مراحل اولیه رشد نطفه در انسان چگونه است

انسان با مطالعه دقیق مراحل ابتدایى وجود خود که به صورت نطفه ای بوده پس از تقسیمات متوالى، به صورت جنین ظاهر گردیده و پس از آن به صورت طفلى کامل در آمده است. هر انسانی با داشتن فطرتی سلیم، نه تنها از خودخواهى ها، ستمگری، غرور و نخوت دست کشیده، بلکه بى درنگ در پیشگاه پروردگار، که او را از ضعف و ناتوانى و حقارت به این مقام رسانیده سر تعظیم فرود می آورد و با قلبى سرشار از محبّت و ایمان خواهد گفت: این همه اسرار شگفت انگیز را بى هدف و باطل نیافریده اى.

درست است که ساختمان بدن انسان معمولى از تعداد ده کاتریلیون سلّول هاى گوناگون تشکیل شده است، ولى این را هم باید دانست که وجود ابتدایى وى چنین نبوده، بلکه در مراحل اوّلیه به صورت نطفه بسیار ساده و کوچکى بوده، پس از طىّ مراحل متعدّد، به انسانِ ده کاتریلیون سلّولى تبدیل می شود.
به این ترتیب که ابتدا نطفه اوّلیه انسان (تخم) در اثر ترکیب و آمیزشدو سلّول جنسى نر به نام «اسپرماتوزوئید» و ماده اى به نام «اوول» در رحم مادر به عمل آمده و پس از تقسیمات متوالى، به سرعت رشد کرده و به صورت جنین ظاهر می گردد. سرانجام جنین هم، پس از طىّ مراحل زیادى به صورت طفلى کامل در می آید.(1)
یاخته هاى جنسى نر که در دستگاه مخصوص جنسى مرد ساخته می شود، دوکى شکل بوده و طول آنها در حدود 200 میکرون می باشد و سلّول هاى ماده نیز در دستگاه مخصوص جنسى زن تولید می شود کروى شکل بوده و قطرشان به 200 تا 300 میکرون می رسد.(2) سلّول ماده در مقایسه با سلّول نر مانند نارنجى در مقابل سنجاق معمولى است. البتّه کیفیّت ترکیب سلّول نر با سلّول ماده و مراحل رشد تخم، داستان مفصلى دارد که در علم جداگانه اى به نام «امپریولوژى» (جنین شناسى) درباره آن گفتگو می شود.(3)
اگر بشر مراحل ابتدایى وجود خود را به یاد آورد و کیفیّت پیدایش و تکوین خود را مورد مطالعه دقیق قرار دهد، در صورتى که وجدان فطرى او انحراف پیدا نکرده باشد، نه تنها از بسیارى از خودخواهى ها، ستم ها غرور و نخوت خویش خواهد کاست، بلکه بى درنگ در پیشگاه با عظمت پروردگارى که او را از آن حالت ضعف و ناتوانى و حقارت به این مقام فعلى رسانیده سر تعظیم فرود می آورد و با قلبى سرشار از محبّت و ایمانخواهد گفت: اى پروردگار بزرگ! این همه اسرار شگفت انگیز و نکات حیرت آور را بى هدف و باطل نیافریده اى؛ ولى چه قدر جاى تاسّف است که گروهى می خواهند، از این حقایق چشم پوشى کرده و خود را به غفلت بزنند.(4)
پی نوشت:
(1). معمولًا هر یاخته ماده (اوول) بیش از یک سلّول نر (اسپرماتوزوئید) را نمی‏ پذیرد، یعنى پس از آنکه سلّول نر، داخل سلّول ماده می‏ شود، سایر اسپرما توزوئیدهایى که در اطراف «تخم» قرار دارند و می ‏خواهند وارد آن شوند، با نیروى مرموزى دور می‏ شوند، ولى به ندرت اتّفاق می‏ افتد که بیش از یک اسپرما توزوئید وارد اوول می ‏گردد و به همین جهت ممکن است که اطفال دو قلو و یا سه قلو به وجود آیند.
(2). جالب ‏تر اینکه یاخته هاى جنسى انسان با این همه کوچکى و ظرافت، شامل 48 عدد اجزاى کوچکى به نام «کروموزوم» می باشند که هر کدام از آنها نیز به نوبه خود از اجزاى متعدّدى به نام «ژن» ترکیب یافته اند. ژن ها نقش مهمّى را در ساختمان سلّول زنده به عهده دارند، یعنى این اجزاى بسیار ریز حامل حالات و صفات پدر و مادر بوده و مبناى مادّى اختصاصات ارثى به شمار می روند.
(3). باید دانست که تخم در ابتداى مراحل رشد، شکل دانه توت به خود گرفته و سلّول هاى آن شبیه هم هستند و از نظر ظاهر، هیچ گونه اختلافى میان آنها مشاهده نمی شود، ولى پس از مدّتى به تدریج – به تناسب کارى که باید در بدن جنین انجام گیرد- تغییراتى در آنها پیدا شده و هر دسته از سلّول هاى بدن جنین، براى همان عمل آماده می شوند و به این وسیله، اعضا و دستگاه هاى بدن جنین به تدریج ظاهر می گردند.
(4). گرد آوری از کتاب: آفریدگار جهان‏، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازى ‏، مدرسه الامام على بن ابى طالب( ع)، قم‏، 1379 ه. ش‏، ص 118.