حاملان وحى چند نفر بودند؟ چرا در قرآن110 تنها نام جبرییل(ع) آمده است؟
حاملان وحى کسانى اند که قرآن کریم را از طرف خداوند متعال بر قلب مبارک پیامبراکرم(ص) نازل می کردند و واسطه وحى خداوند به آن حضرت بودند. طبق تصریح قرآن111 واسطه و پیک وحىِ خداوند متعال به سوى پیامبراکرم(ص) حضرت جبریل(ع) بوده است112 و او نیز در اجراى مأموریت خود، انصار و اعوانى داشته که مأمورِ مراقبت و نگهبانى از وحى خداوند بوده اند.
قرآن کریم در سوره تکویر آیات 19 تا 21 می فرماید: (إِنَّهُو لَقَوْلُ رَسُول کَرِیم * ذِى قُوَّه عِندَ ذِى الْعَرْشِ مَکِین * مُّطَاع ثَمَّ أَمِین)113 این [قرآن] کلام فرستاده بزرگوارى [جبرییل امین]است که صاحب قدرت است و نزد [خداوند]صاحب عرش، مقام والا دارد. فرمانروا و امین است.
در این آیات یکى از اوصاف حضرت جبرییل، فرمانروایى فرشتگان ذکر شده است. از روایات اسلامی استفاده می شود که جبرییل(ع) گاه براى ابلاغ آیات قرآن، از سوى گروه عظیمی از فرشتگان همراهى می شد و شاید آیات 15 و 16 سوره عبس (بِأَیْدِى سَفَرَه * کِرَام بَرَرَه) به دست سفیرانى است والا مقام و فرمانبردار و نیکوکار؛ چنان که برخى از مفسران گفته اند، به همین مطلب اشاره داشته باشد114.
—————
110. بقره، آیه 97.
111. همان، آیه 97.
112. در این که آیا جبرئیل(ع) همه آیات قرآن را بر پیامبر(ص) نازل کرده است یا بخشى از آن را، بین دانشمندان علوم قرآنى اختلاف است؛ ولى مشهور علما بر این باورند که شمارى از آیات قرآن، بدون واسطه جبرئیل بر آن بزرگوار فرود آمده است.
113. تکویر، آیه 19 ـ 21.
114. تفسیر نمونه، ج 26، ص 134 و 135 و 194 و 195؛ فضل بن حسن طبرسى، مجمع البیان، ج 10، ص 280 ـ 281.