دعای وداع ماه رمضان
اولین مطلبی که در ملحقات بیان می شود، دعای وداعی است که در ماه مبارک رمضان می خوانیم: شیخ کلینى رضوان الله علیه در کتاب کافى روایت کرده از ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام این دعا را براى وداع ماه رمضان
اللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ
اى خدا تو خود در کتابى که نازل کردى فرمودى ماه رمضان آن ماهى است که در آن قرآن نازل شده
وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ فَأَسْأَلُکَ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّهِ
و این شهر مبارک رمضان به پایان رسید پس از تو درخواست می کنم به حق ذات بزرگوار کریمت و به حق کلمات تامه خاصانت
إِنْ کَانَ بَقِیَ عَلَیَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِی أَوْ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی عَلَیْهِ أَوْ تُقَایِسَنِی بِهِ
که اگر تا اکنون بر من گناهى باقى است که هنوز نبخشیده اى و اراده عذاب و رنج مرا به آن گناه دارى
أَنْ لاَ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ هَذَا الشَّهْرُ إِلاَّ وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
اى خدا آن گناه را پیش از آنکه صبح اینشب آخر رمضان طلوع کند و این ماه تمام به پایان رسد کرم کن و از آن گنه درگذر اى مهربانترین مهربانان عالم
اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ بِمَحَامِدِکَ کُلِّهَا أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا مَا قُلْتَ لِنَفْسِکَ مِنْهَا
اى خدا تو را ستایش می کنم به جمیع صفات کمالت از اول تا به آخر آنچه را تو خود در ستایش خویش فرموده اى
وَ مَا قَالَ الْخَلاَئِقُ الْحَامِدُونَ الْمُجْتَهِدُونَ الْمَعْدُودُونَ (الْمُعَدِّدُونَ) الْمُوَفِّرُونَ (الْمُؤْثِرُونَ) ذِکْرَکَ وَ الشُّکْرَ لَکَ
و آنچه خلایقى که با کمال جهد و توجه پس به حمد و ستایشت و با تعظیم به ذکر و شکرت می پردازند
الَّذِینَ أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّکَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ مِنَ الْمَلاَئِکَهِ الْمُقَرَّبِینَ
یعنى آن کسانى که تو آنان را بر اداء حق بندگیت یارى کردى از انواع خلق از ملائکه مقرب
وَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ أَصْنَافِ النَّاطِقِینَ وَ الْمُسَبِّحِینَ لَکَ مِنْ جَمِیعِ الْعَالَمِینَ
و پیمبران و رسولان و اصناف ناطقین به ذکرت و تسبیح گویان حضرتت تمام عالمیان به همه این حمدها تو را ستایش می کنیم
عَلَى أَنَّکَ بَلَّغْتَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ عَلَیْنَا مِنْ نِعَمِکَ وَ عِنْدَنَا مِنْ قِسَمِکَ وَ إِحْسَانِکَ وَ تَظَاهُرِ امْتِنَانِکَ
که تو ما را به این ماه رمضان رسانیدى در حالى که نعمتهایت بر ما وافر و نزد ما از قسمت روزیت و کرم و احسان و امتنانت متظاهر بود
فَبِذَلِکَ لَکَ مُنْتَهَى الْحَمْدِ الْخَالِدِ الدَّائِمِ الرَّاکِدِ الْمُخَلَّدِ السَّرْمَدِ
پس در مقابل این نعمتها تو را حمد کنیم ستایش شایسته در منتهاى حد حمدى همیشگى و بر دوام و ثبات و مخلد و سرمدى
الَّذِی لاَ یَنْفَدُ طُولَ الْأَبَدِ جَلَّ ثَنَاؤُکَ أَعَنْتَنَا عَلَیْهِ
که طول ابدیت آن حمد را پایان ندهد اى خدا ثناى تو بزرگ است تو ما را یارى کردى بر اداء وظیفه این ماه شریف
حَتَّى قَضَیْتَ عَنَّا صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ مِنْ صَلاَهٍ وَ مَا کَانَ مِنَّا فِیهِ مِنْ بِرٍّ أَوْ شُکْرٍ أَوْ ذِکْرٍ
تا آنکه روزه آن و اقامه نماز و آنچه از اعمال خیر و شکر و ذکر تو کردیم تو از ما ادا فرمودى
اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِکَ وَ تَجَاوُزِکَ وَ عَفْوِکَ وَ صَفْحِکَ وَ غُفْرَانِکَ وَ حَقِیقَهِ رِضْوَانِکَ
پروردگارا پس تو از کرم اعمال خیر ما را بحد کامل بپذیر و مقبول درگاهت بگردان و از ما بکرمت درگذر و ما را مشمول عفو و ملاطفت و آمرزش خود و حقیقت خوشنودى خویش قرار ده
حَتَّى تُظَفِّرَنَا (تُظْفِرَنَا) فِیهِ بِکُلِّ خَیْرٍ مَطْلُوبٍ وَ جَزِیلِ عَطَاءٍ مَوْهُوبٍ
تا ما را در این ماه فیروز و موفق بر هر کار نیکوى مطلوب و عطاى بزرگ موهبت گردانى
وَ تُوقِیَنَا فِیهِ مِنْ کُلِّ مَرْهُوبٍ أَوْ بَلاَءٍ مَجْلُوبٍ أَوْ ذَنْبٍ مَکْسُوبٍ
و هم از کرم از هر چه مخوف و ترسناک است و هر بلا که بسوى ما می کشند و هر گناه که به عمل آریم ما را از آن محفوظ دار
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِعَظِیمِ مَا سَأَلَکَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ کَرِیمِ أَسْمَائِکَ وَ جَمِیلِ ثَنَائِکَ وَ خَاصَّهِ دُعَائِکَ
اى خدا از تو درخواست می کنم به عظیم امرى که احدى از خلقت درخواست کننداز اسماء کریم و ثناى جمیل و دعاى خاص تو
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
که نخست درود فرستى بر محمد و آل محمد (ع)
وَ أَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنَا هَذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضَانَ مَرَّ عَلَیْنَا مُنْذُ أَنْزَلْتَنَا إِلَى الدُّنْیَا بَرَکَهً فِی عِصْمَهِ دِینِی وَ خَلاَصِ نَفْسِی
و این ماه رمضان ما را بزرگترین و با برکتترین ماه مبارکى قرار ده که از هنگامی که ما را به دار دنیا آوردى تا کنون بر ما گذشته است هم از جهت حفظ دین و خلاص و نجات جانم
وَ قَضَاءِ حَوَائِجِی وَ تُشَفِّعَنِی فِی مَسَائِلِی وَ تَمَامِ النِّعْمَهِ عَلَیَّ وَ صَرْفِ السُّوءِ عَنِّی وَ لِبَاسِ الْعَافِیَهِ لِی فِیهِ
و هم از جهت برآمدن حاجتهایم و مرا تو خود شفیع باش در مسئلتهایم از درگاهت و اعطاى نعمت کامل و برطرف شدن بدیها از من و پوشیدن لباس ببخش و عافیت برایم در این ماه شریف
وَ أَنْ تَجْعَلَنِی بِرَحْمَتِکَ مِمَّنْ خِرْتَ (خُرْتَ) (ادَّخَرْتَ) لَهُ لَیْلَهَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا لَهُ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
و هم در این ماه از لطف و رحمتت مرا از آنان قرار ده که ثواب لیله القدر را که بهتر در اجر از هزار ماه است بر آنها اختیار و ذخیره کرده اى
فِی أَعْظَمِ الْأَجْرِ وَ کَرَائِمِ الذُّخْرِ وَ حُسْنِ الشُّکْرِ وَ طُولِ الْعُمْرِ وَ دَوَامِ الْیُسْرِ
و هم ذخیره هاى پر بهاى دیگر و شکرگزارى نیکو و طول عمر و آسایش دائم
اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ وَ طَوْلِکَ وَ عَفْوِکَ وَ نَعْمَائِکَ وَ جَلاَلِکَ وَ قَدِیمِ إِحْسَانِکَ وَ امْتِنَانِکَ
اى خدا و از تو سؤال می کنم به حق رحمت واسعه و احسان و عفو و بخشش نعمتهایت و به حق جلال و عظمت عطاء و احسان قدیم ازلیت
أَنْ لاَ تَجْعَلَهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنَّا لِشَهْرِ رَمَضَانَ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ مِنْ قَابِلٍ عَلَى أَحْسَنِ حَالٍ
که این رمضان را آخر عهد عمر من با ماه مبارک رمضان قرار ندهى تا در سال آتیه هم بر بهترین حال مرا نایل سازى به ثواب ماه مبارک
وَ تُعَرِّفَنِی هِلاَلَهُ مَعَ النَّاظِرِینَ إِلَیْهِ وَ الْمُعْتَرِفِینَ (وَ الْمُتَعَرِّفِینَ) لَهُ فِی أَعْفَى عَافِیَتِکَ وَ أَنْعَمِ نِعْمَتِکَ
و هلال ماه رمضان را بمن نشان دهى با سایر مؤمنانى که بنظاره ماه شب اول پرداخته و مقر و معترف باحترام این ماهند در حالى که در عافیت و آسایش کامل باشم و بهترین نعمتها
وَ أَوْسَعِ رَحْمَتِکَ وَ أَجْزَلِ قِسَمِکَ یَا رَبِّیَ الَّذِی لَیْسَ لِی رَبٌّ غَیْرُهُ
و وسیعترین رحمت و عظیمتر قسمت اى پروردگار من که جز تو مرا پروردگارى نیست
لاَ یَکُونُ هَذَا الْوَدَاعُ مِنِّی لَهُ وَدَاعَ فَنَاءٍ وَ لاَ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی لِلِقَاءٍ حَتَّى تُرِیَنِیهِ مِنْ قَابِلٍ
این وداعى که با ماه رمضان کردم وداع فنا و مرگ و آخرین عهد ملاقاتم با ماه مبارک رمضان نباشد تا آنکه به من در سال آتیه باز ماه رمضان را بنمایى
فِی أَوْسَعِ النِّعَمِ وَ أَفْضَلِ الرَّجَاءِ وَ أَنَا لَکَ عَلَى أَحْسَنِ الْوَفَاءِ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ
در حالى که در وسیعترین نعمت باشم و بهترین امید و با تو در بهترین عهد وفادارى باشم البته تو مستجاب کننده دعاى خلقى
اللَّهُمَّ اسْمَعْ دُعَائِی وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِی وَ تَذَلُّلِی لَکَ وَ اسْتِکَانَتِی وَ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ
اى خدا دعاى مرا اجابت کن و به تضرع و زاریم ترحم فرما و بر ذلت و خواریم و اعتماد و توکلم بر حضرتت رحم آر
وَ أَنَا لَکَ مُسَلِّمٌ لاَ أَرْجُو نَجَاحاً وَ لاَ مُعَافَاهً وَ لاَ تَشْرِیفاً وَ لاَ تَبْلِیغاً إِلاَّ بِکَ وَ مِنْکَ
و من تسلیم فرمان توام و امید نجاح و رستگارى و سلامت و شرافت و نیل به مقصد جز به حضرتت و از درگاه کرمت ندارم
وَ امْنُنْ عَلَیَّ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ بِتَبْلِیغِی شَهْرَ رَمَضَانَ
و بر من منت گذار اى خدایى که ثنایت بزرگ و نامهاى مبارکت مقدس است و عمر مرا تا به رمضان دیگر برسان
وَ أَنَا مُعَافًى مِنْ کُلِّ مَکْرُوهٍ وَ مَحْذُورٍ وَ مِنْ جَمِیعِ الْبَوَائِقِ
در حالى که مرا سلامتى و آسایش از هر امر ناگوار و ترسناک و عافیت از هر سختى و بلاء عطا فرما
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَعَانَنَا عَلَى صِیَامِ هَذَا الشَّهْرِ وَ قِیَامِهِ حَتَّى بَلَّغَنِی آخِرَ لَیْلَهٍ مِنْهُ
شکر و ستایش خداى را که ما را براى روزه این ماه شریف یارى فرمود و بر قیام نماز تا آخرین لیله ماه مبارک مرا نایل گردانید.
دعای وداع ماه رمضان (زاد المعاد)
اعمال ماه رمضان؛ شب آخر ماه: به سندهاى معتبر بسیار از حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام این دعاى وداع منقول است:
بِسمِ اللّهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداى بخشنده‌ى مهربان
اللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ، عَلَى لِسَانِ نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ، صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
اى خدا! تو خود در کتابى که نازل کردى بر زبان نبى فرستاده است که صلوات تو بر او و آلش باد،
وَ قَوْلُکَ حَقٌّ: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ »[1]
و قول تو حق است، فرمودى: «ماه رمضان آن ماهى است که در آن قرآن نازل شده، که هدایت است براى مردم و بیان راه روش هدایت و حداسازنده‌ى حق از باطل است.»
وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ قَدْ تَصَرَّمَ، وَ انقَضَت أَیَّامُهُ وَ لَیَالِیهِ
و این شهر مبارک رمضان به پایان رسید و روزها و شبهایش منقضى شد
فَأَسْأَلُکَ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّهِ،
پس از تو درخواست می‌کنم به حق ذات بزرگوار کریمت و به حق کلمات تامه‌ات
إِنْ بَقِیَ عَلَیَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْها لِی، أَوْ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی عَلَیْهِ، أَوْ تُقَایِسَنِی بِهِ
که اگر تا اکنون بر من گناهى باقى است که هنوز نبخشیده‌اى و ارادۀ عذاب و رنج مرا به آن گناه دارى،
أَنْ لَا یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَهِ، أَوْ یَتَصَرَّمَ هَذَا الشَّهْرُ إِلَّا وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِی، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اى خدا آن گناه را پیش از آنکه صبح این شب آخر رمضان طلوع کند و این ماه به پایان رسد کرم کن و از آن گنه درگذر، اى مهربانترین مهربانان عالم!
اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ بِمَحَامِدِکَ کُلِّهَا، أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا، مَا قُلْتَ لِنَفْسِکَ مِنْهَا،
اى خدا تو را ستایش می‌کنم به جمیع صفات کمالت از اول تا به آخر آنچه تو خود درباره‌ى خویش فرموده‌اى
وَ مَا قَالَ لَکَ الْخَلَائِقُ، الْحَامِدُونَ الْمُجْتَهِدُونَ الْمُعَدُودُونَ، الْمُؤْثِرُونَ فِی ذِکْرِکَ وَ الشُّکْرِ لَکَ،
و آنچه خلایقى که با کمال جهد و توجه به حمد و ستایشت و با تعظیم به ذکر و شکرت می‌پردازند،
الَّذِینَ أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّکَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ، مِنَ الْمَلَائِکَهِ الْمُقَرَّبِینَ
آن کسانى که تو آنان را بر اداى حقّ بندگى‌ات یارى کردى از انواع خلق از ملائکه‌ى مقرب
وَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ، وَ أَصْنَافِ النَّاطِقِینَ الْمُسَبِّحِینَ لَکَ مِنْ جَمِیعِ الْعَالَمِینَ،
و پیمبران و رسولان و اصناف ناطقین به ذکرت و تسبیح‌گویان حضرتت از تمام عالمیان به همه‌ى این حمدها تو را ستایش می‌کنیم
عَلَى أَنَّکَ بَلَّغْتَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ، وَ عَلَیْنَا مِنْ نِعَمِکَ، وَ عِنْدَنَا مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ وَ إِحْسَانِکَ وَ تَظَاهُرِ امْتِنَانِکَ.
بر این‌که تو ما را به این ماه رمضان رسانیدى در حالى که نعمتهایت بر ما وافر و نزد ما از قسمت روزى‌ات و کرم و احسان و امتنانت متظاهر بود.
بِذَلِکَ لَکَ مُنْتَهَى الْحَمْدِ الْخَالِدِ الدَّائِمِ الرَّاکِدِ الْمُخَلَّدِ السَّرْمَدِ
پس در مقابل این نعمتها تو را حمد می‌کنیم ستایش شایسته در منتهاى حمد همیشگى و پردوام و ثابت و مخلد و سرمدى
الَّذِی لَا یَنْفَدُ طُولَ الْأَبَدِ، جَلَّ ثَنَاؤُکَ، أَعَنْتَنَا عَلَیْهِ
که طول ابدیت آن حمد را پایان ندهد اى خدا ثناى تو بزرگ است
حَتَّى قَضَیْتَ عَنَّا صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ مِنْ صَلَاهٍ وَ مَا کَانَ مِنَّا فِیهِ مِنْ بِرٍّ أَوْ شُکْرٍ أَوْ ذِکْرٍ.
تو ما را یارى کردى بر اداء وظیفه‌ى این ماه شریف تا آنکه روزه‌ى آن و اقامه‌ى نماز و آنچه از اعمال خیر و شکر و ذکر تو کردیم تو از ما ادا فرمودى.
اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِکَ، وَ تَجَاوُزِکَ وَ عَفْوِکَ، وَ صَفْحِک وَ غُفْرَانِکَ، وَ حَقِیقَهِ رِضْوَانِکَ،
پروردگارا! پس تو از کرم اعمال خیر ما را به حد کامل بپذیر و مقبول درگاهت بگردان و از ما به کرمت درگذر و ما را مشمول عفو و ملاطفت و آمرزش خود و حقیقت خوشنودى خویش قرار ده
حَتَّى تُظْفِرَنَا فِیهِ بِکُلِّ خَیْرٍ مَطْلُوبٍ، وَ جَزِیلِ عَطَاءٍ مَوْهُوبٍ،
تا ما را در این ماه فیروز و موفق بر هرکار نیکوى مطلوب و عطاى بزرگ موهبت گردانى
وَ تُؤْمِنَّا فِیهِ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ مَرْهُوبٍ وَ ذَنْبٍ مَکْسُوبٍ.
و هم از کرم از هرچه مخوف و ترسناک است و هربلا که به سوى ما می‌کشند و هر گناه که به عمل آریم ما را از آن محفوظ دار.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِعَظِیمِ مَا سَأَلَکَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ کَرِیمِ أَسْمَائِکَ، وَ جَزِیلِ ثَنَائِکَ، وَ خَاصَّهِ دُعَائِکَ،
اى خدا! از تو درخواست می‌کنم به بزرگترین امرى که احدى از خلقت درخواست کند از اسماى کریم و ثناى جمیل و دعاى خاصت
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ،
که نخست درود فرست بر محمد و آل محمد
وَ أَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنَا هَذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضَانَ مَرَّ عَلَیْنَا مُنْذُ أَنْزَلْتَنَا إِلَى دَارِ الدُّنْیَا بَرَکَهً فِی عِصْمَهِ دِینِی، وَ خَلَاصِ نَفْسِی،
و این ماه رمضان ما را بزرگترین و بابرکت‌ترین ماه مبارکى قرار ده که از هنگامی که ما را به دار دنیا آوردى تاکنون بر ما گذشته است، هم از جهت حفظ دین و خلاص و نجات جانم
وَ قَضَاءِ حَاجَتِی، وَ تُشَفِّعَنِّی فِی مَسَائِلِی، وَ تَمَامِ النِّعْمَهِ عَلَیَّ، وَ صَرْفِ السُّوءِ عَنِّی، وَ لِبَاسِ الْعَافِیَهِ لِی
و هم از جهت برآمدن حاجتهایم و مرا تو خود شفیع باش در مسئلتهایم از درگاهت و اعطاى نعمت کامل و برطرف شدن بدیها از من و پوشیدن لباس عافیت برایم
وَ أَنْ تَجْعَلَنِی بِرَحْمَتِکَ مِمَّنْ حُزْتَ لَهُ لَیْلَهَ الْقَدْرِ، وَ جَعَلْتَهَا لَهُ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
در این ماه شریف و هم در این ماه از لطف و رحمتت مرا از آنان قرار ده که ثواب لیله القدر را که در اجر، بهتر از هزار ماه است بر آنها اختیار و ذخیره کرده‌اى
فِی أَعْظَمِ الْأَجْرِ، وَ کَرِیمِ الذُّخْرِ، وَ طُولِ الْعُمُرِ، وَ حُسْنِ الشُّکْرِ، وَ دَوَامِ الْیُسْرِ.
و هم ذخیره‌هاى پربهاى دیگر و شکرگزارى نیکو و طول عمر و آسایش دایم.
اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ وَ طَوْلِکَ وَ عَفْوِکَ وَ نَعْمَائِکَ وَ جَلَالِکَ وَ قَدِیمِ إِحْسَانِکَ وَ امْتِنَانِکَ،
اى خدا! و از تو سؤال می‌کنم به حقّ رحمت واسعه و احسان و عفو و بخشش نعمتهایت و به حقّ جلال و عظمت عطاء و احسان قدیم ازلى‌ات
أَنْ لَا تَجْعَلَهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنَّا لِشَهْرِ رَمَضَانَ، حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ مِنْ قَابِلٍ عَلَى أَحْسَنِ حَالٍ
که این رمضان را آخر عهد عمر من با ماه مبارک رمضان قرار ندهى تا در سال آینده هم بر بهترین حال مرا نایل سازى به ثواب ماه مبارک
ووَ تُعَرِّفَنِی هِلَالَهُ مَعَ النَّاظِرِینَ إِلَیْهِ وَ الْمُتَعَرِّفِینَ لَهُ، فِی أَعْفَى عَافِیَتِکَ وَ أَتَمِّ نِعْمَتِکَ، وَ أَوْسَعِ رَحْمَتِکَ وَ أَجْزَلِ قِسَمِکَ.
و هلال ماه رمضان را به من نشان دهى با سایر مؤمنانى که به نظاره‌ى ماه شب اول پرداخته و مقر و معترف به احترام این ماه‌اند در حالى که در عافیت و آسایش کامل باشم و بهترین نعمتها و وسیعترین رحمت و عظیم‌ترین قسمت.
اللَّهُمَّ یَا رَبِّیَ الَّذِی لَیْسَ لِی رَبٌّ غَیْرُهُ،
اى پروردگار من که جز تو مرا پروردگارى نیست،
لَا یَکُونُ هَذَا الْوَدَاعُ مِنِّی وَدَاعَ فَنَاءٍ، وَ لَا آخِرَ الْعَهْدِ مِنَ اللِّقَاءِ، حَتَّى تُرِیَنِیهِ مِنْ قَابِلٍ
این وداعى که با ماه رمضان کردم وداع فنا و مرگ و آخرین عهد ملاقاتم با ماه مبارک رمضان نباشد تا آنکه به من در سال آتیه باز ماه رمضان را بنمایى.
فِی أَسْبَغِ النِّعَمِ، وَ أَفْضَلِ الرَّجَاءِ وَ أَنَا لَکَ عَلَى أَحْسَنِ الْوَفَاءِ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ
در حالى که در وسیعترین نعمت باشم و بهترین امید و با تو در بهترین عهد وفادارى باشم، البته تو مستجاب‌کننده‌ى دعاى خلقى.
اللَّهُمَّ اسْمَعْ دُعَائِی وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِی وَ تَذَلُّلِی لَکَ، وَ اسْتِکَانَتِی وَ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ،
اى خدا! دعاى مرا اجابت کن و به تضرع و زارى‌ام ترحم فرما و بر ذلت و خوارى و اعتماد و توکلم بر حضرتت رحم آر
وَ أَنَا لَکَ مُسَلِّمٌ لَا أَرْجُو نَجَاحاً، وَ لَا مُعَافَاهً وَ لَا تَشْرِیفاً وَ لَا تَبْلِیغاً، إِلَّا بِکَ وَ مِنْکَ.
و من تسلیم فرمان توام و امید نجاح و رستگارى و سلامت و شرافت و نیل به مقصد جز به حضرتت و از درگاه کرمت ندارم
فَامْنُنْ عَلَیَّ جَلَّ ثَنَاؤُکَ، وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ بِتَبْلِیغِی شَهْرَ رَمَضَانَ،
و بر من منت گذار اى خدایى که ثنایت بزرگ و نامهاى مبارکت مقدس است و عمر مرا تا به رمضان دیگر برسان
وَ أَنَا مُعَافًى مِنْ کُلِّ مَکْرُوهٍ وَ مَحْذُورٍ وَ مِنْ جَمِیعِ الْبَوَائِقِ.
در حالى که مرا سلامت دارى و از هرامر ناگوار و ترسناک آسایش بخشى و از هرسختى و بلا عافیت دهى.
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَعَانَنَا عَلَى صِیَامِ هَذَا الشَّهْرِ وَ قِیَامِهِ حَتَّى تبَلَّغَنَا آخِرَ لَیْلَهٍ مِنْهُ.[2]
شکر و ستایش خداى را که ما را براى روزه‌ى این ماه شریف و بر قیام نماز تا آخرین شب ماه مبارک مرا یارى کرد.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَحَبِّ مَا دُعِیتَ بِهِ
بار خدایا! از تو می‌خواهم به بهترین دعاهایى که به آن خوانده شدى
وَ أَرْضَى مَا رَضِیتَ بِهِ عَنْ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
و راضى‌ترین رضایتمندى‌ات که به آن از پیغمبر-درود خدا بر او و آلش باد-راضى گشتى،
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لَا تَجْعَلْ وَدَاعِی شَهْرَ رَمَضَانَ وَدَاعَ خُرُوجِی مِنَ الدُّنْیَا
این‌که درود فرستى بر محمد و آل محمد و خداحافظى ماه رمضان مرا وداع بیرون رفتنم از دنیا
وَ لَا وَدَاعَ آخِرِ عِبَادَتِکَ وَ لَا آخِرَ صَوْمِی لَکَ وَ ارْزُقْنِی الْعَوْدَ فِیهِ،
و وداع آخرین عبادتت و آخرین روزه‌ام برایت قرار ندهى و بازگشت این ماه را برایم روزى فرمایى
ثُمَّ الْعَوْدَ فِیهِ بِرَحْمَتِکَ یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلَیْلَهِ الْقَدْرِ وَ اجْعَلْهَا لِی خَیْراً مِن أَلْفِ شَهْر.
پس به رحمت خود ماه رمضان را دوباره برگردان، اى دوست مؤمنان، و در این ماه رمضان براى شب قدر توفیقم ده و آن را بهتر از هزار ماه برایم قرار ده.
رَبَّ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ الْجِبَالِ وَ الْبِحَارِ وَ الظُّلَمِ وَ الْأَنْوَارِ وَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ
اى پروردگار شب‌وروز و کوه‌ها و دریاها و تاریکى‌ها و روشنایى‌ها و زمین و آسمان!
یَا بَارِئُ یَا مُصَوِّرُ یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ یَا اللَّهُ
اى خالق، اى صورتگر، اى بردبار، اى منت‌گذار، اى خدا،
یَا رَحْمَنُ یَا رَحِیمُ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا بَدِیعَ السَّمَوَاتِ،
اى بخشاینده، اى مهربان، اى زنده، اى پاینده، اى نوکننده‌ى آسمان‌ها!
لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلَاءُ،
نامهاى نیکو، مثال‌هاى بلند و بزرگوارى و نعمتها مخصوص توست.
أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
از تو می‌خواهم به حق نامت، به نام خداى بخشاینده‌ى و مهربان، که درود فرستى بر محمد و آل محمد
وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ فِی السُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً
و نام مرا در این شب در جمله‌ى سعادتمندان و روحم را با شهدا و احسانم را در بلندترین بلندى‌ها و بدى‌هایم را بخشیده شده قرار دهى
وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً لَا یَشُوبُهُ شَکٌّ وَ رِضًا بِمَا قَسَمْتَ لِی
و یقینى که قلبم به آن مباشر شود و ایمانى که شک در آن مخلوط نگردد و خشنودى به آنچه قسمتم کردى، به من عطا کنى
وَ أَنْ تُؤْتِیَنِی فِی الدُّنْیَا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ أَنْ تَقِیَنِی عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیق.
و نیکویى دنیا و آخرت به من عنایت فرمایى و مرا از آتش سوزان نگه دارى.
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ
بار خدایا! قرار ده در آنچه حکم کردى و از کار حتمی‌اى که مقدر نمودى
وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لَا یُرَدُّ وَ لَا یُبَدَّلُ وَ لَا یُغَیَّرُ،
و در آنچه از هر امر حکیم در شب قدر از قضایى که رد نشود و عوض نگردد و تغییر نیابد جدا ساختى،
أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمُ، الْمَغْفُورِ ذَنْبُهُمُ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ،
که بنویسى مرا از حاجیان بیت الحرامت، آنانى که حجشان پسندیده و کوششان قدردانى و گناهانشان بخشیده، و بدى‌هایشان پوشانیده شده است
وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ، أَنْ تُطِیلَ عُمُرِی وَ أَنْ تُعْتِقَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
و قرار ده در آنچه حکم کرده‌اى و مقدر ساخته‌اى که عمرم را طولانى نمایى و مرا از آتش دوزخ نجات دهى، اى مهربانترین مهربانان!
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ وَ لَمْ یَسْأَلِ الْعِبَادُ مِثْلَکَ جُوداً وَ کَرَماً،
بار خدایا! از تو می‌خواهم، در حالى که بندگان، مانند تو، صاحب جود و کرم را سؤال نمی‌کند
وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ وَ لَمْ یُرْغَبْ إِلَى مِثْلِکَ،
و به سوى تو رغبت می‌کنم در حالى که به سوى مثل تو رغبت نمی‌شود؛
أَنْتَ مَوْضِعُ مَسْأَلَهِ السَّائِلِینَ، وَ مُنْتَهَى رَغْبَهِ الرَّاغِبِینَ،
تو جایگاه سؤال سؤال‌کنندگانى و منتهاى رغبت رغبت‌کنندگانى،
أَسْأَلُکَ بِأَعْظَمِ الْمَسَائِلِ کُلِّهَا وَ أَفْضَلِهَا وَ أَنْجَحِهَا، الَّتِی یَنْبَغِی لِلْعِبَادِ أَنْ یَسْأَلُوکَ بِهَا
می‌خوانم تو را به بزرگترین درخواست‌ها، همه‌ى آنها، فاضل‌ترین آنها، موفق‌ترین آنهایى که سزاوار بندگان است که از تو آنها را مسئلت کنند،
یَا اللَّهُ یَا رَحْمَنُ وَ بِأَسْمَائِکَ، مَا عَلِمْتُ مِنْهَا وَ مَا لَمْ أَعْلَمْ وَ بِأَسْمَائِکَ الْحُسْنَى، وَ أَمْثَالِکَ الْعُلْیَا
اى خدا، اى بخشاینده! و به نام‌هایت، آنچه را از آنها می‌دانم یا نمی‌دانم و به نامهاى نیکویت و مثل‌هاى بلندت
وَ بِنِعَمِکَ الَّتِی لَا تُحْصَى وَ بِأَکْرَمِ أَسْمَائِکَ عَلَیْکَ وَ أَحَبِّهَا إِلَیْکَ وَ أَشْرَفِهَا عِنْدَکَ مَنْزِلَهً
و به نعمت بى‌شمارشت و به گرامی‌ترین نام‌هایت بر تو و دوست‌ترین آنها به سوى تو و شرافتمندترین آنها از نظر منزلت در نزد تو
وَ أَقْرَبِهَا مِنْکَ وَسِیلَهً وَ أَجْزَلِهَا مِنْکَ ثَوَاباً وَ أَسْرَعِهَا لَدَیْکَ إِجَابَهً
و نزدیک‌ترین آنها از نظر وسیله در نزد تو و نیکوترین آنها از نظر ثواب از تو و باشتاب‌ترین آنها از روى اجابت براى تو
وَ بِاسْمِکَ الْمَکْنُونِ الْمَخْزُونِ الْحَیِّ الْقَیُّومِ الْأَکْبَرِ الْأَجَلِّ الَّذِی تُحِبُّهُ وَ تَهْوَاهُ
و به نام مخفى خزانه شده‌ى زنده‌ى پاینده‌ى بزرگ‌تر جلیل‌تر که تو او را دوست دارى و به آن تمایل دارى
وَ تَرْضَى بِهِ عَمَّنْ دَعَاکَ بِهِ وَ تَسْتَجِیبُ لَهُ دُعَاءَهُ وَ حَقٌّ عَلَیْکَ أَنْ لَا تُخَیِّبَ سَائِلَکَ
و به آن راضى هستى از کسى که تو را به آن خوانده و برایش دعایش را اجابت کرده‌اى و بر تو حق است این‌که ناامید نکنى سؤال‌کننده‌ات را
وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ هُوَ لَکَ فِی التَّوْرَاهِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ وَ الْفُرْقَانِ
و سؤال می‌کنم به تمام نام‌هایى که براى تو در تورات و انجیل و زبور و فرقان است
وَ بِکُلِّ اسْمٍ دَعَاکَ بِهِ حَمَلَهُ عَرْشِکَ وَ مَلَائِکَهُ سَمَاوَاتِکَ وَ جَمِیعُ الْأَصْنَافِ مِنْ خَلْقِکَ،
و به تمام نام‌هایى که حاملان عرش و ملائکه‌هاى آسمان‌هایت و تمام اصناف مخلوقاتت
مِنْ نَبِیٍّ أَوْ صِدِّیقٍ أَوْ شَهِیدٍ وَ بِحَقِّ الرَّاغِبِینَ إِلَیْکَ الْفَرِقِینَ مِنْکَ،
از پیغمبرى یا راست‌گویى یا شهیدى تو را به آن خوانده است و به حقّ رغبت‌کنندگان به سویت فرق‌کنندگان از تو،
الْمُتَعَوِّذِینَ بِکَ وَ بِحَقِّ مُجَاوِرِی بَیْتِکَ الْحَرَامِ، حُجَّاجاً وَ مُعْتَمِرِینَ وَ مُقَدِّسِینَ وَ الْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِکَ
پناه‌جویان به تو و به حقّ همسایه‌هاى بیت الحرامت، حاجیان و عمره‌گزارندگان و پاکان و جهادکنندگان در راه تو
وَ بِحَقِّ کُلِّ عَبْدٍ مُتَعَبِّدٍ لَکَ فِی بَرٍّ أَوْ بَحْرٍ أَوْ سَهْلٍ أَوْ جَبَلٍ.
و به حق هربندۀ عبادت‌کننده برایت در خشکى یا دریا یا هموارى یا کوه‌ها،
أَدْعُوکَ دُعَاءَ مَنْ قَدِ اشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ، وَ کَثُرَتْ ذُنُوبُهُ وَ عَظُمَ جُرْمُهُ
تو را می‌خوانم دعاى کسى که بیچارگى‌اش سخت شده و گناهانش بسیار و جرمش بزرگ
وَ ضَعُفَ کَدْحُهُ، دُعَاءَ مَنْ لَا یَجِدُ لِنَفْسِهِ سَادّاً، وَ لَا لِضَعْفِهِ مُقَوِّیاً،
و چاره‌اش ناتوان، دعاى کسى که براى خود آقایى نیافته و براى ضعف خود تقویت کننده‌اى پیدا نکرده
وَ لَا لِذَنْبِهِ غَافِراً غَیْرَکَ، هَارِباً إِلَیْکَ، مُتَعَوِّذاً بِکَ،
و براى گناهانش بخشنده‌اى غیر تو نیافته، گریزنده است به سوى تو، پناه آورنده است به تو،
مُتَعَبِّداً لَکَ، غَیْرَ مُسْتَکْبِرٍ وَ لَا مُسْتَنْکِفٍ، خَائِفاً بَائِساً فَقِیراً، مُسْتَجِیراً بِکَ.
عبادت‌کننده است برایت، در حالى که سرکشى‌کننده و عاردارنده نیست، ترسنده‌اى وحشت‌زده بیچاره‌اى پناه‌آورنده به تو.
أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ وَ عَظَمَتِکَ وَ جَبَرُوتِکَ وَ سُلْطَانِکَ وَ بِمُلْکِکَ وَ بِبَهَائِکَ وَ جُودِکَ
به حقّ عزتت و عظمتت و بزرگوارى‌ات و سلطنتت و پادشاهى‌ات و زیبایى‌ات و جودت
وَ کَرَمِکَ وَ بِآلَائِکَ وَ حُسْنِکَ وَ جَمَالِکَ وَ بِقُوَّتِکَ عَلَى مَا أَرَدْتَ مِنْ خَلْقِکَ.
و کرمت و نعمتهایت و نیکویى‌هایت و جمالت و قوتت بر آنچه اراده کرده‌اى از مخلوقاتت،
أَدْعُوکَ یَا رَبِّ خَوْفاً وَ طَمَعاً، وَ رَهْبَهً وَ رَغْبَهً وَ تَخَشُّعاً وَ تَمَلُّقاً وَ تَضَرُّعاً وَ إِلْحَافاً وَ إِلْحَاحاً، خَاضِعاً لَکَ،
تو را می‌خوانم. اى پروردگار من از روى ترس و طمع و وحشت و رغبت و خشوع و چاپلوسى و تضرع و زارى و سماجت و فروتنى برایت، تو را می‌خوانم.
لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ یَا قُدُّوسُ یَا قُدُّوسُ یَا قُدُّوس،
نیست خدایى جز تو، تنهایى و شریک ندارى، اى پاک، اى پاک، اى پاک!
یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ، یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ، یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ،
اى خدا، اى خدا، اى خدا! اى بخشاینده، اى بخشاینده، اى بخشاینده! اى مهربان، اى مهربان، اى مهربان!
یَا رَبِّ یَا رَبِّ یَا رَبِّ، أَعُوذُ بِکَ یَا اللَّهُ، الْوَاحِدُ الْأَحَدُ الصَّمَدُ الْوَتْرُ الْمُتَکَبِّرُ الْمُتَعَالِ
اى پروردگار، اى پروردگار، اى پروردگار! به تو پناه می‌برم اى خداى یگانۀ یکتاى بى‌نیاز تنها، بزرگوار، بلندمرتبه
وَ أَسْأَلُکَ بِجَمِیعِ مَا دَعَوْتُکَ بِهِ وَ بِأَسْمَائِکَ الَّتِی تَمْلَأُ أَرْکَانَکَ کُلَّهَا، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و به همه‌ى آنچه به آن تو را خواندم و به نام‌هایى که ارکان خود را پر کرده‌اى، از تو درخواست می‌کنم که درود فرستى بر محمد و آل محمد
وَ اغْفِرْ ذَنْبِی وَ ارْحَمْنِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ الْعَظِیمِ
و گناهم را بیامرزى و رحمتم کنى و فضل بزرگ خود را بر من فراخ سازى
وَ تَقَبَّلْ مِنِّی شَهْرَ رَمَضَانَ وَ صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ وَ فَرْضَهُ وَ نَوَافِلَهُ
و ماه رمضان و روزه‌اش و نمازش و واجباتش و نافله‌هایش را از من قبول کنى
وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اعْفُ عَنِّی وَ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ شَهْرِ رَمَضَانَ صُمْتُهُ لَکَ
و مرا بیامرزى و رحمتم کنى و مرا ببخشایى و این ماه رمضان را آخرین ماه رمضانم که برایت روزه می‌گیرم
وَ عَبَدْتُکَ فِیهِ وَ لَا تَجْعَلْ وَدَاعِی وَدَاعَ خُرُوجِی مِنَ الدُّنْیَا.
و عبادتت را می‌کنم قرار ندهى. و این خداحافظى مرا وداع بیرون رفتنم از دنیا قرار ندهى.
اللَّهُمَّ أَوْجِبْ لِی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ مَغْفِرَتِکَ وَ رِضْوَانِکَ وَ خَشْیَتِکَ
بار خدایا! رحمتت و آمرزشت و خوشنودى‌ات و ترست رابر من واجب گردان،
أَفْضَلَ مَا أَعْطَیْتَ أَحَداً مِمَّنْ عَبَدَکَ فِیهِ.
بهترین آنچه احدى از بنده‌هایت را در این ماه عطا فرموده‌اى.
اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی أَخْسَرَ مَنْ سَأَلَکَ فِیهِ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ أَعْتَقْتَهُ فِی هَذَا الشَّهْرِ مِنَ النَّارِ
بار خدایا! مرا پست‌ترین کسى که تو را در این ماه خوانده است قرار مده و مرا از جملۀ کسانى که او را از آتش جهنم آزاد کرده‌اى
وَ غَفَرْتَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ
و گناهان گذشته و آینده‌اش را بخشیده‌اى
وَ أَوْجَبْتَ لَهُ أَفْضَلَ مَا رَجَاکَ وَ أَمَّلَ مِنْکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
و براى او بهترین چیزى که امید و آرزو از تو دارد واجب نموده‌اى قرار ده، اى مهربانترین مهربانان.
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی الْعَوْدَ فِی صِیَامِهِ لَکَ وَ عِبَادَتِکَ فِیهِ
بار خدایا! بازگشت در روزه‌ى ماه رمضانت و عبادتت را در آن برایم روزى فرما
وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ کَتَبْتَهُ فِی هَذَا الشَّهْرِ مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ،
و مرا از کسانى که او را در این ماه از حاجیان بیت الحرام قرار داده‌اى،
الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ الْمَغْفُورِ لَهُمْ ذَنْبُهُمُ الْمُتَقَبَّلِ عَمَلُهُمْ آمِینَ آمِینَ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ.
آنانى که حجشان پسندیده شده، گناهانشان بخشیده، و عملشان قبول گشته قرارم ده. آمین، آمین، آمین، اى پروردگار جهانیان!
اللَّهُمَّ لَا تَدَعْ لِی فِیهِ ذَنْباً إِلَّا غَفَرْتَهُ وَ لَا خَطِیئَهً إِلَّا مَحَوْتَهَا
بار خدایا! گناهى مگذار برایم مگر این‌که در این ماه آن را بخشیده باشى و خطایى مگر آن را محو کرده باشى
وَ لَا عَثْرَهً إِلَّا أَقَلْتَهَا وَ لَا دَیْناً إِلَّا قَضَیْتَهُ وَ لَا عَیْلَهً إِلَّا أَغْنَیْتَهَا
و لغزشى مگر این‌که آن را بخشیده باشى و قرضى مگر این‌که ادا کرده باشى و عیالمندى مگر این‌که بى‌نیاز کرده باشى
وَ لَا هَمّاً إِلا فَرَّجْتَهُ وَ لَا فَاقَهً إِلَّا سَدَدْتَهَا وَ لَا عُرْیَا إِلَّا کَسَوْتَهُ
و غمی مگر این‌که گشایش داده باشى و بیچارگى‌اى مگر این‌که باز داشته باشى و برهنگى مگر این‌که پوشانده باشى،
وَ لَا مَرَضاً إِلَّا شَفَیْتَهُ وَ لَا دَاءً إِلَّا أَذْهَبْتَهُ
و مریضى مگر این‌که شفا داده باشى و دردى را مگر این‌که برطرف کرده باشى
وَ لَا حَاجَهً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ إِلَّا قَضَیْتَهَا عَلَى أَفْضَلِ أَمَلِی وَ رَجَائِی فِیکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
و حاجتى از حاجت‌هاى دنیا و آخرت مگر آنکه روا کرده باشى بر بهترین آرزو و امیدم در تو، اى مهربانترین مهربانان!
اللَّهُمَّ لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ لَا تُذِلَّنَا بَعْدَ إِذْ أَعْزَزْتَنَا وَ لَا تَضَعْنَا بَعْدَ إِذْ رَفَعْتَنَا وَ لَا تُهِنَّا بَعْدَ إِذْ أَکْرَمْتَنَا
بار خدایا! دل‌هاى ما را بعد از آنکه هدایت کردى زنگار شک مپوشان و بعد از آنکه گرامی داشتى ما را وامگذار
وَ لَا تُفْقِرْنَا بَعْدَ إِذْ أَغْنَیْتَنَا وَ لَا تَمْنَعْنَا بَعْدَ إِذْ أَعْطَیْتَنَا وَ لَا تَحْرِمْنَا بَعْدَ إِذْ رَزَقْتَنَا،
و بعد از آنى که بى‌نیاز ساختى فقیر مگردان و بعد از آنى که ما را عطا فرمودى منعمان مکن و بعد از آنى که روزى دادى ما را محروم مگردان
وَ لَا تُغَیِّرْ شَیْئاً مِنْ نِعَمِکَ عَلَیْنَا وَ إِحْسَانِکَ إِلَیْنَا لِشَیْءٍ کَانَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ لَا لِمَا هُوَ کَائِنٌ مِنَّا،
و چیزى از نعمتها و احسانت را بر ما به خاطر گناهان ما تغییر مده و نه آن چیزى را که در آینده براى ما خواهد بود.
فَإِنَّ فِی کَرَمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ فَضْلِکَ سَعَهً لِمَغْفِرَهِ ذُنُوبِنَا،
قطعا در کرم و بخشش و بزرگوارى تو فراخى‌اى است از براى آمرزش گناهان ما
فَاغْفِرْ لَنَا وَ تَجَاوَزْ عَنَّا وَ لَا تُعَاقِبْنَا علیها، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین.
پس ما را ببخش و از ما درگذر و ما را عذاب مکن بر آنها، اى مهربانترین مهربانان!
اللَّهُمَّ أَکْرِمْنِی فِی مَجْلِسِی هَذَا کَرَامَهً لَا تُهِینُنِی بَعْدَهَا أَبَداً وَ أَعِزَّنِی عِزّاً لَا تُذِلُّنِی بَعْدَهُ أَبَداً
بار خدایا در همین مجلس به من کرامت کن، کرامتى که بعد از آن هرگز پستم نسازى و مرا عزیز دار عزتى که بعد از آن هرگز مرا خوارى نسازى،
وَ عَافِنِی عَافِیَهً لَا تَبْتَلِینِی بَعْدَهَا أَبَداً وَ ارْفَعْنِی رِفْعَهً لَا تَضَعُنِی بَعْدَهَا أَبَداً
و عافیتم ده عافیتى که بعد از آن مبتلایم نسازى و مرا بلند کن بلندى‌اى که هرگز به زیرم نیاورى
وَ اصْرِفْ عَنِّی شَرَّ کُلِّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ وَ شَرَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ شَرَّ کُلِّ قَرِیبٍ أَوْ بَعِیدٍ
و شرّ هرشیطان رانده شده و شرّ هر جبرکننده‌ى کینه‌توز و شرّ هردور و نزدیک
وَ شَرَّ کُلِّ صَغِیرٍ أَوْ کَبِیرٍ وَ شَرَّ کُلِّ دَابَّهٍ أَنْتَ (آخِذٌ بِنَاصِیَتِهَا، إِنَّ رَبِّی عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیم) [3]
و شرّ هربزرگ و کوچک و شرّ همه‌ى جنبندگان را که اختیارش به دست توست از من دور گردان، قطعا پروردگارم بر راه راست است.
اللَّهُمَّ مَا کَانَ فِی قَلْبِی مِنْ شَکٍّ أَوْ رِیبَهٍ أَوْ جُحُودٍ أَوْ قُنُوطٍ
بار خدایا! آنچه در قلبم وجود دارد از شک یا تردید یا انکار یا ناامیدى
أَوْ فَرَحٍ أَوْ مَرَحٍ أَوْ بَطَرٍ أَوْ بَذَخٍ أَوْ خُیَلَاءَ أَوْ رِیَاءٍ أَوْ سُمْعَهٍ
یا خوشحالى یا خرامیدن یا خوش‌گذرانى یا گردن‌گشى یا تکبّر یا خودنمایى یا سمعه
أَوْ شِقَاقٍ أَوْ نِفَاقٍ أَوْ کُفْرٍ أَوْ فُسُوقٍ أَوْ مَعْصِیَهٍ أَوْ شَیْءٍ لَا تُحِبُّ عَلَیْهِ وَلِیّاً لَکَ
یا شقاق یا نفاق یا کفر یا فسق یا معصیت یا چیزى که براى دوستت او را دوست ندارى،
فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَمْحُوَهُ مِنْ قَلْبِی
از تو می‌خواهم که بر پیغمبر و آل پیغمبر درود فرستى و آنها را از دلم پاک نمایى
وَ تُبَدِّلَنِی مَکَانَهُ إِیمَاناً بِوَعْدِکَ، وَ رِضًا بِقَضَائِکَ وَ وَفَاءً بِعَهْدِکَ وَ وَجَلًا مِنْکَ
و به جایش ایمان به وعده‌هایت و خوشنودى به قضایت و وفاى به عهدت و ترس از خودت
وَ زُهْداً فِی الدُّنْیَا وَ رَغْبَهً فِیمَا عِنْدَکَ وَ ثِقَهً بِکَ وَ طُمَأْنِینَهً إِلَیْکَ وَ تَوْبَهً نَصُوحاً إِلَیْک.
و زهد در دنیا و شوق در آنچه نزد توست و اعتماد به خودت و آرامش به سویت و توبه‌ى نصوح به سویت را جایگزین سازى.
اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ بَلَّغْتَنَاهُ وَ إِلَّا فَأَخِّرْ آجَالَنَا إِلَى قَابِلٍ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَهٍ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ،
بار خدایا اگر ما را به آنها رساندى و الا اجل‌هاى ما را تا سال آینده به تأخیر بینداز تا به آسانى و عافیت ما را به آنها برسانى، اى مهربانترین مهربانان!
وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کَثِیراً وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ. [4]
درود خدا بر محمد و آل او، درود بسیار و رحمت خدا و برکات او بر ایشان باد.
[1]) سوره البقره، آیه 185
[2]) اقبال الأعمال: ص 252، مابقى از کتاب مصباح شیخ طوسى نقل شده است.
[3]) سوره هود، آیه 56
[4]) اقبال الاعمال، ج 1 ، ص 430.
دعای وداع ماه رمضان (بلدالامین)
وداع شهر رمضان
وداع ماه رمضان
رَوَاهُ أَبُو بَصِیرٍ عَنِ اَلصَّادِقِ ع قَالَ:
ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمودند:
تَقُولُ فِی آخِرِ لَیْلَهٍ مِنْهُ أَوْ فِی اَلسَّحَرِ وَ هُوَ أَفْضَلُ
در شب آخر ماه رمضان یا در سحر که در سحر افضل است، این دعا را می خوانی
اَللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ اَلْمُنْزَلِ عَلَى لِسَانِ نَبِیِّکَ اَلْمُرْسَلِ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَوْلُکَ حَقٌّ
(شَهْرُ رَمَضٰانَ اَلَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ اَلْقُرْآنُ هُدىً لِلنّٰاسِ وَ بَیِّنٰاتٍ مِنَ اَلْهُدىٰ وَ اَلْفُرْقٰانِ) [1]
وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ قَدْ تَصَرَّمَ فَأَسْأَلُکَ بِوَجْهِکَ اَلْکَرِیمِ وَ کَلِمَاتِکَ اَلتَّامَّهِ
وَ جَمَالِکَ وَ بَهَائِکَ وَ عُلُوِّکَ وَ اِرْتِفَاعِکَ فَوْقَ عَرْشِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ إِنْ کَانَ بَقِیَ عَلَیَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِی أَوْ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی عَلَیْهِ أَوْ تُقَایِسَنِی بِهِ
أَوْ تُحَاسِبَنِی بِهِ أَنْ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اَللَّیْلَهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ هَذَا اَلشَّهْرُ إِلاَّ وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِی یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ لَکَ اَلْحَمْدُ بِمَحَامِدِکَ کُلِّهَا أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا مَا قُلْتَ لِنَفْسِکَ مِنْهَا
وَ مَا قَالَ لَکَ اَلْخَلاَئِقُ اَلْحَامِدُونَ اَلْمُجْتَهِدُونَ اَلْمُعَدِّدُونَ اَلْمُوتِرُونَ فِی ذِکْرِکَ وَ اَلشُّکْرِ لَکَ
أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّکَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ اَلْمُقَرَّبِینَ
وَ اَلنَّبِیِّینَ وَ اَلْمُرْسَلِینَ وَ أَصْنَافِ اَلنَّاطِقِینَ اَلْمُسَبِّحِینَ لَکَ مِنْ جَمِیعِ اَلْعَالَمِینَ
عَلَى أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ عَلَیْنَا مِنْ نِعَمِکَ وَ عِنْدَنَا مِنْ قَسْمِکَ وَ إِحْسَانِکَ وَ تَظَاهُرِ اِمْتِنَانِکَ
فَبِذَلِکَ لَکَ مُنْتَهَى اَلْحَمْدِ اَلْخَالِدِ اَلدَّائِمِ اَلرَّاکِدِ اَلْمُخَلَّدِ اَلسَّرْمَدِ
اَلَّذِی لاَ یَنْفَدُ طُولَ اَلْأَبَدِ جَلَّ ثَنَاؤُکَ أَعَنْتَنَا عَلَیْهِ
حَتَّى قَضَیْتَ عَنَّا صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ مِنْ صَلاَهٍ وَ مَا کَانَ مِنَّا فِیهِ مِنْ بِرٍّ أَوْ شُکْرٍ أَوْ ذِکْرٍ
اَللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِکَ وَ تَجَاوُزِکَ وَ عَفْوِکَ وَ صَفْحِکَ وَ غُفْرَانِکَ وَ حَقِیقَهِ رِضْوَانِکَ
حَتَّى تُظْفِرَنَا فِیهِ بِکُلِّ خَیْرٍ مَطْلُوبٍ وَ جَزِیلِ عَطَاءٍ مَوْهُوبٍ
وَ تُؤْمِنَنَا فِیهِ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ مَرْهُوبٍ وَ ذَنْبٍ مَکْسُوبٍ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِعَظِیمِ مَا سَأَلَکَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ کَرِیمِ أَسْمَائِکَ وَ جَزِیلِ ثَنَائِکَ وَ خَاصَّهِ دُعَائِکَ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ أَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنَا هَذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضَانَ مَرَّ عَلَیْنَا مُذْ أَنْزَلْتَنَا إِلَى اَلدُّنْیَا بَرَکَهً فِی عِصْمَهِ دِینِی وَ خَلاَصِ نَفْسِی
وَ قَضَاءِ حَاجَتِی وَ تُشَفِّعَنِی فِی مَسَائِلِی وَ تَمَامِ اَلنِّعْمَهِ عَلَیَّ وَ صَرْفِ اَلسُّوءِ عَنِّی وَ لِبَاسِ اَلْعَافِیَهِ لِی
وَ أَنْ تَجْعَلَنِی بِرَحْمَتِکَ مِمَّنْ حُزْتَ لَهُ لَیْلَهَ اَلْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا لَهُ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
فِی أَعْظَمِ اَلْأَجْرِ وَ کَرَائِمِ اَلذُّخْرِ وَ طُولِ اَلْعُمُرِ وَ حُسْنِ اَلشُّکْرِ وَ دَوَامِ اَلْیُسْرِ
اَللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ وَ طَوْلِکَ وَ عَفْوِکَ وَ نَعْمَائِکَ وَ جَلاَلِکَ وَ قَدِیمِ إِحْسَانِکَ وَ اِمْتِنَانِکَ
أَنْ لاَ تَجْعَلَهُ آخِرَ اَلْعَهْدِ مِنَّا لِشَهْرِ رَمَضَانَ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ مِنْ قَابِلٍ عَلَى أَحْسَنِ حَالٍ
وَ تُعَرِّفَنِی هِلاَلَهُ مَعَ اَلنَّاظِرِینَ إِلَیْهِ وَ اَلْمُتَعَرِّفِینَ لَهُ فِی أَعْفَى عَافِیَتِکَ وَ أَتَمِّ نِعْمَتِکَ
وَ أَوْسَعِ رَحْمَتِکَ وَ أَجْزَلِ قَسْمِکَ اَللَّهُمَّ یَا رَبِّیَ اَلَّذِی لَیْسَ لِی رَبٌّ غَیْرُهُ
أَسْأَلُکَ أَنْ لاَ یَکُونَ هَذَا اَلْوَدَاعُ مِنِّی وَدَاعَ فَنَاءٍ وَ لاَ آخِرَ اَلْعَهْدِ مِنَ اَللِّقَاءِ حَتَّى تُرِیَنِیهِ مِنْ قَابِلٍ
فِی أَسْبَغِ اَلنِّعَمِ وَ أَفْضَلِ اَلرَّجَاءِ وَ أَنَا لَکَ عَلَى أَحْسَنِ اَلْوَفَاءِ إِنَّکَ سَمِیعُ اَلدُّعٰاءِ
اَللَّهُمَّ اِسْمَعْ دُعَائِی وَ اِرْحَمْ تَضَرُّعِی وَ تَذَلُّلِی لَکَ وَ اِسْتِکَانَتِی لَکَ وَ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ
وَ أَنَا لَکَ سِلْمٌ لاَ أَرْجُو نَجَاحاً وَ لاَ مُعَافَاهً وَ لاَ تَشْرِیفاً وَ لاَ تَبْلِیغاً إِلاَّ بِکَ وَ مِنْکَ
فَامْنُنْ عَلَیَّ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ بِتَبْلِیغِی شَهْرَ رَمَضَانَ
وَ أَنَا مُعَافًى مِنْ کُلِّ مَکْرُوهٍ وَ مَحْذُورٍ مِنْ جَمِیعِ اَلْبَوَائِقِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی أَعَانَنَا عَلَى صِیَامِ هَذَا اَلشَّهْرِ وَ قِیَامِهِ حَتَّى بَلَغْنَا آخِرَ لَیْلَهٍ مِنْهُ
(ادامه دعا به سند دیگر)
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَحَبِّ مَا دُعِیتَ وَ أَرْضَى مَا رَضِیتَ بِهِ عَنْ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لاَ تَجْعَلْ وَدَاعِی شَهْرَ رَمَضَانَ وَدَاعَ خُرُوجِی مِنَ اَلدُّنْیَا
وَ لاَ وَدَاعَ آخِرِ عِبَادَتِکَ فِیهِ وَ لاَ آخِرَ صَوْمِی لَکَ وَ اُرْزُقْنِی اَلْعَوْدَ فِیهِ ثُمَّ اَلْعَوْدَ فِیهِ بِرَحْمَتِکَ یَا وَلِیَّ اَلْمُؤْمِنِینَ
وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلَیْلَهِ اَلْقَدْرِ وَ اِجْعَلْهَا لِی خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ رَبَّ اَللَّیْلِ وَ اَلنَّهَارِ وَ اَلْجِبَالِ وَ اَلْبِحَارِ
وَ اَلظُّلَمِ وَ اَلْأَنْوَارِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَلسَّمَاءِ یَا بَارِئُ یَا مُصَوِّرُ یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا قَیُّومُ
یَا بَدِیعُ لَکَ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَى وَ اَلْأَمْثَالُ اَلْعُلْیَا وَ اَلْکِبْرِیَاءُ وَ اَلْآلاَءُ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِیمِ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اِسْمِی فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ فِی اَلسُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ اَلشُّهَدَاءِ
وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً لاَ یَشُوبُهُ شَکٌّ
وَ رِضًى بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ أَنْ تُؤْتِیَنِی فِی اَلدُّنْیٰا حَسَنَهً وَ فِی اَلْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ أَنْ تَقِیَنِی عَذَابَ اَلنَّارِ
اَللَّهُمَّ اِجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ اَلْأَمْرِ اَلْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ اَلْأَمْرِ اَلْحَکِیمِ فِی لَیْلَهِ اَلْقَدْرِ
مِنَ اَلْقَضَاءِ اَلَّذِی لاَ یُرَدُّ وَ لاَ یُبَدَّلُ وَ لاَ یُغَیَّرُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ اَلْحَرَامِ اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ اَلْمَشْکُورِ
سَعْیُهُمُ اَلْمَغْفُورِ ذَنْبُهُمُ اَلْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اِجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُعْتِقَ رَقَبَتِی مِنَ اَلنَّارِ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ وَ لَمْ یَسْأَلِ اَلْعِبَادُ مِثْلَکَ جُوداً وَ کَرَماً وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ وَ لَمْ یُرْغَبْ إِلَى مِثْلِکَ
أَنْتَ مَوْضِعُ مَسْأَلَهِ اَلسَّائِلِینَ وَ مُنْتَهَى رَغْبَهِ اَلرَّاغِبِینَ أَسْأَلُکَ بِأَعْظَمِ اَلْمَسَائِلِ کُلِّهَا وَ أَفْضَلِهَا وَ أَنْجَحِهَا
اَلَّتِی یَنْبَغِی لِلْعِبَادِ أَنْ یَسْأَلُوکَ بِهَا یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ وَ بِأَسْمَائِکَ مَا عَلِمْتُ مِنْهَا وَ مَا لَمْ أَعْلَمْ
وَ بِأَسْمَائِکَ اَلْحُسْنَى وَ أَمْثَالِکَ اَلْعُلْیَا وَ نِعْمَتِکَ اَلَّتِی لاَ تُحْصَى وَ بِأَکْرَمِ أَسْمَائِکَ عَلَیْکَ
وَ أَحَبِّهَا إِلَیْکَ وَ أَشْرَفِهَا عِنْدَکَ مَنْزِلَهً وَ أَقْرَبِهَا مِنْکَ وَسِیلَهً وَ أَجْزَلِهَا مِنْکَ ثَوَاباً
وَ أَسْرَعِهَا لَدَیْکَ إِجَابَهً وَ بِاسْمِکَ اَلْمَکْنُونِ اَلْمَخْزُونِ اَلْحَیِّ اَلْقَیُّومِ اَلْأَکْبَرِ اَلْأَجَلِّ
اَلَّذِی تُحِبُّهُ وَ تَهْوَاهُ وَ تَرْضَى عَمَّنْ دَعَاکَ بِهِ وَ تَسْتَجِیبُ لَهُ دُعَاءَهُ وَ حَقٌّ عَلَیْکَ أَلاَّ تُخَیِّبَ سَائِلَکَ
وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اِسْمٍ هُوَ لَکَ فِی اَلتَّوْرَاهِ وَ اَلْإِنْجِیلِ وَ اَلزَّبُورِ وَ اَلْقُرْآنِ [ اَلْفُرْقَانِ ] وَ بِکُلِّ اِسْمٍ دَعَاکَ بِهِ حَمَلَهُ عَرْشِکَ
وَ مَلاَئِکَهُ سَمَاوَاتِکَ وَ جَمِیعُ اَلْأَصْنَافِ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ نَبِیٍّ أَوْ صِدِّیقٍ أَوْ شَهِیدٍ وَ بِحَقِّ اَلرَّاغِبِینَ إِلَیْکَ اَلْفَرِقِینَ
مِنْکَ اَلْمُتَعَوِّذِینَ بِکَ وَ بِحَقِّ مُجَاوِرِی بَیْتِکَ اَلْحَرَامِ حُجَّاجاً وَ مُعْتَمِرِینَ وَ مُقَرَّبِینَ وَ مُقَدِّسِینَ وَ اَلْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِکَ
وَ بِحَقِّ کُلِّ عَبْدٍ مُتَعَبِّدٍ لَکَ فِی بَرٍّ أَوْ بَحْرٍ أَوْ سَهْلٍ أَوْ جَبَلٍ أَدْعُوکَ دُعَاءَ مَنْ قَدِ اِشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ وَ کَثُرَتْ ذُنُوبُهُ
وَ عَظُمَ جُرْمُهُ وَ ضَعُفَ کَدْحُهُ دُعَاءَ مَنْ لاَ یَجِدُ لِنَفْسِهِ سَادّاً وَ لاَ لِضَعْفِهِ مُعَوَّلاً وَ لاَ لِذَنْبِهِ غَافِراً غَیْرَکَ
هَارِباً إِلَیْکَ مُتَعَوِّذاً بِکَ مُتَعَبِّداً لَکَ غَیْرَ مُسْتَکْبِرٍ وَ لاَ مُسْتَنْکِفٍ خَائِفاً بَائِساً فَقِیراً مُسْتَجِیراً بِکَ
أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ وَ عَظَمَتِکَ وَ جَبَرُوتِکَ وَ سُلْطَانِکَ وَ مُلْکِکَ وَ بَهَائِکَ وَ جُودِکَ وَ کَرَمِکَ وَ بِآلاَئِکَ
وَ حُسْنِکَ وَ جَمَالِکَ وَ بِقُوَّتِکَ عَلَى مَا أَرَدْتَ مِنْ خَلْقِکَ أَدْعُوکَ یَا رَبِّ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ رَهْبَهً وَ رَغْبَهً
وَ تَخَشُّعاً وَ تَمَلُّقاً وَ تَضَرُّعاً وَ إِلْحَافاً وَ إِلْحَاحاً خَاضِعاً لَکَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ وَحْدَکَ لاَ شَرِیکَ لَکَ
یَا قُدُّوسُ ثَلاَثاً یَا اَللَّهُ ثَلاَثاً یَا رَحْمَانُ ثَلاَثاً یَا رَحِیمُ ثَلاَثاً
یَا رَبِّ ثَلاَثاً أَعُوذُ بِکَ یَا اَللَّهُ اَلْوَاحِدُ اَلْأَحَدُ اَلصَّمَدُ اَلْوَتْرُ اَلْمُتَکَبِّرُ اَلْمُتَعَالِ
وَ أَسْأَلُکَ بِجَمِیعِ مَا دَعَوْتُکَ بِهِ وَ بِأَسْمَائِکَ اَلَّتِی تَمْلَأُ أَرْکَانَکَ کُلَّهَا أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ اِغْفِرْ لِی ذَنْبِی وَ اِرْحَمْنِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ اَلْعَظِیمِ وَ تَقَبَّلْ مِنِّی شَهْرَ رَمَضَانَ وَ صِیَامَهُ
وَ قِیَامَهُ فَرْضَهُ وَ نَوَافِلَهُ وَ اِغْفِرْ لِی وَ اِرْحَمْنِی وَ اُعْفُ عَنِّی وَ لاَ تَجْعَلْهُ آخِرَ شَهْرِ رَمَضَانَ صُمْتُهُ لَکَ
وَ عَبَدْتُکَ فِیهِ وَ لاَ تَجْعَلْ وَدَاعِی إِیَّاهُ وَدَاعَ خُرُوجِی مِنَ اَلدُّنْیَا اَللَّهُمَّ أَوْجِبْ لِی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ مَغْفِرَتِکَ
وَ رِضْوَانِکَ وَ خَشْیَتِکَ أَفْضَلَ مَا أَعْطَیْتَ أَحَداً مِمَّنْ عَبَدَکَ فِیهِ اَللَّهُمَّ لاَ تَجْعَلْنِی أَخْسَرَ مَنْ سَأَلَکَ فِیهِ
وَ اِجْعَلْنِی مِمَّنْ أَعْتَقْتَهُ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مِنَ اَلنَّارِ وَ غَفَرْتَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ
وَ أَوْجَبْتَ لَهُ أَفْضَلَ مَا رَجَاکَ وَ أَمَّلَهُ مِنْکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ اَللَّهُمَّ اُرْزُقْنِی اَلْعَوْدَ فِی صِیَامِهِ لَکَ
وَ عِبَادَتِکَ فِیهِ وَ اِجْعَلْنِی مِمَّنْ کَتَبْتَهُ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ اَلْحَرَامِ اَلْمَبْرُورِ
حَجُّهُمُ اَلْمَغْفُورِ لَهُمْ ذَنْبُهُمُ اَلْمُتَقَبَّلِ عَمَلُهُمْ آمِینَ آمِینَ رَبَّ اَلْعَالَمِینَ
اَللَّهُمَّ لاَ تَدَعْ لِی فِیهِ ذَنْباً إِلاَّ غَفَرْتَهُ وَ لاَ خَطِیئَهً إِلاَّ مَحَوْتَهَا وَ لاَ عَثْرَهً إِلاَّ أَقَلْتَهَا
وَ لاَ دَیْناً إِلاَّ قَضَیْتَهُ وَ لاَ عَیْلَهً إِلاَّ أَغْنَیْتَهَا وَ لاَ هَمّاً إِلاَّ فَرَّجْتَهُ وَ لاَ فَاقَهً إِلاَّ سَدَدْتَهَا
وَ لاَ عُرْیَاناً إِلاَّ کَسَوْتَهُ وَ لاَ مَرَضاً إِلاَّ شَفَیْتَهُ وَ لاَ دَاءً إِلاَّ أَذْهَبْتَهُ وَ لاَ حَاجَهً مِنْ حَوَائِجِ اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَهِ
إِلاَّ قَضَیْتَهَا عَلَى أَفْضَلِ أَمَلِی وَ رَجَائِی فِیکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ لاٰ تُزِغْ قُلُوبَنٰا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنٰا وَ لاَ تُذِلَّنَا بَعْدَ إِذْ أَعْزَزْتَنَا وَ لاَ تَضَعْنَا بَعْدَ إِذْ رَفَعْتَنَا
وَ لاَ تُهِنَّا بَعْدَ إِذْ أَکْرَمْتَنَا وَ لاَ تُفْقِرْنَا بَعْدَ إِذْ أَغْنَیْتَنَا وَ لاَ تَمْنَعْنَا بَعْدَ إِذْ أَعْطَیْتَنَا
وَ لاَ تَحْرِمْنَا بَعْدَ إِذْ رَزَقْتَنَا وَ لاَ تُغَیِّرْ شَیْئاً مِنْ نِعْمَتِکَ عَلَیْنَا وَ إِحْسَانِکَ إِلَیْنَا لِشَیْءٍ کَانَ مِنْ ذُنُوبِنَا
وَ لاَ لِمَا هُوَ کَائِنٌ مِنَّا فَإِنَّ فِی کَرَمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ فَضْلِکَ سَعَهً لِمَغْفِرَهِ ذُنُوبِنَا
فَاغْفِرْ لَنَا وَ تَجَاوَزْ عَنَّا وَ لاَ تُعَاقِبْنَا عَلَیْهَا یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ أَکْرِمْنِی فِی مَجْلِسِی هَذَا کَرَامَهً لاَ تُهِینُنِی بَعْدَهَا أَبَداً
وَ أَعِزَّنِی عِزّاً لاَ تُذِلُّنِی بَعْدَهُ أَبَداً وَ عَافِنِی عَافِیَهً لاَ تَبْتَلِینِی بَعْدَهَا أَبَداً
وَ اِرْفَعْنِی رِفْعَهً لاَ تَضَعُنِی بَعْدَهَا أَبَداً وَ اِصْرِفْ عَنِّی شَرَّ کُلِّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ
وَ شَرَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ شَرَّ کُلِّ قَرِیبٍ أَوْ بَعِیدٍ وَ شَرَّ کُلِّ صَغِیرٍ أَوْ کَبِیرٍ وَ شَرَّ کُلِّ دَابَّهٍ
أَنْتَ آخِذٌ بِنٰاصِیَتِهٰا إِنَّ رَبِّی عَلىٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ اَللَّهُمَّ مَا کَانَ فِی قَلْبِی مِنْ شَکٍّ أَوْ رِیبَهٍ أَوْ جُحُودٍ
أَوْ قُنُوطٍ أَوْ فَرَحٍ أَوْ مَرَحٍ أَوْ بَذَخٍ أَوْ بَطَرٍ أَوْ خُیَلاَءَ أَوْ رِیَاءٍ أَوْ سُمْعَهٍ أَوْ شِقَاقٍ أَوْ نِفَاقٍ أَوْ کُفْرٍ
أَوْ فُسُوقٍ أَوْ مَعْصِیَهٍ أَوْ شَیْءٍ لاَ تُحِبُّ عَلَیْهِ وَلِیّاً لَکَ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَمْحُوَهُ مِنْ قَلْبِی وَ تُبَدِّلَنِی مَکَانَهُ إِیمَاناً بِوَعْدِکَ
وَ رِضًى بِقَضَائِکَ وَ وَفَاءً بِعَهْدِکَ وَ وَجَلاً مِنْکَ وَ زُهْداً فِی اَلدُّنْیَا وَ رَغْبَهً فِیمَا عِنْدَکَ وَ ثِقَهً بِکَ
وَ طُمَأْنِینَهً إِلَیْکَ وَ تَوْبَهً نَصُوحاً إِلَیْکَ اَللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ بَلَّغْتَنَاهُ وَ إِلاَّ فَأَخِّرْ آجَالَنَا إِلَى قَابِلٍ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ فِی یُسْرٍ مِنْکَ
وَ عَافِیَهٍ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ وَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کَثِیراً وَ رَحْمَهُ اَللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
ثُمَّ قُلِ
سپس بگو:
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی بَلَّغَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعَانَنَا عَلَى صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ حَتَّى تَقَضَّتْ آخِرَ لَیْلَهٍ مِنْهُ
وَ لَمْ یَبْتَلِنَا فِیهِ بِارْتِکَابِ مُحَرَّمٍ وَ لاَ اِنْتِهَاکِ حُرْمَهٍ وَ لاَ أَکْلِ رِبًا وَ لاَ بِعُقُوقِ وَالِدَیْنِ
وَ لاَ قَطْعِ رَحِمٍ وَ لاَ بِشَیْءٍ مِنَ اَلْبَوَائِقِ وَ اَلْکَبَائِرِ وَ أَنْوَاعِ اَلْبَلاَیَا اَلَّتِی قَدْ یَلِی بِهَا مَنْ هُوَ خَیْرٌ مِنِّی
اَللَّهُمَّ فَلَکَ اَلْحَمْدُ شُکْراً عَلَى مَا عَافَیْتَنِی وَ حُسْنِ مَا أَبْلَیْتَنِی إِلَهِی أُثْنِی عَلَیْکَ أَحْسَنَ اَلثَّنَاءِ لِأَنَّ بَلاَءَکَ عِنْدِی أَحْسَنُ اَلْبَلاَءِ
أَوْقَرْتَنِی نِعَماً وَ أَوْقَرْتُ نَفْسِی ذُنُوباً کَمْ مِنْ نِعْمَهٍ لَکَ یَا سَیِّدِی أَسْبَغْتَهَا عَلَیَّ لَمْ أُؤَدِّ شُکْرَهَا
وَ کَمْ مِنْ خَطِیئَهٍ أَحْصَیْتَهَا عَلَیَّ أَسْتَحْیِی مِنْ ذِکْرِهَا وَ أَخَافُ جَزَاءَهَا وَ أَحْذَرُ مَعَرَّتَهَا إِنْ لَمْ تَعْفُ لِی عَنْهَا أَکُنْ مِنَ اَلْخَاسِرِینَ
إِلَهِی فَإِنِّی أَعْتَرِفُ لَکَ بِذُنُوبِی وَ أَذْکُرُ لَکَ حَاجَتِی وَ أَشْکُو إِلَیْکَ مَسْکَنَتِی وَ فَاقَتِی وَ قَسْوَهَ قَلْبِی وَ مَیْلَ نَفْسِی
فَإِنَّکَ قُلْتَ فَمَا اِسْتَکٰانُوا لِرَبِّهِمْ وَ مٰا یَتَضَرَّعُونَ وَ هَا أَنَا ذَا قَدِ اِسْتَجَرْتُ بِکَ وَ قَعَدْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکِیناً مُتَضَرِّعاً
إِلَیْکَ رَاجِیاً لِمَا أُرِیدُ مِنَ اَلثَّوَابِ بِصِیَامِی وَ صَلاَتِی وَ قَدْ عَرَفْتَ حَاجَتِی وَ مَسْکَنَتِی إِلَى رَحْمَتِکَ وَ اَلثَّبَاتِ عَلَى هُدَاکَ
وَ قَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ هَرَبَ اَلْعَبْدِ اَلسَّوْءِ إِلَى اَلْمَوْلَى اَلْکَرِیمِ یَا مَوْلاَیَ وَ تَقَرَّبْتُ إِلَیْکَ
فَأَسْأَلُکَ بِوَحْدَانِیَّتِکَ لَمَّا صَلَّیْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاَهً کَبِیرَهً کَرِیمَهً شَرِیفَهً تُوجَبُ لِی بِهَا شَفَاعَتُهُمْ فِی اَلْقِیَامَهِ عِنْدَکَ
وَ صَلَّیْتَ عَلَى مَلاَئِکَتِکَ اَلْمُقَرَّبِینَ وَ أَنْبِیَائِکَ اَلْمُرْسَلِینَ وَ أَسْأَلُکَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ
لَمَّا غَفَرْتَ لِی فِی هَذَا اَلْیَوْمِ مَغْفِرَهً لاَ أَشْقَى بَعْدَهَا أَبَداً إِنَّکَ عَلىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ وَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کَثِیراً وَ رَحْمَهُ اَللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
[1] ) سوره البقره، آیه 185.
دعای وداع ماه رمضان (مصباح المتهجد)
فصل فی وداع شهر رمضان
فصل وداع ماه رمضان
اَللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ اَلْمُنْزَلِ عَلَى لِسَانِ نَبِیِّکَ اَلْمُرْسَلِ
صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَوْلُکَ حَقٌّ (شَهْرُ رَمَضٰانَ اَلَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ اَلْقُرْآنُ
هُدىً لِلنّٰاسِ وَ بَیِّنٰاتٍ مِنَ اَلْهُدىٰ وَ اَلْفُرْقٰانِ) [1] وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ
قَدْ تَصَرَّمَ فَأَسْأَلُکَ بِوَجْهِکَ اَلْکَرِیمِ وَ کَلِمَاتِکَ اَلتَّامَّهِ
إِنْ کَانَ بَقِیَ عَلَیَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِی أَوْ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی عَلَیْهِ أَوْ تُقَایِسَنِی بِهِ
أَنْ لاَ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اَللَّیْلَهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ هَذَا اَلشَّهْرُ إِلاَّ وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِی یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ لَکَ اَلْحَمْدُ بِمَحَامِدِکَ کُلِّهَا أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا مَا قُلْتَ لِنَفْسِکَ مِنْهَا
وَ مَا قَالَ لَکَ اَلْخَلاَئِقُ اَلْحَامِدُونَ اَلْمُجْتَهِدُونَ اَلْمُعَدِّدُونَ اَلْمُؤْثِرُونَ فِی ذِکْرِکَ وَ اَلشُّکْرَ لَکَ
اَلَّذِینَ أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّکَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ اَلْمُقَرَّبِینَ
وَ اَلنَّبِیِّینَ وَ اَلْمُرْسَلِینَ وَ أَصْنَافِ اَلنَّاطِقِینَ اَلْمُسْتَجِیرِینَ لَکَ مِنْ جَمِیعِ اَلْعَالَمِینَ
عَلَى أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ عَلَیْنَا مِنْ نِعَمِکَ وَ عِنْدَنَا مِنْ قَسْمِکَ وَ إِحْسَانِکَ وَ تَظَاهُرِ اِمْتِنَانِکَ
فَذَلِکَ مُنْتَهَى اَلْحَمْدِ اَلْخَالِدِ اَلدَّائِمِ اَلرَّاکِدِ اَلْمُخَلَّدِ اَلسَّرْمَدِ
اَلَّذِی لاَ یَنْفَدُ طُولَ اَلْأَبَدِ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ أَعَنْتَنَا عَلَیْهِ
حَتَّى قَضَیْتَ عَنَّا صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ مِنْ صَلاَهٍ وَ مَا کَانَ مِنَّا فِیهِ مِنْ بُرٍّ أَوْ شُکْرٍ أَوْ ذِکْرٍ-
اَللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِکَ وَ تَجَاوُزِکَ وَ عَفْوِکَ وَ صَفْحِکَ وَ غُفْرَانِکَ وَ حَقِیقَهِ رِضْوَانِکَ
حَتَّى تُظْفِرَنَا فِیهِ بِکُلِّ خَیْرٍ مَطْلُوبٍ وَ جَزِیلِ عَطَاءٍ مَوْهُوبٍ
وَ تُؤْمِنَنَا فِیهِ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ مَرْهُوبٍ وَ ذَنْبٍ مَکْسُوبٍ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِعَظِیمِ مَا سَأَلَکَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ کَرِیمِ أَسْمَائِکَ وَ جَزِیلِ ثَنَائِکَ وَ خَاصَّهِ دُعَائِکَ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ أَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنَا هَذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضَانٍ مَرَّ عَلَیْنَا مُنْذُ أَنْزَلْتَنَا إِلَى اَلدُّنْیَا بَرَکَهً فِی عِصْمَهِ دِینِی وَ خَلاَصِ نَفْسِی
وَ قَضَاءِ حَاجَتِی وَ شَفِّعْنِی فِی مَسَائِلِی وَ تَمَامِ اَلنِّعْمَهِ عَلَیَّ وَ صَرْفِ اَلسُّوءِ عَنِّی وَ لِبَاسِ اَلْعَافِیَهِ لِی
وَ أَنْ تَجْعَلَنِی بِرَحْمَتِکَ مِمَّنْ حُزْتَ لَهُ لَیْلَهَ اَلْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا لَهُ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
فِی أَعْظَمِ اَلْأَجْرِ وَ کَرَائِمِ اَلذُّخْرِ وَ طُولِ اَلْعُمُرِ وَ حُسْنِ اَلشُّکْرِ وَ دَوَامِ اَلْیُسْرِ
اَللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ وَ طَوْلِکَ وَ عَفْوِکَ وَ نَعْمَائِکَ وَ جَلاَلِکَ وَ قَدِیمِ إِحْسَانِکَ وَ اِمْتِنَانِکَ
أَنْ لاَ تَجْعَلَهُ آخِرَ اَلْعَهْدِ مِنَّا لِشَهْرِ رَمَضَانَ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ مِنْ قَابِلٍ عَلَى أَحْسَنِ حَالٍ
وَ تُعَرِّفَنِی هِلاَلَهُ مَعَ اَلنَّاظِرِینَ إِلَیْهِ وَ اَلْمُتَعَرِّفِینَ لَهُ فِی أَعْفَى عَافِیَتِکَ وَ أَتَمِّ نِعْمَتِکَ
وَ أَوْسَعِ رَحْمَتِکَ وَ أَجْزَلِ قَسْمِکَ اَللَّهُمَّ یَا رَبِّیَ اَلَّذِی لَیْسَ لِی رَبٌّ غَیْرُهُ
لاَ یَکُونُ هَذَا اَلْوَدَاعُ مِنِّی وَدَاعَ فَنَاءٍ وَ لاَ آخِرَ اَلْعَهْدِ مِنَ اَللِّقَاءِ حَتَّى تُرِیَنِیهِ مِنْ قَابِلٍ
فِی أَسْبَغِ اَلنِّعَمِ وَ أَفْضَلِ اَلرَّجَاءِ وَ أَنَا لَکَ عَلَى أَحْسَنِ اَلْوَفَاءِ إِنَّکَ سَمِیعُ اَلدُّعٰاءِ
اَللَّهُمَّ اِسْمَعْ دُعَائِی وَ اِرْحَمْ تَضَرُّعِی وَ تَذَلُّلِی لَکَ وَ اِسْتِکَانَتِی وَ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ
وَ أَنَا لَکَ سِلْمٌ لاَ أَرْجُو نَجَاحاً وَ لاَ مُعَافَاهً وَ لاَ تَشْرِیفاً وَ لاَ تَبْلِیغاً إِلاَّ بِکَ وَ مِنْکَ
فَامْنُنْ عَلَیَّ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ بِتَبْلِیغِی شَهْرَ رَمَضَانَ
وَ أَنَا مُعَافًى مِنْ کُلِّ مَکْرُوهٍ وَ مَحْذُورٍ وَ مِنْ جَمِیعِ اَلْبَوَائِقِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی أَعَانَنَا عَلَى صِیَامِ هَذَا اَلشَّهْرِ وَ قِیَامِهِ حَتَّى بَلَغْنَا آخِرَ لَیْلَهٍ مِنْهُ
(ادامه دعا به سند دیگر)
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَحَبِّ مَا دُعِیتَ وَ أَرْضَى مَا رَضِیتَ بِهِ عَنْ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لاَ تَجْعَلَ وَدَاعِی شَهْرَ رَمَضَانَ وَدَاعَ خُرُوجِی مِنَ اَلدُّنْیَا
وَ لاَ وَدَاعَ آخِرِ عِبَادَتِکَ فِیهِ وَ لاَ آخِرَ صَوْمِی لَکَ وَ اُرْزُقْنِی اَلْعَوْدَ فِیهِ ثُمَّ اَلْعَوْدَ فِیهِ بِرَحْمَتِکَ یَا وَلِیَّ اَلْمُؤْمِنِینَ
وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلَیْلَهِ اَلْقَدْرِ وَ اِجْعَلْهَا لِی خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ رَبَّ اَللَّیْلِ وَ اَلنَّهَارِ وَ اَلْجِبَالِ وَ اَلْبِحَارِ
وَ اَلظُّلَمِ وَ اَلْأَنْوَارِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَلسَّمَاءِ یَا بَارِئُ یَا مُصَوِّرُ یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا قَیُّومُ
یَا بَدِیعُ لَکَ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَى وَ اَلْأَمْثَالُ اَلْعُلْیَا وَ اَلْکِبْرِیَاءُ وَ اَلْآلاَءُ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اِسْمِی فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ فِی اَلسُّعَدَاءِ وَ رُوحِی مَعَ اَلشُّهَدَاءِ
وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَهً وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً لاَ یَشُوبُهُ شَکٌّ
وَ رِضًى بِمَا قَسَمْتَ لِی وَ أَنْ تُؤْتِیَنِی فِی اَلدُّنْیٰا حَسَنَهً وَ فِی اَلْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ أَنْ تَقِیَنِی عَذَابَ اَلنَّارِ
اَللَّهُمَّ اِجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ اَلْأَمْرِ اَلْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ اَلْأَمْرِ اَلْحَکِیمِ فِی لَیْلَهِ اَلْقَدْرِ
مِنَ اَلْقَضَاءِ اَلَّذِی لاَ یُرَدُّ وَ لاَ یُبَدَّلُ وَ لاَ یُغَیَّرُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ اَلْحَرَامِ اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ اَلْمَشْکُورِ
سَعْیُهُمُ اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ اَلْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اِجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُعْتِقَ رَقَبَتِی مِنَ اَلنَّارِ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ وَ لَمْ یَسْأَلِ اَلْعِبَادُ مِثْلَکَ جُوداً وَ کَرَماً وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ وَ لَمْ یُرْغَبْ إِلَى مِثْلِکَ
أَنْتَ مَوْضِعُ مَسْأَلَهِ اَلسَّائِلِینَ وَ مُنْتَهَى رَغْبَهِ اَلرَّاغِبِینَ أَسْأَلُکَ بِأَعْظَمِ اَلْمَسَائِلِ کُلِّهَا وَ أَفْضَلِهَا وَ أَنْجَحِهَا
اَلَّتِی یَنْبَغِی لِلْعِبَادِ أَنْ یَسْأَلُوکَ بِهَا یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ وَ بِأَسْمَائِکَ مَا عَلِمْتُ مِنْهَا وَ مَا لَمْ أَعْلَمْ
وَ بِأَسْمَائِکَ اَلْحُسْنَى وَ أَمْثَالِکَ اَلْعُلْیَا وَ بِنِعْمَتِکَ اَلَّتِی لاَ تُحْصَى وَ بِأَکْرَمِ أَسْمَائِکَ عَلَیْکَ
وَ أَحَبِّهَا إِلَیْکَ وَ أَشْرَفِهَا عِنْدَکَ مَنْزِلَهً وَ أَقْرَبِهَا مِنْکَ وَسِیلَهً وَ أَجْزَلِهَا مِنْکَ ثَوَاباً
وَ أَسْرَعِهَا لَدَیْکَ إِجَابَهً وَ بِاسْمِکَ اَلْمَکْنُونِ اَلْمَخْزُونِ اَلْحَیِّ اَلْقَیُّومِ اَلْأَکْبَرِ اَلْأَجَلِّ
اَلَّذِی تُحِبُّهُ وَ تَهْوَاهُ وَ تَرْضَى عَمَّنْ دَعَاکَ بِهِ وَ تَسْتَجِیبُ لَهُ دُعَاءَهُ وَ حَقٌّ عَلَیْکَ أَنْ لاَ تُخَیِّبَ سَائِلَکَ
وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اِسْمٍ هُوَ لَکَ فِی اَلتَّوْرَاهِ وَ اَلْإِنْجِیلِ وَ اَلزَّبُورِ وَ اَلْقُرْآنِ وَ بِکُلِّ اِسْمٍ دَعَاکَ بِهِ حَمَلَهُ عَرْشِکَ
وَ مَلاَئِکَهُ سَمَاوَاتِکَ وَ جَمِیعُ اَلْأَصْنَافِ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ نَبِیٍّ أَوْ صِدِّیقٍ أَوْ شَهِیدٍ وَ بِحَقِّ اَلرَّاغِبِینَ إِلَیْکَ اَلْفَرِقِینَ
مِنْکَ اَلْمُتَعَوِّذِینَ بِکَ وَ بِحَقِّ مُجَاوِرِی بَیْتِکَ اَلْحَرَامِ حُجَّاجاً وَ مُعْتَمِرِینَ وَ مُقَدِّسِینَ وَ اَلْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِکَ
وَ بِحَقِّ کُلِّ عَبْدٍ مُتَعَبِّدٍ لَکَ فِی بَرٍّ أَوْ بَحْرٍ أَوْ سَهْلٍ أَوْ جَبَلٍ أَدْعُوکَ دُعَاءَ مَنْ قَدِ اِشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ وَ کَثُرَتْ ذُنُوبُهُ
وَ عَظُمَ جُرْمُهُ وَ ضَعُفَ کَدْحُهُ دُعَاءَ مَنْ لاَ یَجِدُ لِنَفْسِهِ سَادّاً وَ لاَ لِضَعْفِهِ مُقَوِّیاً وَ لاَ لِذَنْبِهِ غَافِراً غَیْرَکَ
هَارِباً إِلَیْکَ مُتَعَوِّذاً بِکَ مُتَبَعِّداً لَکَ غَیْرَ مُسْتَکْبِرٍ وَ لاَ مُسْتَنْکِفٍ خَائِفاً بَائِساً فَقِیراً مُسْتَجِیراً بِکَ
أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ وَ عَظَمَتِکَ وَ جَبَرُوتِکَ وَ سُلْطَانِکَ وَ بِمُلْکِکَ وَ بِبَهَائِکَ وَ جُودِکَ وَ کَرَمِکَ وَ بِآلاَئِکَ
وَ حُسْنِکَ وَ جَمَالِکَ وَ بِقُوَّتِکَ عَلَى مَا أَرَدْتَ مِنْ خَلْقِکَ أَدْعُوکَ یَا رَبِّ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ رَهْبَهً وَ رَغْبَهً
وَ تَخَشُّعاً وَ تَمَلُّقاً وَ تَضَرُّعاً وَ إِلْحَافاً وَ إِلْحَاحاً خَاضِعاً لَکَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ وَحْدَکَ لاَ شَرِیکَ لَکَ
یَا قُدُّوسُ یَا قُدُّوسُ یَا قُدُّوسُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ
یَا رَبِّ یَا رَبِّ یَا رَبِّ أَعُوذُ بِکَ یَا اَللَّهُ اَلْوَاحِدُ اَلْأَحَدُ اَلصَّمَدُ اَلْوَتْرُ اَلْمُتَکَبِّرُ اَلْمُتَعَالِ
وَ أَسْأَلُکَ بِجَمِیعِ مَا دَعَوْتُکَ بِهِ وَ بِأَسْمَائِکَ اَلَّتِی تَمْلَأُ أَرْکَانَکَ کُلَّهَا أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ اِغْفِرْ لِی وَ اِرْحَمْنِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ اَلْعَظِیمِ وَ تَقَبَّلْ مِنِّی شَهْرَ رَمَضَانَ وَ صِیَامَهُ
وَ قِیَامَهُ وَ فَرْضَهُ وَ نَوَافِلَهُ وَ اِغْفِرْ لِی وَ اِرْحَمْنِی وَ اُعْفُ عَنِّی وَ لاَ تَجْعَلْهُ آخِرَ شَهْرِ رَمَضَانٍ صُمْتُهُ لَکَ
وَ عَبَدْتُکَ فِیهِ وَ لاَ تَجْعَلْ وَدَاعِی إِیَّاهُ وَدَاعَ خُرُوجِی مِنَ اَلدُّنْیَا اَللَّهُمَّ أَوْجِبْ لِی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ مَغْفِرَتِکَ
وَ رِضْوَانِکَ وَ خَشْیَتِکَ أَفْضَلَ مَا أَعْطَیْتَ أَحَداً مِمَّنْ عَبَدَکَ فِیهِ اَللَّهُمَّ لاَ تَجْعَلْنِی أَخْسَرَ مَنْ سَأَلَکَ فِیهِ
وَ اِجْعَلْنِی مِمَّنْ أَعْتَقْتَهُ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مِنَ اَلنَّارِ وَ غَفَرْتَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ
وَ أَوْجَبْتَ لَهُ أَفْضَلَ مَا رَجَاکَ وَ أَمَّلَهُ مِنْکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ اَللَّهُمَّ اُرْزُقْنِی اَلْعَوْدَ فِی صِیَامِهِ لَکَ
وَ عِبَادَتِکَ فِیهِ وَ اِجْعَلْنِی مِمَّنْ کَتَبْتَهُ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ اَلْحَرَامِ اَلْمَبْرُورِ
حَجُّهُمُ اَلْمَغْفُورِ لَهُمْ ذَنْبُهُمُ اَلْمُتَقَبَّلِ عَمَلُهُمْ آمِینَ آمِینَ آمِینَ رَبَّ اَلْعَالَمِینَ
اَللَّهُمَّ لاَ تَدَعْ لِی فِیهِ ذَنْباً إِلاَّ غَفَرْتَهُ وَ لاَ خَطِیئَهً إِلاَّ مَحَوْتَهَا وَ لاَ عَثْرَهً إِلاَّ أَقَلْتَهَا
وَ لاَ دَیْناً إِلاَّ قَضَیْتَهُ وَ لاَ عَیْلَهً إِلاَّ أَغْنَیْتَهَا وَ لاَ هَمّاً إِلاَّ فَرَّجْتَهُ وَ لاَ فَاقَهً إِلاَّ سَدَدْتَهَا
وَ لاَ عُرْیاً إِلاَّ کَسَوْتَهُ وَ لاَ مَرَضاً إِلاَّ شَفَیْتَهُ وَ لاَ دَاءً إِلاَّ أَذْهَبْتَهُ وَ لاَ حَاجَهً مِنْ حَوَائِجِ اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَهِ
إِلاَّ قَضَیْتَهَا عَلَى أَفْضَلِ أَمَلِی وَ رَجَائِی فِیکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ لاٰ تُزِغْ قُلُوبَنٰا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنٰا وَ لاَ تُذِلَّنَا بَعْدَ إِذْ أَعْزَزْتَنَا وَ لاَ تَضَعْنَا بَعْدَ إِذْ رَفَعْتَنَا
وَ لاَ تُهِنَّا بَعْدَ إِذْ أَکْرَمْتَنَا وَ لاَ تُفْقِرْنَا بَعْدَ إِذْ أَغْنَیْتَنَا وَ لاَ تَمْنَعْنَا بَعْدَ إِذْ أَعْطَیْتَنَا
وَ لاَ تَحْرِمْنَا بَعْدَ إِذْ رَزَقْتَنَا وَ لاَ تُغَیِّرْ شَیْئاً مِنْ نِعَمِکَ عَلَیْنَا وَ إِحْسَانِکَ إِلَیْنَا لِشَیْءٍ کَانَ مِنْ ذُنُوبِنَا
وَ لاَ لِمَا هُوَ کَائِنٌ مِنَّا فَإِنَّ فِی کَرَمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ فَضْلِکَ سَعَهً لِمَغْفِرَهِ ذُنُوبِنَا
فَاغْفِرْ لَنَا وَ تَجَاوَزْ عَنَّا وَ لاَ تُعَاقِبْنَا عَلَیْهَا یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ
اَللَّهُمَّ أَکْرِمْنِی فِی مَجْلِسِی هَذَا کَرَامَهً لاَ تُهِینُنِی بَعْدَهَا أَبَداً
وَ أَعِزَّنِی عِزّاً لاَ تُذِلُّنِی بَعْدَهُ أَبَداً وَ عَافِنِی عَافِیَهً لاَ تَبْتَلِینِی بَعْدَهَا أَبَداً
وَ اِرْفَعْنِی رِفْعَهً لاَ تَضَعُنِی بَعْدَهَا أَبَداً وَ اِصْرِفْ عَنِّی شَرَّ کُلِّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ
وَ شَرَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ شَرَّ کُلِّ قَرِیبٍ أَوْ بَعِیدٍ وَ شَرَّ کُلِّ صَغِیرٍ أَوْ کَبِیرٍ وَ شَرَّ کُلِّ دَابَّهٍ
أَنْتَ (آخِذٌ بِنٰاصِیَتِهٰا إِنَّ رَبِّی عَلىٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ) [2] اَللَّهُمَّ مَا کَانَ فِی قَلْبِی مِنْ شَکٍّ أَوْ رَیْبَهٍ أَوْ جُحُودٍ
أَوْ قُنُوطٍ أَوْ فَرَحٍ أَوْ مَرَحٍ أَوْ بَطَرٍ أَوْ بَذَخٍ أَوْ خُیَلاَءَ أَوْ رِیَاءٍ أَوْ سُمْعَهٍ أَوْ شِقَاقٍ أَوْ نِفَاقٍ أَوْ کُفْرٍ
أَوْ فُسُوقٍ أَوْ مَعْصِیَهٍ أَوْ شَیْءٍ لاَ تُحِبُّ عَلَیْهِ وَلِیّاً لَکَ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تَمْحُوَهُ مِنْ قَلْبِی وَ تُبَدِّلَنِی مَکَانَهُ إِیمَاناً بِوَعْدِکَ
وَ رِضًى بِقَضَائِکَ وَ وَفَاءً بِعَهْدِکَ وَ وَجَلاً مِنْکَ وَ زُهْداً فِی اَلدُّنْیَا وَ رَغْبَهً فِیمَا عِنْدَکَ وَ ثِقَهً بِکَ
وَ طُمَأْنِینَهً إِلَیْکَ وَ تَوْبَهً نَصُوحاً إِلَیْکَ اَللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ بَلَّغْتَنَاهُ وَ إِلاَّ فَأَخِّرْ آجَالَنَا إِلَى قَابِلٍ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ فِی یُسْرٍ مِنْکَ
وَ عَافِیَهٍ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ- وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کَثِیراً وَ رَحْمَهُ اَللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
[1]) سوره البقره، آیه 185
[2]) سوره هود، آیه 56.