وقایع روز اول ربیع الاول
روز 1 ربیع الاول
١ ـ جریان لیله المبیت
٢ ـ رحلت «زینب بنت خزیمه» همسر پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) در مدینه
٣ ـ دفن بدن مطهر پیامبرگرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم)
۴ ـ شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام)
1 ـ هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از مکه به مدینه(مبدأ تاریخ اسلام)
پس از آنکه کفار قریش از جریان بیعت دوم عقبه آگاه شدند، در صدد کشتن پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) برآمدند؛ که برای انجام دادن این توطئه، پیشنهاد ابوجهل مورد موافقت همه سران قریش واقع شد؛ لذا از هر طایفه قریشی، جوان دلیری برگزیده شد تا آنها شبانه به خانه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) حمله ور شوند و به صورت دست جمعی آن حضرت را به قتل برسانند.
خداوند به وسیله جبرئیل، پیامبرخود را از این توطئه باخبر نمود و به او دستور داد تا شبانه مکه را به مقصد مدینه ترک کند . این واقعه در اول ربیع الاول سال سیزدهم بعثت اتفاق افتاد و بعدها به پیشنهاد امیرمؤمنان امام علی(علیه السلام) رویداد هجرت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از مکه به مدینه را مبدأ تاریخ اسلام قرار دادند.
2 ـ جریان لیله المبیت
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در شـب اول ربیع الاول سـال سـیزده بعثت، به دسـتور پروردگار برای نجات از توطئه کفار قریش به جانب مدینه هجرت کرد. برای گمراه کردن کفار، امیرمؤمنان علی(علیه السلام) در بستر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) خوابیدند و بعد از آنکه جوانان قریش به منظور کشتن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به داخل خانه آن حضرت آمدند، در کمال شگفتی با حضرت علی(علیه السلام) مواجه شدند و شکست خورده، ناکام از خانه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) خارج شدند . پس از این رویداد، این آیه شریفه در شأن امیر مؤمنان(علیه السلام) نازل شد: موَمِنَ النّاسِ مَن یَشری نَفسَهُ ابتِغآءَ مَرضاتِ اللهِ و اللهُ رَؤُفٌ بِالعِبادِ ؛ از مردم کسی هست که جان خویش را در راه رضایت خداوند می فروشد و خدا بر بندگان، مهربان است».
در روایتی چنین آمده است: در آن شبی که امیرمؤمنان علی(علیه السلام) در بستر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) خوابید از جانب حضرت حق به جبرئیل و میکائیل خطاب رسید که من بین شما دو نفر، برادری تعیین کردم و عمر یکی از شما را بیش از دیگری قرار دادم. کدامیک از شما ایثار می‌کنید تا عمر طولانی از آن دیگری باشد؟ پس هر دو عمر طولانی را اختیار کردند. آن گاه خطاب آمد: «به زمین من نگاه کنید و ببینید که چگونه علی بن ابیطالب(علیه السلام) حیات خویش را در راه برادرش ، رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، ایثار نموده و به جای او خوابیده و جان خویش را فدای او می‌نماید؛ پس به زمین بروید و او را از دشمنان حفظ کنید». آنها آمدند و جبرئیل بالای سر امیرمؤمنان(علیه السلام) و میکائیل سمت پاهای آن حضرت نشستند و ندا کردند: «مرحبا! چه کسی مثل تو است ای پسر ابی طالب! خداوند بر جمیع ملائکه، به تو مباهات فرمود»؛ در اینجا آیه شریفه « ومِنَ النّاسِ من یشری ….» نازل شد .
3 ـ رحلت «زینب بنت خزیمه» همسر پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در مدینه
زینب بنت خزیمه، پس از آنکه شـوهر اولـش در جنگ اُحد به شهادت رسید، سعادت ازدواج با پیامبرگرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) را پیدا کرد که البته این ازدواج هم چند ماه بیشتر طول نکشید و در اول ربیع الاول سال چهارم هـ .ق. دار فانی را وداع گفت. شایان ذکر است که این بانوی بزرگوار از کثرت مهربانی و اطعام و صدقه بر مسکینان، فقرا و درماندگان به « اُمّ المساکین» شهرت یافته بود.
4 ـ دفن بدن مطهر پیامبرگرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)
در نیمه شب اول ماه ربیع الاول سال 11 هـ .ق. بدن پاک پیامبرعظیم الشأن اسلام، حضرت محمد بن عبد الله (صلی الله علیه و آله و سلم)، توسط امیرمؤمنان علی(علیه السلام) به خاک سپرده شد. شیخ مفید می‌نویسد: «بیشتر مردم در دفن پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله و سلم) حاضر نشدند و نماز بر آن حضرت نخواندند؛ چه این که بین انصار و مهاجر مشاجره در امر خلافت بود» .
آری ! مصیبت و فاجعه غم انگیز رحلت پیامبرگرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) از یک طرف و بی احترامی و بی توجهی مردم به مراسم تدفین آن جناب ـ بلکه مناظره و اختلافشان بر سر جانشینی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ـ از طرف دیگر، دل اهل بیت آن حضرت (علیهم السلام) به خصوص امیرمؤمنان علی(علیه السلام) را سخت آزرد.
اَعمَش می‌گوید: «پیامبرشان از دنیا رفت و مردم همّ و غمی جز انتخاب خلیفه نداشتند.عده‌ای می‌گفتند: امیر از ماست و طایفه‌ای دیگر نیز می‌گفتند: امیر از ماست».
عبد الله بن حسن می‌گوید: «به خدا سوگند ابوبکر و عمر بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نماز نخواندند و سه روز بدن مبارک آن حضرت دفن نشد ولی با این حال، اهل سقیفه مشغول کار خود بودند!»
امیرمؤمنان(علیه السلام) بُریده اسلمی را برای خبر کردن آنها فرستادند ولی اعتنا نکردند و بعد از دفن پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بیعت کردن آنان هم تمام شد.
عایشه نیز در این باره اقراری دارد که بسیار قابل توجه است؛ او می‌گوید: « به خدا سوگند! ما از دفن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با خبر نشدیم تا این که صدای بیل و کلنگ را در شب چهارشنبه از حجره آن حضرت شنیدم».
5 ـ شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام)
بنا بر روایتی در اولین روز ربیع الاول سال 260 هـ .ق. شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) واقع شد. آن امام غریب در 28 سالگی به دست معتمد عباسی مسموم شدند و به شهادت رسیدند و در کنار مرقد مطهر پدر بزرگوارشان امام هادی (علیه السلام) در سامرا به خاک سپرده شدند.