اصحاب الرّقیم
هویت اصحاب رقیم که از آیات شگفت الهی خوانده شده اند و نیز وجه تسمیه آنان به این نام، اصلی ترین موضوع مورد چالش در میان صاحب نظران است. ییشتر آنان با استناد به ریشه لغوی و پاره ای از احادیث، آن را به معنای کتیبه و لوحی دانسته اند که نام و سرگذشت اصحاب کهف در آن نگاشته شده بود. سنگ یا مس بودن لوح، نویسندگان و محل نصب یا نگهداری آن، مورد اختلاف این گروه است. رقیم به عنوان نام قریه اصحاب کهف، کتاب دینی، درهم ها و سگ آنان و همچنین وادی و کوهی که غار در آن قرار داشت، دیدگاه های دیگری است که از سوی این مفسران ارائه شده است.(1) بنا بر روایتی روزی سه نفر در بیابان و در پی بارش شدید باران به غاری پناه می برند. دهانه غار بر اثر سقوط سنگی بزرگ از بالای کوه، بسته شده و آنان در آنجا محبوس می شوند. پس از استغاثه فراوان بر آن می شوند که هر یک به بیان کار نیکی از خود بپردازند، باشد که خداوند از سر رحمت نجاتشان دهد، پس چنین می کنند و دهانه غار گشوده می شود.(2) در پاره ای از روایات شیعی، اصحاب کهف و رقیم، گروه واحدی معرفی شده اند که نام و سرگذشت آنان در لوحی از مس نگاشته شده بود. در این روایات به جزئیات بیشتری درباره نام، زمان، مکان، سرگذشت و پادشاه عصر آنان پرداخته شده است.(3)
____________________
1. طریحی، مجمع البحرین، ج2، ص725؛ المیزان، ج13، ص245، 246؛ تفسیر العیاشی، ج2، ص321; تفسیر القمی، ج2، ص31؛ طوسی، التبیان، ج7، ص11.
2. صحیح البخاری، ج3، ص50; هیثمی، مجمع الزوائد، ج8، ص140ـ142
3. تفسیر عیاشی، ج2، ص321; تفسیر قمی، ج2، ص31; بحارالانوار، ج14، ص426.