نمونه اى از تفسیر قرآن به قرآن را ذکر نمایید.

نمونه اى از تفسیر قرآن به قرآن را ذکر نمایید.

یکى از اصول و ارکان تفسیر قرآن کریم، اهتمام به حل مشکلات قرآنى به مدد خود قرآن است. در این زمینه عبارت معروفى هست که می گوید: «القرآن یفسّر بعضه بعضاً» بخش هایى از قرآن روشنگر بخش هاى دیگر است. امیرمؤمنان على(ع) در این باره می فرماید: «کتاب الله … و ینطق بعضه ببعض و یشهد بعضه على بعض»396.
در قرآن کریم نیز به این قاعده اشاره شده است که بعضى از آیات (محکمات)، اساس و در حکم کلید فهم بعضى دیگر از آیات (متشابهات) است397.
پیامبراسلام(ص) هم به قاعده فهم قرآن با قرآن اعتقاد داشته و عمل می کرده اند. به یک نمونه آن اشاره می کنیم:
خداوند در آیه 82 سوره انعام می فرماید: (الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَلَمْ یلْبِسُواْ إِیمَـنَهُم بِظُـلْم أُوْلَـئِکَ لَهُمُ الاَْمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ) کسانى که ایمان آورده و ایمان خود را به ظلم نیالوده اند، از براى ایشان است ایمنى، و ایشان راه یافتگانند.
بسیارى از مفسران نقل کرده اند: چون این آیه نازل شد، براى اصحاب پیامبر(ص) سوء تفاهمی پیش آمد. عرض کردند: کدام یک از ماست که در حق خویش ظلم نکرده باشد؟! پیامبراسلام(ص) با استناد به آیه دیگرى از قرآن، آن سوء برداشت را رفع کرد و فرمود: «چنین نیست که پنداشتید. آن[ ظلم] در این جا همانند آن است که لقمان به فرزندش می گوید: اى پسرم! به خداوند شرک میاور؛ زیرا شرک، ظلم بزرگى است»398.
نمونه اى دیگر:
تفسیر آیه (صِرَ طَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِم) به آیه: (فَأُوْلَـئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِم مِّنَ النَّبِیینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَآءِ وَالصَّــلِحِین …)399
بنابراین همان طور که اشاره شد، تفسیر قرآن به قرآن، یک قاعده و روش تفسیرى است؛ موارد آن هم فراوان است و ذکر تمام موارد آن از حوصله این پاسخ خارج است400.
—————
396. المیزان، ج 3، ص 36
397. ر.ک: همان، ج 3، ص 136، (ذیل آیه 7 سوره آل عمران)
398. لقمان، آیه 13.
399. نساء، آیه 69
400. براى آگاهى بیشتر ر.ک: المیزان، ج 1، ص 12