کلمه «جرى» (انطباق)، در احادیث اسلامی به چه مفهومی است؟
قرآن براى راهنمایى همه مردم نازل شده و آیات آن همگانى و همیشگى است؛ بنابراین احکام قرآن اختصاصى به زمان، دوران و اشخاص معین نداشته و در همه زمان ها و بر مواردى مانند آنها نیز جارى می شود. این موضوع در عرف روایات به نام «جرى» و «انطباق» آورده شده است157.پس اگر آیه اى درباره یک شخص و یا واقعه و گروهى نازل شده، دلیل بر این نیست که آن آیه، مخصوص به همان شخص و یا همان واقعه و گروه باشد؛بلکه حکم و تکلیف آیه، شامل همه مواردى است که در صفات و خصوصیات با مورد و شأن نزول آیه مطابق است؛ مثلا اگر آیاتى در مدح و یا مذمّت جمعى از مؤمنان و یا کافران (زمان نزول آیه)، به علت صفات خاصى که در آنها بوده نازل شده است، این مدح یا مذمت، مخصوص همان افراد نیست؛ بلکه درباره همه افرادى که آن صفات و خصوصیّات را داشته باشند، جارى بوده، شامل آنها هم می شود؛ براى مثال: (فَسْـَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ)158 پس اگر خود نمی دانید، از آگاهان بپرسید. شمار بسیارى از احادیث منقول از اهل سنت و شیعه، «اهل بیت(ع)» را «اهل ذکر» معرفى کرده اند159. این در حالى است که شأن نزول آیه، اهل کتاب اند؛ ولى آیه بر یک حقیقت عقلى و عقلایى حکم می کند و آن لزوم مراجعه جاهل به عالم است160.
—————
157. اصطلاح «جرى» از برخى روایات اقتباس شده است. ر.ک: صفار، بصائر الدرجات، ص 195.
158. نحل، آیه 43.
159. بحارالانوار، ج 23، ص 172 ـ 188.
160. براى آگاهى بیشتر ر.ک: المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى، ج 1، ص 66، (آخر سوره حمد).