مفهوم رجعت

رجعت در لغت به معنای «بازگشت» بکار می‏رود و در اصطلاح به بازگشت گروهی از مردگان به این جهان همزمان باقیام جهان حضرت مهدی (ع) گفته می‏شود، و طبعاً بازگشت این گروه قبل از فرا رسیدن رستاخیز خواهد بود. روی این اصل گاهی از رجعت در شمار رویدادهای قبل از قیامت یاد می‏شود و گاهی در زمره حوادث مربوط به ظهور مهدی منتظر مذکور می‏گردد. ولی باید دانست که مسأله رجعت از دیدگاه شیعه رویدادی است مستقل از دو موضوع یاد شده (قیامت – و ظهور حضرت مهدی«عج»)، اگر چه بین هر سه موضوع پیوند زمانی برقرار است .محدث گرانقدر شیعی شیخ حر عاملی می‏نویسد: «مراد از رجعت در نزد ما همانا زندگی بعد از مرگ و پیش از قیامت است، و همین معنی است که از لفظ رجعت به ذهن خطور می‏کند و دانشمندان بر آن تصریح کرده‏اید» 1.فقیه و متکلم توانای شیعی شیخ مفید می‏فرماید:«خداوند شماری از امت محمد (ص) را بعد از مرگشان و پیش از برپائی قیامت بر می‏انگیزد، و این از اختصاصات مذهب آل محمد علیهم السلام می‏باشد و قرآن بر درستی آن گواهی می‏دهد».2دانشمند متبحر شیعه در قرآن چهارم سید مرتضی علم الهدی پیرامون رجعت از نظر شیعه می‏نویسد:«عقیده شیعه امامیه چنین است که خداوند متعال به هنگام ظهور امام زمان حضرت مهدی (عج) گروهی از شیعیان را که پیش از قیام آن حضرت از دنیا رفته‏اند، به دنیا باز می‏گرداند تا آنان به پاداش یاوری و همراهی و درک حکومت آن وجود مقدس نائل آیند؛ و نیز برخی از دشمنان حضرتش را زنده می‏کند تا از ایشان انتقام گیرد، بدین ترتیب که آشکاری حق و بلندی مرتبت پیروان حق را بنگرند و اندوهگین شوند» 3.علامه مجلسی – قدس سره – پس از نقل روایات فراوان و ذکر اقوال بزرگان درباره رجعت می‏نویسد: «از دیدگاه ما (شیعیان) رجعت به (گروهی از) مؤمنان راستین و کافران فرو رفته در گرداب کفر والحاد اختصاص دارد و کسی غیر از این دو گروه به دنیا باز نخواهد گشت».4از این بیانات و با توجه به احادیثی که در کتب معتبر شیعه گردآوری شده به روشنی بر می‏آید که شیعیان رجعت را منحصر به بازگشت گروهی از مؤمنان و کافران می‏دانند و بس. اینان با استناد با دلائل متقن و خلل‏ناپذیر معتقدند که بنا بر وعده حتمی الهی، آخرین ذخیره خداوندی، حضرت مهدی (عج) که همنام و هم کنیه پیامبر خاتم و از نسل آن حضرت می‏باشد – در روزگاری که زمان آن بر ما پوشیده است، پرده غیبت را کنار می‏زند و با ظهور خویش کاخ ستمگران را درهم می‏شکند خداجویان را به عزت می‏رساند، شوکت مسلمین را زنده می‏کند و خفاشان شبهای تیره را برای همیشه از صفحه روزگار محو می‏نماید. آنگاه همزمان با قیام این رادمر عدل گستر گروهی از مؤمنان و منکران به جهان مادی بازگشته و هر گروه براساس کردار پیشین خود به ثواب و عقاب نائل می‏آیند. 5پی نوشتها:1- الایقاظ من الهجعه فی البرهان علی الرجعه، باب دوم.
2- بحارالانوار 136/53 (نقل از «مسائل السرویه» شیخ مفید).
3- بحارالانوار 138/53 (نقل از رساله‏ای که سید مرتضی در پاسخ مردم ری نوشته است).
4- بحارالانوار 138/53.
5- ظهور حضرت ولی عصر وقیام جهانی آن حضرت مورد اتفاق همه فرق اسلامی بوده، و در بسیاری از کتب حدیثی، تاریخی و کلامی دانشمندان مسلمان بر صحت این عقیده تصریح شده است. برای آشنائی با نظریات و اعترافات شخصیتهای اسلامی در این زمینه به کتاب فارسی «دانشمندان عامه و مهدی موعود» (نگارش آقای دوانی) و کتاب عربی «منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر» (تألیف حضرت آیه الله صافی) و دیگر کتب مربوط رجوع شود.رجعت از دیدگاه عقل , قرآن , حدیث , حسن طارمی

مترجم: عباس جلالی