اسماعیل علیه السلام
فرزند بزرگ حضرت ابراهیم علیه السلام، نیای عرب حجاز و جدّ اعلای پیامبر صلی الله علیه و آله، از پیامبران الهی و ملقب به ذبیح اللّه.(1) مادرش هاجر، کنیز ساره همسر دیگر ابراهیم علیه السلام بود. یا ولادت اسماعیل و اندوهگینی ساره، حضرت ابراهیم علیه السلام، اسماعیل و مادرش را به فرمان خدا با راهنمایی جبرئیل در مکه ساکن ساخت.(2) ابراهیم علیه السلام در ساخت خانه کعبه به فرمان خدا، از اسماعیل یاری گرفت. اسماعیل علیه السلام سنگ می آورد و ابراهیم علیه السلام بنا می کرد.(3) خداوند به ایرراهیم علیه السلام فرمان ذبح اسماعیل علیه السلام را داد. اسماعیل علیه السلام بی درنگ پدر را به امتثال فرمان ذبح فرا خواند و ابراهیم علیه السلام از این آزمایش نیز سربلند بیرون آمد.(4) موهبت خاص الهی، بردباری، صبر و شکیبایی، نیکی و نیکوکاری، وفا کننده به عهد، امر کننده به نماز و زکات، مرضی پروردگار، مشمول نعمت ویژه، خاضع در برابر آیات خداوند، رخوردار از رحمت خاص الهی، شایسته، هدایت یافته و الگوی هدایت، پیامبر و دریافت وحی، داوری، برتری یر جهانیان و وصی ابراهیم علیه الیلام از جمله صفات و ویژگی هایی است که قرآن برای آن حضرت برشمرده است.(5)
___________________
1. ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج1، ص178؛ طبرسی، مجمع البیان، ج8، ص707.
2. تاریخ یعقوبی، ج1، ص25؛ تفسیرقمی، ج1، ص87.
3. طبری، جامع البیان، مج1، ج1، ص765; طبرسی، همان، ج1، ص389.
4. صافات: 107ـ101.
5. صافات: 100 و 101؛ ابراهیم: 39؛ هود: 75؛ انبیاء: 85؛ ص:48؛ مریم: 54 و 55 و 58؛ انعام: 90 ـ 86؛ نساء: 163؛ بحارالانوار، ج17، ص148؛ صدوق، علل الشرایع، ج2، ص313.