دعا هنگام ذبح قربانی در عید قربان
دعا هنگام ذبح قربانی (زاد المعاد)
اعمال ماه ذی الحجه؛ روز دهم ذی الحجه که روز عید قربان است و سنّت است که دعا بخواند در وقت کشتن قربانی. چنان‌که به سند صحیح از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که چون قربانى را بخرى، روى آن را به قبله کن و در وقت نحر یا ذبح بگو:
(وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً) [1] مُسْلِماً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ،
رو گردانیدم به طرف کسى که آفریدۀ آسمان‌ها و زمین است، خداپرست و مسلمان و از دوگانه‌پرستان نیستم.
(إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیایَ وَ مَماتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ)[2] وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ،
به راستى نمازم و عبادتم و زندگى‌ام و مرگم براى خداست که پروردگار عالمیان است، شریک نیست براى او و به این دستور داده شده‌ام و من از مسلمانانم.
اللَّهُمَّ مِنکَ وَ لَکَ بِسْمِ اللَّهِ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ.[3]
خدایا! از تو و براى توست، به نام خدا، و خدا بزرگ است.
پس نحر یا ذبح بکند و بگوید:
اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی.
خدایا از من قبول فرما.
و فرمود که تا نمیرد سرش را جدا مکن و چون پوست بکند سنّت است که یک حصه را خود و اهل خانه‌اش بخورند و بهتر آن است که خود به آن افطار کند و یک حصه را براى همسایگان به هدیه بفرستد و اگر پریشان باشند بهتر است و یک صحه را به فقرا و سؤال‌کنندگان بدهد و اگر اکثر را تصدّق کند بهتر باشد و سنّت است که پوست و کله و جمیع اجزاى حلال آن را تصدّق کند و تصرّف نکند و به قصاب ندهد مگر آن‌که قصاب پریشان باشد و به تصدق به او بدهد.
و در حدیث صحیح وارد شده است که پوستش را می‌تواند دباغت کند و بر روى آن نماز کند و بنشیند.
و اگر گوسفند یافت نشود سنّت است که قیمت وسطش را تصدّق کند.
و اگر یک حیوان براى خود و عیال خود بکشد کافى است و اگر یکى از براى خود و یکى از براى عیال خود بکشد بهتر است و اگر به عدد عیال بکشد ثوابش بیش‌تر خواهد بود و از براى پدر و مادر و اولاد و خویشان که مرده باشند قربانى کردن خوب است و اگر از براى حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله و ائمّۀ علیهم السّلام قربانى کند ظاهرا خوب است.
و منقول است که حضرت رسول دو گوسفند قربانى کردند و در اوّل فرمودند که خداوندا! این از من و از هرکه قربانى نکرده است از اهل بیت من، و در دویّم فرمودند: خداوندا! این از من و از هرکه قربانى نکرده است از امّت من. حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام هرسال اوّل یک گوسفند قربانى می‌کرد و می‌فرمود خداوندا! این از پیغمبر توست، پس یک گوسفند دیگر از براى خود قربانى می‌فرمود.
و اگر جمعى قادر نباشد که هریک قربانى جدا بکنند جایز است که با یک‌دیگر شریک شوند تا هفت نفر بلکه هفتاد نفر. حق تعالى فرموده است که خدا را یاد کنید در ایّام معدودات یعنى در روزى چند شمرده شده.
[1] ) سوره انعام، آیه 79.
[2] ) سوره انعام، آیه 162-163.
[3] ) اقبال الاعمال ص 450.
دعا هنگام ذبح قربانی (مصباح المتهجد)
آداب الحج؛ المنسک الثانی أن علیه الهدی وجوبا إن کان متمتعا و إن کان قارنا أو مفردا لم یجب لکنه یستحب أن یضحی.
و منسک دوم، هدیه یا قربانی است که برای حج تمتع واجب و برای حج قارن و عمره، مستحب است که قربانی کنند.
و یستحب أن یتولى الذبح بنفسه و إن لم یحسن جعل یده مع ید الذابح. و یقول إذا أراد الذبح-
مستحب است که خود شخص قربانی را بکشد و اگر نتوانست دست خود را بالای دست کشنده قرار بدهد و هنگام ذبح یا نحر این دعا را بخواند:
وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ-
إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیایَ وَ مَماتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ
لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ
اللَّهُمَّ مِنْکَ وَ لَکَ بِسْمِ اللَّهِ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی
ثم یمر السکین و لا ینخعها حتى تبرد الذبیحه و ینبغی أن تنحر الإبل و هی قائمه و البقر و الغنم مبطوحه و تشد ید البدنه من أخفافها إلى آباطها و تشد أربع قوائم البقر و یطلق ذنبه و تشد ید الغنم و إحدى رجلیه و یطلق فرد رجله و یقسم الهدی المتمتع ثلاثه أقسام ثلاثا یأکله و ثلاثا یهدیه لأصدقائه و ثلاثا یتصدق به و کذلک الأضحیه و إن کان وجب علیه فی کفاره أو نذر تصدق به أجمع.