شناخت هلال ماه رمضان (اقبال الاعمال)
الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الرابع فیما نذکره مما یختص بأول لیله من شهر رمضان؛ فصل فیما نذکره من الروایات بمعرفه هلال شهر رمضان
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب چهارم از اعمالی که مختص شب اول ماه رمضان است؛ فصل سوم: روایات درباره‌ى نحوه شناخت هلال ماه رمضان
اعلم أننا قد أشرنا فیما قبل هذا الفصل إلى معرفه دخول الشهر مطلقا من غیر رؤیه هلال و هنا نذکر فیه بعض ما رویناه من مشاهده الأهله و من یشهد به على سبیل الإجمال
در بحث گذشته به نحوه شناخت اوّل ماه مطلقا بدون رؤیت هلال اشاره کردیم، اکنون در اینجا روایات دالّ بر مشاهده هلال اوّل ماه و اعتماد بر سخن شهود را به صورت مختصر یادآور می شویم.
أَقُولُ فَرُوِّینَا مِنْ عِدَّهِ طُرُقٍ نَذْکُرُ مِنْهَا لَفْظَ الشَّیْخِ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ الْکُلَیْنِیِّ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیْهِ فَرَوَى بِإِسْنَادِهِ فِی کِتَابِ الْکَافِی عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع
در حدیثى که با اسناد متعدّد نقل شده است. از جمله شیخ «محمد بن یعقوب کلینى» -رضوان اللّه علیه-در کتاب «کافى» نقل کرده است: «از امام صادق-علیه السّلام- درباره «اهلّه» پرسیده شد. فرمود:
أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الْأَهِلَّهِ فَقَالَ هِیَ أَهِلَّهُ الشُّهُورِ فَإِذَا رَأَیْتَ الْهِلَالَ فَصُمْ وَ إِذَا رَأَیْتَهُ فَأَفْطِرْ
مقصود هلال هاى ماه ها است. هرگاه هلال ماه رمضان را دیدى روزه بگیر. و هرگاه هلال ماه شوّال را دیدى، افطار کن.
وَ بِإِسْنَادِهِ أَیْضاً عَنْ [إلى] أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ ع یَقُولُ
نیز به همان سند در حدیث دیگر از آن حضرت آمده است که على-علیه السّلام- می فرمود:
لَا أُجِیزُ فِی الْهِلَالِ إِلَّا شَهَادَهَ رَجُلَیْنِ عَدْلَیْنِ
«در رابطه با هلال جز شهادت دو مرد عادل را جایز نمی دانم [یا: حکم به اوّل ماه نمی کنم].»
أقول و الأخبار کثیره بنحو هذا المعنى فلا حاجه إلى الإطاله بذکرها
روایات بدین مضمون بسیار است و نیازى به ذکر آن ها و اطاله سخن نیست.