غیرمسلمانان از نظر فقه اسلامی به دوگروه کافر اهل کتاب و کافر غیر اهل کتاب تقسیم می گردند که هر گروه احکام ویژه ای دارند، و پیروان ادیانی همچون مسیحیت و یهود در زمره دسته اول می باشند. پس از نظر اسلام پیروان ادیان دیگر کافر شناخته می شوند.اما فرقه ها و مذاهب اسلامی از دیدگاه فقه امامیه(شیعه دوازده امامی) در زمره مسلمانان می باشند و هیچیک از آنان کافر بشمار نمی روند، مگر معدودی از فرقه ها که انکار ضروری دین را می نمایند، مانند خوارج و نواصب. ۱ با این توضیح می توان اینگونه سؤال نمود که آیا چنین حکمی بعد از ظهور امام زمان علیه السلام هم جاری است، یا مصداق کافر و مسلمان دچار دگرگونی می گردد؟در پاسخ به این پرسش می توان گفت: با دقت در علّت و ملاک نظر دانشمندان شیعه امامیه در مورد اسلام برخی از مذاهب اسلامی و کفر برخی دیگر، می توان به پاسخ این پرسش دست یافت. زیرا آنچه سبب شده است که برخی از فرقه های به ظاهر مسلمان در زمره کافران قرار گیرند این است که آنان دست به انکار حقایق آشکار و ضروری اسلام همچون لزوم محبت و علاقه به خاندان پیامبر علیهم السلام زده اند، و انکار حقیقت آشکار و ضروری اسلام، بلکه هر دین و آیینی، به حکم عقل ملازم انکار همان دین است. از این رو پس از ظهور امام زمان (ع) و آشکار شدن حقانیت شیعه دوازده امامی با معجزات و دلایل متقن علمی که توسط آن حضرت تبیین می گردد، ولایت و امامت دوازده گانه (ع) نیز همچون محبت آنان به مرور در زمره حقایق آشکار و ضروری اسلام جای خواهد گرفت، و منکران آن، منکران اسلام خواهند بود. پس به جرأت می توان گفت که بعد از ظهور آن حضرت و بر ملا شدن حقیقت که باعث گرایش جمعیت قریب به اتفاق پیروان مذاهب و ادیان دیگر به مذهب حق خواهد شد؛ گروه بسیار اندکی که زیر بار این حقیقت آشکار نروند در زمره کافران خواهند بود. از این روست که در روایت از امام صادق علیه السلام آمده است: «… پس هنگامیه که قائم علیه السلام ظهور نماید از هر به ظاهر مسلمانی که منکر ولایت است می خواهد که یا اقرار به اسلام یعنی ولایت نماید و یا همچون کافران اهل ذمّه، جزیه بپردازد. و در غیر این صورت گردن او را خواهد زد».۲
——————
پی‌نوشت‌ها:
۱. یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، مؤسسه نشر اسلامی، ج (۱)، ص (۱۴۰).
۲. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ج (۵۲)، ص (۳۷۳) (به نقل از تفسیر فرات کوفی). و نیز مراجعه شود به روایت امام باقر(ع)، همان، ج (۵۲)، ص (۳۷۵) (به نقل از کافی).