چگونه می توان یقین کرد که اعراب گذارى قرآن درست انجام شده است؟

با توجه به این که قرآن کریم پس از رسول اکرم(ص) اعراب گذارى شده است، چگونه می توان یقین کرد که اعراب گذارى درست انجام شده باشد؟

تا نیمه اول قرن اول هجرى قمرى، یگانه راه قرائت قرآن سماعى بوده است. قاریان و حافظان فراوانى، قرائت خویش را سینه به سینه از قاریان پیش از خود می گرفتند و سند این قرائت ها به قاریان مشهور صدر اسلام و پیامبراکرم(ص) و حضرت امیرالمؤمنین(ع) می رسید. در این مدت دراز، قاریان فراوانى پرورش یافتند که بعدها خود، حامل قرائت صحیح قرآن و نگهبان آن شدند.
در اوایل نیمه دوم قرن اول هجرى قمرى که پاى بیگانگان ناآشنا به زبان عربى در اجتماع اسلامی باز شد، به وضع علایم و نشانه هایى براى کلمات قرآن نیاز مبرم احساس گردید و در همان سال ها بود که یکى از شاگردان حضرت على(ع) به نام «ابوالاسود دئلى» اعراب گذارى قرآن را عهده دار شد و این کار را با دقت فراوانى به انجام رساند.
«ابوالاسود» علاوه بر تسلط به قرائت قرآن، به زبان عربى و قواعد آن تسلط کافى داشت و او بود که به اشاره و راهنمایى حضرت على(ع) به تدوین علم نحو همت گماشت225. اضافه بر آن، اعراب گذارى او دور از دید قاریان و حافظان قرآن نبود؛ به طورى که جلوى هرگونه اشتباه و خطاى احتمالى را می بست.
اعراب گذارى ابوالاسود گر چه به کار ناآشنایان به زبان عربى فصیح و قرائت قرآن می آمد، ولى قاریان و حافظان بسیارى بودند که هم چنان بر اساس شنیدن از قارى قبل، به قرائت قرآن می پرداختند؛ چنان که می بینیم قاریان مشهور تاریخ قرائت هر یک سندى قرائتى دارند؛ یعنى قرائت آنها به قاریان مشهور صدر اسلام و خود پیامبرگرامی اسلام(ص) و یا حضرت على(ع) که او نیز از پیامبر(ص) گرفته بود، می رسد؛ گرچه برخى از سندها از اعتبار بیش ترى برخوردار است، مانند روایت حفص از عاصم که قرائتى شیعى است؛ بنابراین در اعراب گذارى بعدى (استنساخ از اعراب گذارى ابوالاسود و تکامل آن) همواره اعراب گذارى با قرائت هاى مقبول تطبیق داده می شده تا اعراب قرآن به حد تکامل خویش رسید و علایمی مانند: سکون، تشدید، مد و غیر آنها نیز بدان اضافه شد226.
—————
225. ر.ک: دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج 5 ، ص 182 ـ 190 (مدخل ابوالاسود)؛ محمدهادى معرفت، علوم قرآنى، ص 172 ـ 173.
226. ر.ک: معرفت، همان، ص 174 و 175.