. (۵)

پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است; و همسران او مادران آنها ( مؤمنان) محسوب می‏شوند; و خویشاوندان نسبت به یکدیگر از مؤمنان و مهاجران در آنچه خدا مقرر داشته اولى هستند، مگر اینکه بخواهید نسبت به دوستانتان نیکى کنید (و سهمی از اموال خود را به آنها بدهید); این حکم در کتاب (الهى) نوشته شده است. (۶)

(به خاطر آور) هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم، و (همچنین) از تو و از نوح و ابراهیم و موسى و عیسى بن مریم، و ما از همه آنان پیمان محکمی گرفتیم (که در اداى مسؤولیت تبلیغ و رسالت کوتاهى نکنند)! (۷)

به این منظور که خدا راستگویان را از صدقشان (در ایمان و عمل صالح) سوال کند; و براى کافران عذابى دردناک آماده ساخته است. (۸)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! نعمت خدا را بر خود به یاد آورید در آن هنگام که لشکرهایى (عظیم) به سراغ شما آمدند; ولى ما باد و طوفان سختى بر آنان فرستادیم و لشکریانى که آنها را نمی‏دیدید (و به این وسیله آنها را در هم شکستیم); و خداوند همیشه به آنچه انجام می‏دهید بینا بوده است. (۹)

(به خاطر بیاورید) زمانى را که آنها از طرف بالا و پایین (شهر) بر شما وارد شدند (و مدینه را محاصره کردند) و زمانى را که چشمها از شدت وحشت خیره شده و جانها به لب رسیده بود، و گمانهاى گوناگون بدى به خدا می‏بردید. (۱۰)

آنجا بود که مؤمنان آزمایش شدند و تکان سختى خوردند! (۱۱)

و (نیز) به خاطر آورید زمانى را که منافقان و بیماردلان می‏گفتند: «خدا و پیامبرش جز وعده‏هاى دروغین به ما نداده‏اند!» (۱۲)

و (نیز) به خاطر آورید زمانى را که گروهى از آنها گفتند: «اى اهل یثرب (اى مردم مدینه)! اینجا جاى توقف شما نیست; به خانه‏هاى خود بازگردید!» و گروهى از آنان از پیامبر اجازه بازگشت می‏خواستند و می‏گفتند: «خانه‏هاى ما بى‏حفاظ است!»، در حالى که بى‏حفاظ نبود; آنها فقط می‏خواستند (از جنگ) فرار کنند. (۱۳)

آنها چنان بودند که اگر دشمنان از اطراف مدینه بر آنان وارد می‏شدند و پیشنهاد بازگشت به سوى شرک به آنان می‏کردند می‏پذیرفتند، و جز مدت کمی (براى انتخاب این راه) درنگ نمی‏کردند! (۱۴)

(در حالى که) آنان قبل از این با خدا عهد کرده بودند که پشت به دشمن نکنند; و عهد الهى مورد سوال قرار خواهد گرفت (و در برابر آن مسؤولند)! (۱۵)

بگو: «اگر از مرگ یا کشته‏شدن فرار کنید، سودى به حال شما نخواهد داشت; و در آن هنگام جز بهره کمی از زندگانى نخواهید گرفت!» (۱۶)

بگو: «چه کسى می‏تواند شما را در برابر اراده خدا حفظ کند اگر او بدى یا رحمتى را براى شما اراده کند؟!» و آنها جز خدا هیچ سرپرست و یاورى براى خود نخواهند یافت. (۱۷)

خداوند کسانى که مردم را از جنگ بازمی‏داشتند و کسانى را که به برادران خود می‏گفتند: س‏خ‏للّهبسوى ما بیایید (و خود را از معرکه بیرون کشید)» بخوبى می‏شناسد; و آنها (مردمی ضعیفند و) جز اندکى پیکار نمی‏کنند! (۱۸)

آنها در همه چیز نسبت به شما بخیلند; و هنگامی که (لحظات) ترس (و بحرانى) پیش آید، می‏بینى آنچنان به تو نگاه می‏کنند، و چشمهایشان در حدقه می‏چرخد، که گویى می‏خواهند قالب تهى کنند! اما وقتى حالت خوف و ترس فرو نشست، زبانهاى تند و خشن خود را با انبوهى از خشم و عصبانیت بر شما می‏گشایند (و سهم خود را از غنایم مطالبه می‏کنند!) در حالى که در آن نیز حریص و بخیلند; آنها (هرگز) ایمان نیاورده‏اند، از این رو خداوند اعمالشان را حبط و نابود کرد; و این کار بر خدا آسان است. (۱۹)

آنها گمان می‏کنند هنوز لشکر احزاب نرفته‏اند; و اگر برگردند (از ترس آنان) دوست می‏دارند در میان اعراب بادیه‏نشین پراکنده (و پنهان) شوند و از اخبار شما جویا گردند; و اگر در میان شما باشند جز اندکى پیکار نمی‏کنند! (۲۰)

مسلما براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى بود، براى آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‏کنند. (۲۱)

(اما) مؤمنان وقتى لشکر احزاب را دیدند گفتند: «این همان است که خدا و رسولش به ما وعده داده، و خدا و رسولش راست گفته‏اند!» و این موضوع جز بر ایمان و تسلیم آنان نیفزود. (۲۲)

در میان مؤمنان مردانى هستند که بر سر عهدى که با خدا بستند صادقانه ایستاده‏اند; بعضى پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند)، و بعضى دیگر در انتظارند; و هرگز تغییر و تبدیلى در عهد و پیمان خود ندادند. (۲۳)

هدف این است که خداوند صادقان را بخاطر صدقشان پاداش دهد، و منافقان را هرگاه اراده کند عذاب نماید یا (اگر توبه کنند) توبه آنها را بپذیرد; چرا که خداوند آمرزنده و رحیم است. (۲۴)

خدا کافران را با دلى پر از خشم بازگرداند بى‏آنکه نتیجه‏اى از کار خود گرفته باشند; و خداوند (در این میدان)، مؤمنان را از جنگ بى‏نیاز ساخت (و پیروزى را نصیبشان کرد); و خدا قوى و شکست‏ناپذیر است! (۲۵)

و خداوند گروهى از اهل کتاب ( یهود) را که از آنان ( مشرکان عرب) حمایت کردند از قلعه‏ هاى محکمشان پایین کشید و در دلهایشان رعب افکند; (و کارشان به جایى رسید که) گروهى را به قتل می‏رساندید و گروهى را اسیر می‏کردید! (۲۶)

و زمینها و خانه‏ها و اموالشان را در اختیار شما گذاشت، و (همچنین) زمینى را که هرگز در آن گام ننهاده بودید; و خداوند بر هر چیز تواناست! (۲۷)

اى پیامبر! به همسرانت بگو: «اگر شما زندگى دنیا و زرق و برق آن را می‏خواهید بیایید با هدیه‏اى شما را بهره‏مند سازم و شما را بطرز نیکویى رها سازم! (۲۸)

و اگر شما خدا و پیامبرش و سراى آخرت را می‏خواهید، خداوند براى نیکوکاران شما پاداش عظیمی آماده ساخته است.» (۲۹)

اى همسران پیامبر! هر کدام از شما گناه آشکار و فاحشى مرتکب شود، عذاب او دوچندان خواهد بود; و این براى خدا آسان است. (۳۰)

و هر کس از شما براى خدا و پیامبرش خضوع کند و عمل صالح انجام دهد، پاداش او را دو چندان خواهیم ساخت، و روزى پرارزشى براى او آماده کرده‏ایم. (۳۱)

اى همسران پیامبر! شما همچون یکى از آنان معمولى نیستید اگر تقوا پیشه کنید; پس به گونه‏اى هوس‏انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند، و سخن شایسته بگویید! (۳۲)

و در خانه‏ هاى خود بمانید، و همچون دوران جاهلیت نخستین (در میان مردم) ظاهر نشوید، و نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و خدا و رسولش را اطاعت کنید; خداوند فقط می‏خواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد. (۳۳)

آنچه را در خانه‏ هاى شما از آیات خداوند و حکمت و دانش خوانده می‏شود یاد کنید; خداوند لطیف و خبیر است! (۳۴)

به یقین، مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه‏دار و زنان روزه‏دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانى که بسیار به یاد خدا هستند و زنانى که بسیار یاد خدا می‏کنند، خداوند براى همه آنان مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است. (۳۵)

هیچ مرد و زن با ایمانى حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امرى را لازم بدانند، اختیارى (در برابر فرمان خدا) داشته باشد; و هر کس نافرمانى خدا و رسولش را کند، به گمراهى آشکارى گرفتار شده است! (۳۶)

(به خاطر بیاور) زمانى را که به آن کس که خداوند به او نعمت داده بود و تو نیز به او نعمت داده بودى (به فرزند خوانده‏ات «زید») می‏گفتى: «همسرت را نگاه‏دار و از خدا بپرهیز!» (و پیوسته این امر را تکرار می‏کردى); و در دل چیزى را پنهان می‏داشتى که خداوند آن را آشکار می‏کند; و از مردم می‏ترسیدى در حالى که خداوند سزاوارتر است که از او بترسى! هنگامی که زید نیازش را از آن زن به سرآورد (و از او جدا شد)، ما او را به همسرى تو درآوردیم تا مشکلى براى مؤمنان در ازدواج با همسران پسر خوانده‏هایشان -هنگامی که طلاق گیرند- نباشد; و فرمان خدا انجام شدنى است (و سنت غلط تحریم این زنان باید شکسته شود). (۳۷)

هیچ گونه منعى بر پیامبر در آنچه خدا بر او واجب کرده نیست; این سنت الهى در مورد کسانى که پیش از این بوده‏اند نیز جارى بوده; و فرمان خدا روى حساب و برنامه دقیقى است! (۳۸)

(پیامبران) پیشین کسانى بودند که تبلیغ رسالتهاى الهى می‏کردند و (تنها) از او می ترسیدند، و از هیچ کس جز خدا بیم نداشتند; و همین بس که خداوند حسابگر (و پاداش‏دهنده اعمال آنها) است! (۳۹)

محمد (ص) پدر هیچ یک از مردان شما نبوده و نیست; ولى رسول خدا و ختم‏کننده و آخرین پیامبران است; و خداوند به همه چیز آگاه است! (۴۰)

اى کسانى که ایمان آورده‏ اید! خدا را بسیار یاد کنید، (۴۱)

و صبح و شام او را تسبیح گویید! (۴۲)

او کسى است که بر شما درود و رحمت می‏فرستد، و فرشتگان او (نیز) براى شما تقاضاى رحمت می‏کنند تا شما را از ظلمات (جهل و شرک گناه) به سوى نور (ایمان و علم و تقوا) رهنمون گردد; او نسبت به مؤمنان همواره مهربان بوده است! (۴۳)

تحیت آنان در روزى که او را دیدار می‏کنند سلام است; و براى آنها پاداش پرارزشى فراهم ساخته است. (۴۴)

اى پیامبر! ما تو را گواه فرستادیم و بشارت‏دهنده و انذارکننده! (۴۵)

و تو را دعوت‏ کننده بسوى خدا به فرمان او قرار دادیم، و چراغى روشنى‏بخش! (۴۶)

و مؤمنان را بشارت ده که براى آنان از سوى خدا فضل بزرگى است. (۴۷)

و از کافران و منافقان اطاعت مکن، و به آزارهاى آنها اعتنا منما، و بر خدا توکل کن، و همین بس که خدا حامی و مدافع (تو) است! (۴۸)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! هنگامی که با زنان با ایمان ازدواج‏کردید و قبل از همبستر شدن طلاق دادید، عده‏اى براى شما بر آنها نیست که بخواهید حساب آن را نگاه دارید; آنها را با هدیه مناسبى بهره‏مند سازید و بطرز شایسته‏اى رهایشان کنید. (۴۹)

اى پیامبر! ما همسران تو را که مهرشان را پرداخته‏اى براى تو حلال کردیم، و همچنین کنیزانى که از طریق غنایمی که خدا به تو بخشیده است مالک شده‏اى و دختران عموى تو، و دختران عمه‏ها، و دختران دایى تو، و دختران خاله‏ها که با تو مهاجرت کردند (ازدواج با آنها براى تو حلال است) و هرگاه رن با ایمانى خود را به پیامبر ببخشد (و مهرى براى خود نخواهد) چنانچه پیامبر بخواهد می‏تواند او را به همسرى برگزیند; اما چنین ازدواجى تنها براى تو مجاز است نه دیگر مؤمنان; ما می‏دانیم براى آنان در مورد همسرانشان و کنیزانشان چه حکمی مقرر داشته‏ایم (و مصلحت آنان چه حکمی را ایجاب می‏کند); این بخاطر آن است که مشکلى (در اداى رسالت) بر تو نباشد (و از این راه حامیان فزونترى فراهم سازى); و خداوند آمرزنده و مهربان است! (۵۰)

(موعد) هر یک از همسرانت را بخواهى می‏توانى به تاخیر اندازى، و هر کدام را بخواهى نزد خود جاى دهى; و هرگاه بعضى از آنان را که برکنار ساخته‏اى بخواهى نزد خود جاى دهى، گناهى بر تو نیست; این حکم الهى براى روشنى چشم آنان، و اینکه غمگین نباشند و به آنچه به آنان می‏دهى همگى راضى شوند نزدیکتر است; و خدا آنچه را در قلوب شماست می‏داند، و خداوند دانا و بردبار است (از مصالح بندگان خود با خبر است، و در کیفر آنها عجله نمی‏کند)! (۵۱)

بعد از این دیگر زنى بر تو حلال نیست، و نمی‏توانى همسرانت را به همسران دیگرى مبدل کنى ( بعضى را طلاق دهى و همسر دیگرى به جاى او برگزینى) هر چند جمال آنها مورد توجه تو واقع شود، مگر آنچه که بصورت کنیز در ملک تو درآید! و خداوند ناظر و مراقب هر چیز است (و با این حکم فشار قبایل عرب را در اختیار همسر از آنان، از تو برداشتیم). (۵۲)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! در خانه‏هاى پیامبر داخل نشوید مگر به شما براى صرف غذا اجازه داده شود، در حالى که (قبل از موعد نیایید و) در انتظار وقت غذا ننشینید; اما هنگامی که دعوت شدید داخل شوید; و وقتى غذا خوردید پراکنده شوید، و (بعد از صرف غذا) به بحث و صحبت ننشینید; این عمل، پیامبر را ناراحت می‏نماید، ولى از شما شرم می‏کند (و چیزى نمی‏گوید); اما خداوند از (بیان) حق شرم ندارد! و هنگامی که چیزى از وسایل زندگى را (بعنوان عاریت) از آنان ( همسران پیامبر) می‏خواهید از پشت پرده بخواهید; این کار براى پاکى دلهاى شما و آنها بهتر است! و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآورید که این کار نزد خدا بزرگ است! (۵۳)

اگر چیزى را آشکار کنید یا آن را پنهان دارید، خداوند از همه چیز آگاه است! (۵۴)

بر آنان ( همسران پیامبر) گناهى نیست در مورد پدران و فرزندان و برادران و فرزندان برادران و فرزندان خواهران خود و زنان مسلمان و بردگان خویش (که بدون حجاب و پرده با آنها تماس بگیرند); و تقواى الهى را پیشه کنید که خداوند نسبت به هر چیزى شاهد و آگاه است. (۵۵)

خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‏فرستد; اى کسانى که ایمان آورده‏اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملا تسلیم (فرمان او) باشید. (۵۶)

آنها که خدا و پیامبرش را آزار می‏دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته، و براى آنها عذاب خوارکننده‏اى آماده کرده است. (۵۷)

و آنان که مردان و زنان باایمان را به خاطر کارى که انجام نداده‏اند آزار می‏دهند; بار بهتان و گناه آشکارى را به دوش کشیده‏اند. (۵۸)

اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلبابها ( روسرى‏هاى بلند) خود را بر خویش فروافکنند، این کار براى اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است; (و اگر تاکنون خطا و کوتاهى از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است. (۵۹)

اگر منافقان و بیماردلان و آنها که اخبار دروغ و شایعات بى‏اساس در مدینه پخش می کنند دست از کار خود بر ندارند، تو را بر ضد آنان می‏شورانیم، سپس جز مدت کوتاهى نمی‏توانند در کنار تو در این شهر بمانند! (۶۰)

و از همه جا طرد می‏شوند، و هر جا یافته شوند گرفته خواهند شد و به سختى به قتل خواهند رسید! (۶۱)

این سنت خداوند در اقوام پیشین است، و براى سنت الهى هیچ گونه تغییر نخواهى یافت! (۶۲)

مردم از تو درباره (زمان قیام) قیامت سوال می‏کنند، بگو: «علم آن تنها نزد خداست!» و چه می‏دانى شاید قیامت نزدیک باشد! (۶۳)

خداوند کافران را لعن کرده (و از رحمت خود دور داشته) و براى آنان آتش سوزاننده‏اى آماده نموده است، (۶۴)

در حالى که همواره در آن تا ابد می‏مانند، و ولى و یاورى نخواهند یافت! (۶۵)

در آن روز که صورتهاى آنان در آتش (دوزخ) دگرگون خواهد شد (از کار خویش پشیمان می‏شوند و) می‏گویند: «اى کاش خدا و پیامبر را اطاعت کرده بودیم!» (۶۶)

و می‏گویند: «پروردگارا! ما از سران و بزرگان خود اطاعت کردیم و ما را گمراه ساختند! (۶۷)

پروردگارا! آنان را از عذاب، دو چندان ده و آنها را لعن بزرگى فرما!» (۶۸)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! همانند کسانى نباشید که موسى را آزار دادند; و خداوند او را از آنچه در حق او می‏گفتند مبرا ساخت; و او نزد خداوند، آبرومند (و گرانقدر) بود! (۶۹)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! تقواى الهى پیشه کنید و سخن حق بگویید… (۷۰)

تا خدا کارهاى شما را اصلاح کند و گناهانتان را بیامرزد; و هر کس اطاعت خدا و رسولش کند، به رستگارى (و پیروزى) عظیمی دست یافته است! (۷۱)

ما امانت (تعهد، تکلیف، و ولایت الهیه) را بر آسمانها و زمین و کوه‏ها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر برتافتند، و از آن هراسیدند; اما انسان آن را بر دوش کشید; او بسیار ظالم و جاهل بود، (چون قدر این مقام عظیم را نشناخت و به خود ستم کرد)! (۷۲)

هدف این بود که خداوند مردان و زنان‏منافق و مردان و زنان مشرک را (از مؤمنان جدا سازد و آنان را) عذاب کند، و خدا رحمت خود را بر مردان و زنان باایمان بفرستد; خداوند همواره آمرزنده و رحیم است! (۷۳)