متن و ترجمه آخرین دعای امام حسین (ع) در روز عاشورا
اعمال مخصوصه ماه شعبان: روز سوم روز مبارکی است و از جمله اعمال؛ می خوانى دعاى حسین علیه السلام و این آخر دعاى آن حضرت است در روزى که بسیار شده بود دشمنان او یعنی روز عاشورا:
اللَّهُمَّ أَنْتَ مُتَعَالِی الْمَکَانِ عَظِیمُ الْجَبَرُوتِ شَدِیدُ الْمِحَالِ غَنِیٌّ عَنِ الْخَلاَئِقِ عَرِیضُ الْکِبْرِیَاءِ
اى خداى بلند مقام با جلال و جبروت محکم تدبیر بى نیاز از خلق که ملک کبریایى او پهناور
قَادِرٌ عَلَى مَا تَشَاءُ قَرِیبُ الرَّحْمَهِ صَادِقُ الْوَعْدِ سَابِغُ النِّعْمَهِ حَسَنُ الْبَلاَءِ
و قدرتت به هر چیز شامل و رحمتت به همه نزدیک وعده ات صدق و حقیقت نعمتت فراوان امتحانت نیکو
قَرِیبٌ إِذَا دُعِیتَ مُحِیطٌ بِمَا خَلَقْتَ قَابِلُ التَّوْبَهِ لِمَنْ تَابَ إِلَیْکَ
هر کس تو را بخواند به او نزدیک خواهى بود و هر که به درگاهت توبه کند می پذیرى
قَادِرٌ عَلَى مَا أَرَدْتَ وَ مُدْرِکٌ مَا طَلَبْتَ وَ شَکُورٌ إِذَا شُکِرْتَ وَ ذَکُورٌ إِذَا ذُکِرْتَ
هر چه بخواهى توانى کرد هر چه طلبى بیابى به شکرگزاران پاداش می دهى و هر که به یاد تو باشد از او یاد می کنى
أَدْعُوکَ مُحْتَاجاً وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ فَقِیراً وَ أَفْزَعُ إِلَیْکَ خَائِفاً وَ أَبْکِی إِلَیْکَ مَکْرُوباً
من اى خدا با فقر و احتیاج تو را می خوانم و از بی نوایى به درگاهت با شوق می آیم و با خوف و هراس به درگاهت می نالم و از رنج و آلام عالم می گریم
وَ أَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً وَ أَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کَافِیاً
و از تو بر ضعف و ناتوانیم مدد می طلبم و براى کفایت امورم بر تو توکل می کنم
احْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا (بِالْحَقِّ) فَإِنَّهُمْ غَرُّونَا وَ خَدَعُونَا وَ خَذَلُونَا وَ غَدَرُوا بِنَا وَ قَتَلُونَا
پس خدایا تو میان ما و قوم ما به حق حکم فرما که این قوم ما را مغرور ساخته و با ما خدعه کردند و ما را ترک گفته و یارى نکردند و به مکر و فریب ما را شهید کردند
وَ نَحْنُ عِتْرَهُ نَبِیِّکَ وَ وَلَدُ (وُلْدُ) حَبِیبِکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الَّذِی اصْطَفَیْتَهُ بِالرِّسَالَهِ وَ ائْتَمَنْتَهُ عَلَى وَحْیِکَ
در صورتى که ما عترت پیغمبر تو بودیم و فرزندان حبیب تو محمد بن عبد الله که تو او را به رسالت برگزیدى و بر وحى خود امین قرار دادى
فَاجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
اى خدا پس در امور ما گشایش و آسایش عطا فرما به حق رحمت بىپایانت اى مهربانترین مهربانان عالم.
ابن عیاش گفت شنیدم از حسین بن على بن سفیان بزوفرى که میگفت حضرت صادق علیه السلام می‌خواند این دعا را در این روز و فرموده که این دعا از دعاهاى روز سوم شعبان است و آن روز ولادت حسین علیه السلام است
آخرین دعای امام حسین (ع) در روز عاشورا (اقبال الاعمال)
الجزء الثانی؛ الباب التاسع فیما نذکره من فضل شهر شعبان و فوائده و کمال موائده و موارده و فیه فصول؛ فصل فیما نذکره من عمل الیوم الثالث من شعبان و ولاده الحسین ص فیه
جلد دوم؛ باب نهم: فضیلت ماه شعبان و مزایا و اعمال ماه و در این باب فصل هایی قرار دارد، فصل شانزدهم، ولادت امام حسین در روز سوم شعبان و سومین عمل مخصوص این روز، دعای امام حسین (ع) است:
اعلم أننا کنا ذکرنا فی کتاب التعریف للمولد الشریف ما رویناه من اختلاف من اختلف فی وقت ولاده الحسین علیه أفضل الصلوات و اجتهدنا فی تسمیه الکتب التی رویناه ذلک فیها و الروایات و إنما نتبع الآن ما وجدناه من تعیین الولاده بیوم الثالث من شعبان و العمل فیه بحسب الإمکان روینا ذلک بإسنادنا إلى جدی أبی جعفر الطوسی فقال عند ذکر شعبان الیوم الثالث منه فیه ولد الحسین بن علی ع
در کتاب «التعریف للمولد الشّریف» اختلاف روایات در رابطه با زمان ولادت امام حسین-علیه افضل الصّلوات-را ذکر کرده و در آنجا با نهایت کوشش نام کتاب‌هایى که روایات مختلف را از آن‌ها نقل کرده‌ایم، یادآور شده‌ایم. اکنون در اینجا روایتى را که روز ولادت آن حضرت را در روز سوم شعبان ذکر و تعیین کرده است، برگزیده و به حسب امکان براساس آن عمل می‌کنیم. «ابو جعفر طوسى» در ضمن اعمال شعبان آورده است: در روز سوم این ماه، حضرت حسین بن على-علیهما السّلام-به دنیا آمد.
خرج إلى القاسم بن العلاء الهمدانی وکیل أبی محمد ع
از این‌رو، به دست «قاسم بن علاء همدانى» ، وکیل حضرت ابو محمد-علیه السّلام-رسیده است
أن مولانا الحسین ع ولد یوم الخمیس لثلاث خلون من شعبان ثم تدعو بعد ذلک بدعاء الحسین ع و هو آخر دعاء دعا به الحسین ع یوم الکوثر
که مولاى ما امام حسین -علیه السّلام-در روز پنجشنبه سوم ماه شعبان تولد یافت؛ و بعد از این (دعای روز سوم شعبان)، دعاى امام حسین-علیه السّلام-را بخوان و این دعا، آخرین دعاى امام حسین-علیه السّلام-است در روزى که دشمن بر او غلبه کرده بود (روز عاشورا):
اللهم أنت متعالی المکان عظیم الجبروت شدید المحال غنی عن الخلائق عریض الکبریاء
خداوندا، جایگاه تو بلند، شکوهت باعظمت و نیرنگ تو سخت است و از آفریده‌ها بى‌نیازى و بزرگمنشى‌ات پهناور است
قادر على ما یشاء قریب الرحمه صادق الوعد سابغ النعمه حسن البلاء
و بر هرچه بخواهى توانایى و رحمتت نزدیک و وعده‌ات راست و نعمتت فراگیر و آزمون [کردار]تو نیکو است
قریب إذا دعیت محیط بما خلقت قابل التوبه لمن تاب إلیک
و هرگاه خوانده شوى نزدیکى [و اجابت می‌کنى]و به آنچه آفریده‌اى، احاطه دارى و توبه‌ى هرکس را که به درگاه تو بازگردد، می‌پذیرى
قادر على ما أردت و مدرک ما طلبت و شکور إذا شکرت و ذاکر إذا ذکرت
و بر هرچه اراده کنى توانایى دارى و در پى هر چیز باشى به آن می‌رسى و هرگاه از تو سپاسگزارى شود، بسیار سپاسگزارى می‌کنى و هرگاه یاد شوى، یاد می‌کنى.
أدعوک محتاجا و أرغب إلیک فقیرا و أفزع إلیک خائفا و أبکی إلیک مکروبا
با اظهار نیاز تو را می‌خوانم و با اظهار نادارى به درگاهت می‌گرایم و بیمناکانه به تو پناهنده می‌شوم و با حال اندوه گریه سر می‌دهم
و أستعین بک ضعیفا و أتوکل علیک کافیا
و با ناتوانى از تو یارى می‌جویم و براى کفایت امورم بر تو توکل می‌کنم.
احکم بیننا و بین قومنا فإنهم غرونا و خذلونا و غدروا بنا و قتلونا
میان ما و قوم ما، خود فرمان بران، که آنان ما را فریفتند و از یارى ما دست کشیدند و به ما نیرنگ زده و ما را کشتند،
و نحن عتره نبیک و ولد حبیبک محمد بن عبد الله الذی اصطفیته بالرساله و ائتمنته على وحیک
در حالى که ما خاندان پیامبر تو و فرزندان شخصیت محبوبت حضرت محمد بن عبد اللّه می‌باشیم، هم او که او را به رسالت برگزیده و امانت دار وحى خویش قرار دادى،
فاجعل لنا من أمرنا فرجا و مخرجا برحمتک یا أرحم الراحمین
پس در کار ما گشایش و راه خروجى مقرر بدار. به رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
قال ابن عیاش سمعت الحسین بن علی بن سفیان البزوفری أن أبا عبد الله ع یدعو به فی هذا الیوم و قال هو من أدعیه یوم الثالث من شعبان و هو مولد الحسین ع
«ابن عیّاش» راوى می‌گوید: از «حسین بن على بن سفیان بزوفرى» شنیدم که امام صادق-علیه السّلام-این دعا را در این روز می‌خواند و می‌فرمود: این دعا از دعاهاى روز سوم شعبان، روز تولد امام حسین است.[1]
[1]) مصباح المتهجد، ص 826
آخرین دعای امام حسین (ع) در روز عاشورا (مصباح المتهجد)
ثم تدعو بعد ذلک
بعد از (دعای روز سوم شعبان)،
بِدُعَاءِ اَلْحُسَیْنِ ع وَ هُوَ آخِرُ دُعَاءٍ دَعَا بِهِ ع یَوْمَ کَوْثَرٍ-
دعاى امام حسین-علیه السّلام-را بخوان و این دعا، آخرین دعاى امام حسین-علیه السّلام-است در روزى که دشمن بر او غلبه کرده بود (روز عاشورا) :ِ
اَللَّهُمَّ مُتَعَالِیَ اَلْمَکَانِ عَظِیمَ اَلْجَبَرُوتِ شَدِیدَ اَلْمِحَالِ غَنِیٌّ عَنِ اَلْخَلاَئِقِ عَرِیضُ اَلْکِبْرِیَاءِ
قَادِرٌ عَلَى مَا تَشَاءُ قَرِیبُ اَلرَّحْمَهِ صَادِقُ اَلْوَعْدِ سَابِغُ اَلنِّعْمَهِ حَسَنُ اَلْبَلاَءِ
قَرِیبٌ إِذَا دُعِیتَ مُحِیطٌ بِمَا خَلَقْتَ قَابِلُ اَلتَّوْبَهِ لِمَنْ تَابَ إِلَیْکَ
قَادِرٌ عَلَى مَا أَرَدْتَ وَ مُدْرِکٌ مَا طَلَبْتَ وَ شَکُورٌ إِذَا شَکَرْتَ وَ ذُکُورٌ إِذَا ذَکَرْتَ
أَدْعُوکَ مُحْتَاجاً وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ فَقِیراً وَ أَفْزَعُ إِلَیْکَ خَائِفاً وَ أَبْکِی إِلَیْکَ مَکْرُوباً
وَ أَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً وَ أَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کَافِیاً
اُحْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا فَإِنَّهُمْ غَرُّونَا وَ خَدَعُونَا وَ خَذَلُونَا وَ غَدَرُوا بِنَا وَ قَتَلُونَا
وَ نَحْنُ عِتْرَهُ نَبِیِّکَ وَ وُلْدُ حَبِیبِکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ – اَلَّذِی اِصْطَفَیْتَهُ بِالرِّسَالَهِ وَ اِئْتَمَنْتَهُ عَلَى وَحْیِکَ
فَاجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
قَالَ اِبْنُ عَیَّاشٍ سَمِعْتُ اَلْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیِّ بْنِ سُفْیَانَ اَلْبَزَوْفَرِیَّ یَقُولُ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ ع یَدْعُو بِهِ فِی هَذَا اَلْیَوْمِ وَ قَالَ هُوَ مِنْ أَدْعِیَهِ اَلْیَوْمِ اَلثَّالِثِ مِنْ شَعْبَانَ وَ هُوَ مَوْلِدُ اَلْحُسَیْنِ ع.
«ابن عیّاش» راوى می‌گوید: از «حسین بن على بن سفیان بزوفرى» شنیدم که امام صادق-علیه السّلام-این دعا را در این روز می‌خواند و می‌فرمود: این دعا از دعاهاى روز سوم شعبان، روز تولد امام حسین است.
آخرین دعای امام حسین (ع) در روز عاشورا (بلدالامین)
ثُمَّ تَدْعُو بِمَا رُوِیَ أَنَّهُ آخِرُ دُعَاءٍ دَعَا بِهِ الْحُسَیْنُ ع
سپس می خوانیم آخرین دعای امام حسین علیه السلام
یَوْمَ الطَّفِّ
در روزی که دشمنانشان بسیار شده بودند (روز عاشورا)
اللَّهُمَّ مُتَعَالِیَ الْمَکَانِ عَظِیمَ الْجَبَرُوتِ شَدِیدَ الْمِحَالِ غَنِیٌّ عَنِ الْخَلَائِقِ عَرِیضَ الْکِبْرِیَاءِ
قَادِرٌ عَلَى مَا تَشَاءُ قَرِیبَ الرَّحْمَهِ صَادِقَ الْوَعْدِ سَابِغَ النِّعْمَهِ حَسَنَ الْبَلَاءِ
قَرِیبٌ إِذَا دُعِیتَ مُحِیطٌ بِمَا خَلَقْتَ قَابِلَ التَّوْبَهِ لِمَنْ تَابَ إِلَیْکَ
قَادِرٌ عَلَى مَا أَرَدْتَ وَ مُدْرِکٌ مَا طَلَبْتَ وَ شَکُورٌ إِذَا شُکِرْتَ وَ ذَکُورٌ إِذَا ذُکِرْتَ
أَدْعُوکَ مُحْتَاجاً وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ فَقِیراً وَ أَفْزَعُ إِلَیْکَ خَائِفاً وَ أَبْکِی إِلَیْکَ مَکْرُوباً
وَ أَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً وَ أَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کَافِیاً
احْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا فَإِنَّهُمْ غَرُّونَا وَ خَدَعُونَا وَ خَذَلُونَا وَ غَدَرُوا بِنَا وَ قَتَلُونَا
وَ نَحْنُ عِتْرَهُ نَبِیِّکَ وَ وُلْدُ حَبِیبِکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الَّذِی اصْطَفَیْتَهُ بِالرِّسَالَهِ وَ ائْتَمَنْتَهُ عَلَى وَحْیِکَ
فَاجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ