اعمال شب عید قربان
از امام صادق علیه السّلام روایت شده که از پدرانش علیهم السّلام نقل نموده است «امام على علیه السّلام دوست داشت چهار شب در سال خود را فارغ نماید:
شب اول رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان» ممکن است منظور از فراغت، فراغت براى عبادت در آن با زنده نگه داشتن آن باشد. بلکه بقرینه احادیث مشابه ظاهرا منظور همین است. زنده نگه داشتن آن عبارت از فارغ ساختن نفس، قلب و اعضاى بدن در خدمت به خداوند متعال است، به این صورت که دل او در یاد خدا بوده، بدنش مشغول فرمانبردارى و عبادت خدا بوده و در طول شب هیچ چیزى حتى مناجات او را از خداوند غافل ننماید مگر این که مشغول شدن به این مناجات نیز براى خدا و بخاطر او باشد، که این مطلب اولین درجه مراقبت می باشد.
در شب و روز آن زیارت امام حسین علیه السّلام مستحب است. از امام صادق علیه السّلام روایت شده است: «کسى که امام حسین علیه السّلام را در یکى از سه شب زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده او را می آمرزد.
راوى پرسید کدام شب ها؟ فرمودند: شب هاى عید قربان».
عید از اوقات مهمی است که سزاوار است انسان، در این شب و همیشه براى توفیق انجام اعمال خدا پسندانه در آن دعا نماید. و روز عید – همانگونه که در عید فطر اشاره کردیم – روزى است که خداى بزرگ به بندگان خود اجازه عمومی براى حضور در پیشگاه خود داده و آنان را از بخشش خاص، آمرزش گناهان، اصلاح عیوب، رسیدن به حاجات و آرزوها، جوایز و ایمنى خود از فتنه ها و آشوبها بهره مند می سازد.
اى بیچاره خداى بزرگ به تو روى آورده و پیش از آفرینش تو با قرار دادن این عید به یادت بوده است. پس این فرصت را غنیمت شمرده و درباره خوبیها، مهربانیها و نعمتهاى او بیندیش. قبل از این که تو و سستى تو را بوجود آورد، اسباب قدرت تو را بوجود آورده و قبل از آفرینش تو، نعمتها را براى تو آفرید. پیش از این که پدرانت خلق شوند، دوستان و عزیزانش را براى راهنمایى تو فرستاده و دستورشان داده که براى هدایت و تربیت تو از نثار خون و غرق شدن در دریاها کوتاهى نکرده، با کفار جنگیده و بدکاران را از بین بردند تا دین تو سالم مانده و با آسایش مشغول عبادت پروردگار و شناختن مولایت شده و با خدمت به پروردگار جهانیان به سلطنت سراى آخرت رسیده و براى همیشه در نعمتهاى جاوید بسر برى.
اى بسا پیامبران که در راه ترویج دین جان باختند. چه تعداد از دوستان خدا که در راه اعتلاى اسلام مبین کشته نشدند چه حرمتهایى که هتک نشد، چه اموالى که غارت نشد، چه دخترانى که اسیر نشدند تا دین خدا ثابت شده و دستورات الهى حاکم گشت. و تو در زمانى متولد شدى که احتیاجى به چنین مجاهدات و مبارزاتى نیست.
دین، روشن، واضح و استوار بوده و تو در کمال آرامش، راحتى، عزت و نعمت بسر می برى. راه درک معارف بسیار آسان است و بدون این که زحمت اندیشیدن، گرسنگى و شب زنده دارى را به خود داده یا در این راه جانت به خطر افتاده یا رنج هجران را تحمل کنى، می توانى در این راه قدم گذاشته و از کتاب هاى پیشینیان استفاده کنى. ولى گذشتگان در این امور گرفتار انواع تلخیها و سختیها شدند.
انصاف بده که اگر بعد از آماده شدن این زمینه ها و در زمانى که این گونه گرفتاریها و سختیها وجود ندارد باز هم سستى کنى، سزاوار چه رفتار و گفتارى خواهى بود؟ و چه مقدار از نعمتهاى خدا را از بین برده و در چه تجارت پر سودى ضرر کرده اى؟ روزى را بیاد آورد که حقیقت این حالات ناشایست و کارهاى زیانبار برایت آشکار شده و ببینى که چه نعمت و کرامتهایى را به ذلت و پستى تبدیل نموده و آنگاه قلبت از حسرت تکه تکه شده، افسوس خورده و شیون نمایى. در وقت مهلت به حال خود رحم کرده، فرصت را از دست نداده، از امروز براى فردا آماده شده، بحال خود گریسته و دستگیره این موسم بزرگ و گرانقدر را بگیر. در محل کرامت خدا، همراه پاکان و اولیاى خدا به میهمانى خداوند دعوت شده اى و اگر موفق به رعایت ادب این مجلس بزرگ و شریف شوى به بالاترین درجه کرامت و سعادت و بالاترین مقامات خواهى رسید.