اهل یثرب
نام قبلی شهر مدینه است. از شهرهای باستانی است که در کتیبه های معینی از آن نام برده شده است. این شهر از جمله محل هایی بود که گروهی از نیروهای معینی در آن اقامت داشتند.(1) برخی از راویان اخبار گمان برده اند که این شهر به دلیل انتساب به یثرب بن قانیه که نسبش به سام بن نوح می رسد، به این نام خوانده شده است و او نخستین کسی بود که هنگام پراکنده شدن خاندان نوح علیه السلام در این سرزمین فرود آمد.(2) دیگران گمان کرده اند که نام یثرب ماخوذ از ثرب به معنای فساد یا از تثرب یعنی «مواخذه به علت گناه» است و نوشته اند که پیامبر صلی الله علیه و آله به دلیل کراهت از تثرب، از نامیدن این شهر به اسم یثرب نهی کرد و آن را طیبه و طابه نامید.(3) تا پیش از هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله به این شهر، مردمان این شهر را اهل یثرب می خواندند، اما با پیشرفت سریع اسلام در شهر یثرب، مقدمات هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و مسلمانان مکه به ان شهر فراهم شد. نفوذ اسلام در شهر یثرب، فرج و گشایش بزرگی برای رسول خدا صلی الله علیه و آله و مسلمانان بود. پس از هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله به این شهر و تغییر نام آن به مدینه الرسول، مردمان این شهر نیز اهل مدینه نامیده شدند.(4)
____________________
1. جواد علی، تاریخ العرب قبل السلام، ج ۳، ص ۳۹۵.
2. ابن نجار، الدره الثمنه فی تاریخ المدینه، ص ۳۲۳.
3. مسعودی، مروج الذهب، ج ۲، ص ۱۴۸.
4. محلاتی، زندگانی حضرت محمد صلی الله علیه و آله، ص 247.