رَدِّ مَظالِم بازگرداندن اموال و اداکردن دَین‌هایی که برعهده انسان است. در روایات شیعه، ردمظالم از شروط پذیرش توبه شمرده شده است.
طبق فتوای فقیهان شیعه رد مظالم واجب است. در کتاب‌های فقهی از آن در بخش‌های، خمس، امر به معروف، احکام مَیّت، وصیت و غصب بحث شده است.
تعریف‌های متفاوتی درباره مَظالِم مطرح کرده‌اند. تُستری نویسنده مَقابِس‌الانوار نوشته است: مَظالِم جمع مَظلِمَه، به معنای حقی است که از دیگران برعهده انسان است؛ مانند مالی که از راه غصب یا سرقت به دست آمده است.[۱] مکارم شیرازی مظالم را اموال حرامی دانسته است که نزد فرد است و صاحب آنها را نمی‌شناسد.[۲]
به‌گفته محمدعلی بهبهانی هم مظالم به آن دسته از اموال و حقوق می‌گویند که با اموال انسان مخلوط شده است، اما نه مقدار آن معلوم است، نه صاحب آن.[۳] منظور از ردّمظالم، بازگرداندن و اداکردن اموال و دُیون است.[۴] سیستانی مظالم را اموالی تعریف کرده است که فرد به‌ظلم از دیگران گرفته یا از آنها ضایع کرده است؛ خواه صاحب آن اموال معلوم باشد یا نه.[۵]
در تعریف صافی گلپایگانی، منظور از رد مظالم بازگرداندن اموالی است که مقدار آن معلوم است، ولی صاحبش معلوم نیست.[۶]
——————-
پی‌نوشت:
1- تستری کاظمی، مقباس الانوار، مؤسسه آل البیت، ص۲۶۴.
2- مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص۵۶۱.
3- بهبهانی، مقامع‌الفضل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۰۵.
4- بهبهانی، مقامع‌الفضل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۰۵.
5- «پرسش و پاسخ؛ ردمظالم»، وب‌گاه دفتر مرجع عالیقدر آقای سیدعلی حسینی سیستانی، تاریخ دسترسی: ۷ اسفند ۱۳۹۵ش
6- صافی گلپایگانی، جامع‌الاحکام، ۱۴۱۷، ج۱، ص۱۶۱.