دلائل لزوم نبوت

خداوند حکیم انسانهای والایی را برای هدایت و راهنمایی بشر برانگیخته و آنان را حامل پیام خویش برای افراد بشر قرار داده است. اینان، همان پیامبران و رسولانند که واسطه جریان فیض هدایت از سوی خداوند به بندگان می‏باشند، و این فیض از نخستین روزی که بشر شایستگی بهره‏گیری از آن را یافته، از جانب خدا نازل گردیده و تا عصر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نیز ادامه داشته است.باید دانست آیین هر پیامبری نسبت‏به زمان و امت‏خود کاملترین آیین بوده است، و اگر این فیض الهی مستمر نبود بشر به حد کمال نمی‏رسید. از آنجا که خلقت انسان، فعل خدای «حکیم‏» است طبعا آفرینش او هدف وغرض دارد، و با توجه به اینکه در وجود انسان علاوه بر غرایز که با حیوان مشترک است،عقل و خرد نیز هست‏باید غرض و هدف از خلقت وی، هدفی معقول باشد. از طرف دیگر، عقل و خرد انسان هرچند در پیمودن راه تکامل او مؤثر و لازم است، اما کافی نیست، و اگر در هدایت انسان به عقل و خرد قناعت‏شود او هرگز راه کمال را به طور کامل نخواهد شناخت. برای نمونه، پی بردن به مبدء و معاد یکی از مهمترین مسائل فکری بشر بوده است.بشر می‏خواهد بداند از کجا آمده، چرا آمده، و به کجا خواهد رفت؟ ولی عقل و خرد به تنهایی از عهده تبیین کامل این مسائل بر نمی‏آید. گواه روشن این امر آن است که،با همه ترقی که بشر معاصر در علم و دانش کرده است،هنوز بخش عظیمی از انسانها بت‏پرست می‏باشند. نارسایی عقل و دانش بشر منحصر به موضوع مبدء و معاد نیست، بلکه وی در بسیاری از مسائل حیاتی نیز نتوانسته است طریق استواری را برگزیند. دیدگاههای مختلف و متعارض بشر در مسائل اقتصادی، اخلاقی، خانوادگی وغیره نشانه نارسایی وی از درک صحیح این مسائل می‏باشد، و به همین علت است که می‏بینیم مکتبهای متعارض پدید آمده است. با توجه به نکته فوق، عقل صحیح حکم می‏کند که به مقتضای حکمت الهی باید مربیان و رهبران الهی مبعوث شوند تا راه صحیح زندگی را به بشر بیاموزند. کسانی که تصور می‏کنند هدایتهای عقلی می‏تواند جایگزین هدایتهای آسمانی شود باید به دو مطلب توجه کنند: 1. خرد و دانش بشر در شناخت کامل انسان و اسرار هستی و گذشته و آینده سیر وجودی او ناقص و نارساست،در حالیکه آفریننده بشر به حکم اینکه هر صانعی مصنوع خود را می‏شناسد، از انسان و ابعاد و اسرار وجود او کاملا آگاه است.ودر قرآن به این دلیل اشاره کرده می‏فرماید:;ژخ÷;ژخ÷الا ندارد، و اوست دقیق وآگاه. یعلم من خلق وهو اللطیف الخبیر›› (ملک/14): آیا آنکس که آفریده است (به آفریده خود) علم 2. انسان به مقتضای غریزه حب ذات، آگاهانه یا ناخودآگاه، پیوسته به دنبال منفعت‏جوییهای شخصی است و در برنامه‏ریزی نمی‏تواند از دایره منافع فردی و گروهی به طور کامل صرف‏نظر کند. طبعا برنامه‏های بشری از جامعیت کامل برخوردار نخواهد بود،ولی برنامه پیامبران چون از جانب خداوند است از چنین نقصانی منزه است. با توجه به این دو نکته باید گفت که بشر هیچگاه از هدایتهای الهی و برنامه‏های پیامبران بی‏نیاز نبوده و نخواهد بود. منشور عقاید امامیه صفحه 97استاد جعفر سبحانی