با شروع قرن سوم, شیعه نفس تازه‌ای کشید و سبب آن اولاً این بود که کتب فلسفی و علمی بسیاری از زبان یونانی و سریانی و غیر آنها به زبان عربی ترجمه شد و مردم به تعلیم علوم عقلی و استدلالی هجوم آوردند. علاوه بر آن »مأمون« خلیفه عباسی (۱۹۵- ۲۱۸) معتزلی مذهب به استدلال عقلی در مذهب علاقمند بود و در نتیجه به تکلم استدلالی در ادیان و مذاهب رواج تام و آزادی کامل داده بود و علما و متکلمین شیعه از این آزادی استفاده کرده در فعالیت علمی و در تبلیغ مذهب اهل بیت فروگذاری نمی‌کرند.و ثانیاً: مأمون عباسی به اقتضای سیاست خود به امام هشتم شیعه امامیه ولایت عهد داده بود و در اثر آن علویین ودوستان اهل بیت تا اندازه‌ای از تعرض اولیای دولت مصون بوده و کم بیش از آزادی بهره‌مند بودند ولی بازدیری نگذشت که دم برنده شمشیر به سوی شیعه برگشت و شیوه فراموش شده گذشتگان به سراغشان آمد, خاصه در زمان متوکل عباسی (۲۳۲- ۴۲۷ هجری) که مخصوصا با علی و شیعیان وی دشمنی خاصی داشت و هم به امر وی بود که مزار امام سوم شیعه امامیه را در کربلا با خاک یکسان کردند.
شیعه در اسلام، ص ۵۸،علامه سید محمد حسین طباطبائی