نماز و دعای مستحبی در روز پانزدهم ماه رحب
نماز مستحبی و دعای بعد از آن در روز نیمه رجب (مفاتیح الجنان)
اعمال مخصوصه ماه رجب: روز نیمه رجب روز مبارکی است و در آن چند عمل است چهارم؛ چهار رکعت نماز بخواند و بعد از سلام دست خود را پهن کند و بگوید
اَللَّهُمَّ یَا مُذِلَّ کُلِّ جَبَّارٍ وَ یَا مُعِزَّ الْمُؤْمِنِینَ
اى خدا اى ذلیل کننده سرکشان جبار و اى عزت بخش اهل ایمان
أَنْتَ کَهْفِی حِینَ تُعْیِینِی الْمَذَاهِبُ
تویى پناه من هنگامی که مذاهب و افکار مرا خسته و درمانده سازد
وَ أَنْتَ بَارِئُ خَلْقِی رَحْمَهً بِی وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقِی غَنِیّاً
تویى که به صرف رحمت و لطف مرا آفریدى در حالتى که از خلقتم بى نیاز بودى
وَ لَوْ لاَ رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهَالِکِینَ وَ أَنْتَ مُؤَیِّدِی بِالنَّصْرِ عَلَى أَعْدَائِی
و اگر رحمتت شاملم نمی شد من از هلاک شدگان بودم و تو مرا بر دشمنان یارى می دهى
وَ لَوْ لاَ نَصْرُکَ إِیَّایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِینَ
و اگر نصرت و یارى تو نبود همانا من در مقابل دشمن مفتضح و رسوا بودم
یَا مُرْسِلَ الرَّحْمَهِ مِنْ مَعَادِنِهَا وَ مُنْشِئَ الْبَرَکَهِ مِنْ مَوَاضِعِهَا
اى فرستنده رحمت از معادن رحمت و اى پدید آرنده برکت از موضع هاى آن
یَا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَ الرِّفْعَهِ فَأَوْلِیَاؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ
اى آنکه ذات خود را به مقام شامخ بلند مخصوص گردانیده اى تا آنکه دوستانت به عزت و جلال تو سرفراز شوند
وَ یَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نِیرَ الْمَذَلَّهِ عَلَى أَعْنَاقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ
و اى کسى که پادشاهان عالم در مقابل عظمتت طوق ذلت به گردن نهاده اند و همه از هیبتت ترسانند
أَسْأَلُکَ بِکَیْنُونِیَّتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ کِبْرِیَائِکَ
از تو درخواست می کنم به حق کینونیت ذاتت که از کبریائیت مشتق گردانیدى
وَ أَسْأَلُکَ بِکِبْرِیَائِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ عِزَّتِکَ
و از کبریائیتت که از عزتت مشتق نمودى
وَ أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی اسْتَوَیْتَ بِهَا عَلَى عَرْشِکَ فَخَلَقْتَ بِهَا جَمِیعَ خَلْقِکَ فَهُمْ لَکَ مُذْعِنُونَ
و درخواست می کنم به حق عزتت که بر عرش عالم وجود استیلا دادى و به آن عزت همه عالم را به آن آفریدى تا همه در پیشگاه تو به بندگى مذعن و معترفند
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ
درود فرست بر محمد (ص) و اهل بیت او.
روایت است که هر صاحب غمی این دعا را بخواند حق تعالى او را از اندوه و غم آسایش بخشد.
نماز مستحبی و دعای بعد از آن در روز نیمه رجب (اقبال الاعمال)
الجزء الثانی؛ الباب الثامن فیما نذکره مما یختص بشهر رجب و برکاته و ما نختاره من عباداته و خیراته و فیه فصول، فصل فیما نذکره من صلاه أربع رکعات یوم النصف من رجب و دعائها
جلد دوم؛ باب هشتم: اعمال مخصوص ماه رجب و برکات و خیرات آن، فصل شصت و یکم، چهار رکعت نماز و دعاى روز نیمه‌ى رجب:
مَرْوِیَّهٌ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ
در حدیثى از امام صادق-علیه السّلام-آمده است:
دَخَلَ عَدِیُّ بْنُ ثَابِتٍ الْأَنْصَارِیُّ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی یَوْمِ النِّصْفِ مِنْ رَجَبٍ وَ هُوَ یُصَلِّی
عدىّ بن ثابت انصارى» در روز نیمه‌ى ماه رجب به محضر امیر مؤمنان-علیه السّلام-وارد شد. حضرت مشغول نماز بود.
فَلَمَّا سَمِعَ حِسَّهُ أَوْمَى بِیَدِهِ إِلَى خَلْفِهِ أَنْ قِفْ قَالَ عَدِیٌّ فَوَقَفْتُ فَصَلَّى أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ لَمْ نَرَ أَحَداً صَلَّاهَا قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ فَلَمَّا سَلَّمَ بَسَطَ یَدَهُ وَ قَالَ
وقتى احساس کرد که «عدىّ» آمده است، با دست خود به او اشاره کرد که بایست. «عدىّ» می‌گوید: ماندم. حضرت چهار رکعت نماز خواند، که هرگز نه پیش و نه بعد از آن کسى را ندیده بودم که چنان نماز بخواند. بعد از سلام، دست‌هایش را به سوى آسمان گشود و گفت:
اللَّهُمَّ یَا مُذِلَّ کُلِّ جَبَّارٍ وَ یَا مُعِزَّ الْمُؤْمِنِینَ
خداوندا، اى خوارکننده‌ى همه‌ى سرکشان و سرافرازکننده‌ى مؤمنان،
أَنْتَ کَهْفِی حِینَ تُعْیِینِی الْمَذَاهِبُ
تویى پناه‌گاه من آن‌گاه که راه و روش‌هاى گوناگون خسته‌ام می‌کنند
وَ أَنْتَ بَارِئُ خَلْقِی رَحْمَهً بِی وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقِی غَنِیّاً
و تویى آفریننده‌ى من از روى مهربانى بر من، در حالى که از آفرینش من بى‌نیاز بودى
وَ لَوْ لَا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهَالِکِینَ وَ أَنْتَ مُؤَیِّدِی بِالنَّصْرِ عَلَى أَعْدَائِی
و اگر رحمت تو نبود، قطعا از نابودشوندگان بودم و تویى نیروبخش من با یارى کردن من علیه دشمنانم
وَ لَوْ لَا نَصْرُکَ إِیَّایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِینَ [المقبوحین]
و اگر یارى تو نبود، قطعا از رسوایان [زشتان]بودم،
یَا مُرْسِلَ الرَّحْمَهِ مِنْ مَعَادِنِهَا وَ مُنْشِئَ الْبَرَکَهِ مِنْ مَوَاضِعِهَا
اى گسیل‌دارنده‌ى رحمت از معادن خاص آن و پدیدآورنده‌ى برکت از جایگاه‌هاى ویژه‌ى آن،
یَا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَ الرِّفْعَهِ فَأَوْلِیَاؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ
اى خدایى که خویشتن را به بلندى و رفعت اختصاص داده‌اى و از این‌رو، دوستانت به سربلندى تو سربلنداند
[وَ] یَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نِیرَ الْمَذَلَّهِ عَلَى أَعْنَاقِهِمْ [أَعْنَاقِهَا] فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ
و اى خدایى که پادشاهان در برابر تو یوغ خوارى بر گردن نهاده‌اند و از سخت‌گیرى‌هاى تو هراسانند.
أَسْأَلُکَ بِکَیْنُونَتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ کِبْرِیَائِکَ
از تو درخواست می‌کنم به هستى تو که از بزرگمنشى‌ات که از سربلندى‌ات برگرفته شده است
وَ أَسْأَلُکَ بِکِبْرِیَائِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ عِزَّتِکَ
و به سرافرازى‌ات که به [وسیله‌ى]آن بر عرش استیلا پیدا کرده
وَ أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی اسْتَوَیْتَ بِهَا عَلَى عَرْشِکَ فَخَلَقْتَ بِهَا جَمِیعَ خَلْقِکَ فَهُمْ لَکَ مُذْعِنُونَ
و همه‌ى آفریده‌ها را با آن آفریده‌اى و از این‌رو، همه تسلیم و فرمانبر تواند،
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ
که بر حضرت محمد و اهل بیت او درود فرستى.
قَالَ ثُمَّ تَکَلَّمَ بِشَیْءٍ خَفِیَ عَنِّی ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیَّ فَقَالَ یَا عَدِیُّ أَ سَمِعْتَ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ أَ حَفِظْتَ قُلْتُ نَعَمْ
سپس سخنانى را به صورت آهسته گفت که من نفهمیدم، آن‌گاه رو به من نمود و فرمود: اى عدىّ، آیا شنیدى؟ عرض کردم: بله.
قَالَ وَیْحَکَ احْفَظْهُ وَ أَعْرِبْهُ فَوَ الَّذِی فَلَقَ الْحَبَّ وَ نَصَبَ الْکَعْبَهَ
فرمود: آیا حفظ کردى؟ عرض کردم: بله. فرمود: رحمت خدا بر تو! حفظ کن و درست حفظ کن. سوگند به خدایى که هسته را شکافت و کعبه را نصب کرد
وَ بَرَأَ النَّسَمَهَ مَا هُوَ عِنْدَ أَحَدٍ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ لَا دَعَا بِهِ مَکْرُوبٌ إِلَّا نَفَّسَ اللَّهُ کُرْبَتَه
و انسان را آفرید، این دعا نزد هیچ‌یک از اهل زمین نیست و هیچ شخص اندوهناکى آن را نمی‌خواند جز آنکه خداوند ناراحتى و اندوه او را برطرف می‌کند.
نماز مستحبی و دعای بعد از آن در روز نیمه رجب (زاد المعاد)
و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام در این روز چهار رکعت نماز کرد و دست‌هاى خود را گشود و این دعا را خواند، پس فرمود که هرکه به شدّتى و غمی مبتلا گردد و این دعا بخواند، البته کرب و شدت او زایل می‌گردد و این چهار رکعت را بدو سلام می‌کند و هر سوره که خواهد بعد از حمد می‌خواند و دعا این است:
اللَّهُمَّ یَا مُذِلَّ کُلِّ جَبَّارٍ وَ یَا مُعِزَّ الْمُؤْمِنِینَ،
اى خدا! اى ذلیل‌کننده‌ى سرکشان جبار و اى عزت‌بخش اهل ایمان!
أَنْتَ کَهْفِی حِینَ تُعْیِینِی الْمَذَاهِبُ
تویى پناه من هنگامی که مذاهب و افکار مرا خسته و درمانده سازد؛
وَ أَنْتَ بَارِئُ خَلْقِی رَحْمَهً بِی وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقِی غَنِیّاً،
تویى که به صرف رحمت و لطف مرا آفریدى در حالتى که از خلقتم بى‌نیاز بودى
وَ لَوْ لَا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهَالِکِینَ، وَ أَنْتَ مُؤَیِّدِی بِالنَّصْرِ عَلَى أَعْدَائِی،
و اگر رحمتت شاملم نمی‌شد من از هلاک‌شدگان بودم و تو مرا بر دشمنان یارى می‌دهى
وَ لَوْ لَا نَصْرُکَ إِیَّایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِینَ.
و اگر نصرت و یارى تو نبود، همانا من در مقابل دشمن مفتضح و رسوا بودم؛
یَا مُرْسِلَ الرَّحْمَهِ مِنْ مَعَادِنِهَا وَ مُنْشِئَ الْبَرَکَهِ مِنْ مَوَاضِعِهَا،
اى فرستنده‌ى رحمت از معادن رحمت و اى پدیدآرندۀ برکت از موضع‌هاى آن!
یَا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَ الرِّفْعَهِ، فَأَوْلِیَاؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ،
اى آنکه ذات خود را به مقام شامخ بلند مخصوص گردانیده‌اى تا آنکه دوستانت به عزت و جلال تو سرفراز شوند!
یَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نِیرَ الْمَذَلَّهِ عَلَى أَعْنَاقِهَا فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ.
و اى کسى که پادشاهان عالم در مقابل عظمتت طوق ذلت به گردن نهاده‌اند و همه از هیبتت ترسانند!
أَسْأَلُکَ بِکَیْنُونِیَّتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ کِبْرِیَائِکَ وَ أَسْأَلُکَ بِکِبْرِیَائِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ عِزَّتِکَ،
از تو درخواست می‌کنم به حق بودن هستى ذاتت که از کبریایى‌ات مشتق گردانیدى و از کبریایى‌ات که از عزتت مشتق نمودى
وَ أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی اسْتَوَیْتَ بِهَا عَلَى عَرْشِکَ فَخَلَقْتَ بِهَا جَمِیعَ خَلْقِکَ فَهُمْ لَکَ مُذْعِنُونَ،
و درخواست می‌کنم به حقّ عزتت که بر عرش عالم وجود استیلا داده‌اى و به آن عزت همۀ عالم را به آن آفریدى تا همه در پیشگاه تو به بندگى مذعن و معترف‌اند.
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِه.
درود فرست بر محمد صلّى اللّه علیه و آله و اهل بیت او.
پس حاجات خود را از حق تعالى طلب نماید.[1]
[1] ) اقبال الاعمال ص ۶۵٧ .