ترجمه‌های صحیفه سجادیه

صحیفه سجادیه، مجموعه‏ای از ادعیه امام سجاد (ع) است که بعد ازقرآن کریم و کتاب مقدس نهج البلاغه حاوی والاترین معارف الهی‏شمرده می‏شود. و به حق «اخت القرآن‏»، «انجیل اهل بیت (علیهم‏السلام‏») و «زبور آل‏محمد (ص‏») لقب یافته است. پیشوای چهارم‏بعد از حادثه خونین کربلا که همه راهها را برای بیان حقایق‏مسدود یافت، با زبان دعا به ارشاد بشر پرداخته و تا ابد به‏جوامع انسانی رهنمودهای ارزنده‏ای ارائه می‏دهد; رهنمودهایی که‏اندیشمندان سترگ و دانشمندان بزرگ را حیران ساخته است. تاجایی‏که نگارنده اطلاع دارد، تاکنون 13 ترجمه از این کتاب ارزشمندبه زبان فارسی صورت گرفته، که به آنها اشاره می‏گردد: 1- ترجمه علامه مرحوم میرزا ابو الحسن شعرانی. 2- ترجمه مرحوم مهدی الهی قمشه‏ای. 3- ترجمه مرحوم فیض الاسلام. 4- ترجمه مرحوم صدر بلاغی. 5- ترجمه عمادزاده اصفهانی. 6- ترجمه محمد آیتی. 7- ترجمه سید احمد فهری. 8- ترجمه واحد تحقیقات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه. 9- ترجمه مرحوم دکتر اسد الله مبشری. 10- ترجمه حسین انصاریان. 11- ترجمه داریوش شاهین. 12- ترجمه مرحوم جواد فاضل. 13- ترجمه محسن غرویان – عبد الجواد ابراهیمی. از ترجمه‏های مذکور با اذعان به مقام شامخ علمی مترجمان وتشکر از سعی آن بزرگان شماره‏های اول، دوم و پنجم نثری غامض‏دارد و به زبان روز نیست. ترجمه‏های چهارم، ششم، هفتم، هشتم،نهم و دهم به زبان روز بوده، از نظر صحت ترجمه نیز جای بحث‏ندارد. ترجمه شماره یازده نثری بسیار زیبا دارد; ولی از نظر صحت‏ترجمه قابل تامل است. ترجمه شماره دوازده اثر مرحوم جوادفاضل را نمی‏توان ترجمه نامید. آن زنده‏یاد هرچه دل تنگش‏خواسته تحت عنوان ترجمه با نثری زیبا و ارزنده نگاشته است. ترجمه شماره سیزده نیز در یکی از مجلات تحقیقی مورد ایراد واشکالات فراوان واقع گردیده و مترجمان محترم نیز تاکنون به نقدمزبور پاسخی نداده‏اند. محققین معتقدند که سند صحیفه سجادیه متواتر است. مرحوم آیت‏الله العظمی بروجردی (ره) رساله‏ای در باره سند صحیفه سجادیه وپاسخ به اشکالاتی که بر سند آن وارد شده، نگاشته و در آن سلسله‏اجازات خود را نقل کرده است. «کتاب‏شناس بزرگ‏» مرحوم علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب‏ارزنده «الذریعه الی تصانیف الشیعه‏» از 66 شرح صحیفه سجادیه‏با ذکر مشخصات، نامبرده است. متفکر بزرگ «باقر شریف قرشی‏»،پس از نقل شرح‏های فوق، دو شرح دیگر را به آنها اضافه کرده‏است. نگارنده نیز باید از شرحی که اخیرا به زبان فارسی به نام «دردیار عاشقان‏» نوشته حجه الاسلام حسین انصاریان نشر یافته، یادکند. بنابراین، تاکنون 69 شرح بر صحیفه سجادیه نگاشته شده است. بر نگارنده است، جهت اطلاع خوانندگان محترم، به کتاب ارزنده‏«المعجم المفهرس لالفاظ الصحیفه الکامله الامام علی بن الحسین‏زین العابدین (ع‏») که سید علی اکبر قرشی پدید آورده و نیزمعجمی که محقق و اندیشمند والامقام مرحوم دکتر سید جواد مصطفوی‏تهیه کرده ولی هنوز به چاپ نرسیده، یاد کند. از بعدی دیگر، ذکر نام کتاب «الدلیل الی موضوعات الصحیفه‏السجادیه‏» برای کسانی که می‏خواهند این کتاب شریف را به شکل‏موضوعی مورد مطالعه قرار دهند، مفید و ضروری به نظر می‏رسد. در خاتمه باید گفت: جای تاسف بسیار است که ما نیز باید مانندیکی از محققان، از صحیفه سجادیه به عنوان «کتابی ناشناخته‏»تعبیر کنیم. امیدواریم، مسئولان ذی ربط ترتیبی اتخاذ فرمایند، تا کنگره‏ای‏پیرامون این کتاب مقدس و بنیادی نیز در خصوص آن شکل گیرد. گفتند یافت می‏نشود جسته‏ایم ما گفت آنک یافت می‏نشود آنم آرزوستماهنامه کوثر شماره 32

احمد باقریان